Γεννημένος στις 25 Ιανουαρίου του 1955, ο Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιάς, είναι ένας αεικίνητος δημιουργός, γνωστός για την ικανότητά του να ελίσσεται με άνεση ανάμεσα σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη. Με αφορμή τα 65 γενέθλιά του, παρουσιάζουμε πέντε από τις πιο χαρακτηριστικές ταινίες, της αξιόλογης φιλμογραφίας του.

Ένας από τους πιο διάσημους και αξιόλογους Γάλλους σκηνοθέτες, ο Ολιβιέ Ασαγιάς έχει στο ενεργητικό του περισσότερες από δεκαπέντε μεγάλου μήκους ταινίες. Απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού, σπούδασε τέχνη και λογοτεχνία, ενώ στη συνέχεια γύρισε μικρού μήκους ταινίες και συνυπέγραψε διάφορα σενάρια, ιδίως με τον Αντρέ Τεσινέ.

Έργάστηκε με επιτυχία ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου, καθώς από το 1980 έως το 1985, ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας του θρυλικού κινηματογραφικού περιοδικού Cahiers du Cinema (1980-85). Έναν χρόνο αργότερα, πραγματοποίησε το μεγάλο μήκους σκηνοθετικό του ντεμπούτο, με την ταινία, «Disorder / Désordre» (1986). Ενώ ένα από τα χαρακτηριστικά του Ασαγιάς, είναι το γεγονός, ότι σχεδόν πάντα, υπογράφει ο ίδιος τα σενάρια των ταινιών του.

Το Παρίσι Ξυπνά / Paris s’éveille / Paris Awakens
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς
Πρωταγωνιστούν: Judith Godrèche, Jean-Pierre Léaud, Thomas Langmann
Έτος Παραγωγής: 1991
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ιταλία
Διάρκεια: 95 λεπτά

Αποξενωμένος από τον πατέρα του, ο 19χρονος Αντριάν, επιστρέφει μετά από ένα μεγάλο ταξίδι κι ερωτεύεται τη Λουίζ, την ερωμένη του πατέρα του, μια κοπέλα γύρω στα 20 που κατά καιρούς παίρνει ναρκωτικά. Μερικούς καβγάδες μετά και οι δυο νεαροί εραστές εγκαταλείπουν το σπίτι και τον πατέρα. Χωρίς χρήματα, αναγκάζονται να κάνουν όλων των ειδών τις δουλειές. Ο Αντριάν ενθαρρύνει τη Λουίζ να φωτογραφηθεί γυμνή, γιατί ο πειρασμός του ποσού που θα κερδίσει είναι μεγάλος. Οι εραστές απομακρύνονται. Η Λουιζτα συνάπτει σχέση μ’ έναν παραγωγό της τηλεόρασης και προσπαθεί να κάνει καριέρα. Όταν μήνες μετά ξαναβρίσκει τον πατέρα και τον γιο, τίποτα δεν είναι το ίδιο.

Μέσα από αυτή την σύγχρονη και ασυμβίβαστη ιστορία, ο Ασαγιάς διαγράφει με ακρίβεια την πολυμορφία του Παρισιού. Οι ηθοποιοί αντιμετωπίζουν με προκλητική ειλικρίνεια τους ρόλους τους, ενώ ο σκηνοθέτης κοιτάζει τους χαρακτήρες με την ίδια γενναιοδωρία. «Μου είχε προτείνει να γίνει παραγωγός», λέει ο Ασαγιάς και συμπληρώνει: «κι έτσι σκέφτηκα να βάλω τον Λεό να παίξει το ρόλο του πατέρα. Η σχέση πατέρα και γιου, ήταν το σημείο εκκίνησης, μετά έγινε το τρίγωνο με την κοπέλα. Δουλεύω περισσότερο σαν συγγραφέας. Ποτέ δεν ξέρω ακριβώς που θα καταλήξω…»

Για την ιστορία, αξίζει νομίζω να σημειώσουμε ότι η ταινία «Το Παρίσι Ξυπνά / Paris s’éveille / Paris Awakens», είχε προβληθεί στο 33ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Ο Thomas Langmann, στον ρόλο του Αντριάν, ήταν Υποψήφιος για το Σεζάρ Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού, ενώ ο Ολιβιέ Ασαγιάς, είχε κερδίσει το Βραβείο, «Prix Jean Vigo».

Κάρλος το Τσακάλι / Carlos
Σκηνοθεσία: Ολιβιέ Ασαγιάς
Σενάριο: Olivier Assayas, Dan Franck, Daniel Leconte
Πρωταγωνιστούν: Εντγκαρ Ραμίρες, Αλεχάντρο Αρόγιο, Αλεξάντερ Σιρ, Αχμάντ Καμπούρ, Νόρα φον Βάλντστέτεν
Έτος Παραγωγής: 2010
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Γερμανία
Διάρκεια: 334 λεπτά

Η ταινία «Carlos» διηγείται την ιστορία του Ίλιτς Ραμίρεζ Σάντσες, του ανθρώπου που επί δύο δεκαετίες υπήρξε ένας από τους πιο διαβόητους καταζητούμενους τρομοκράτες του πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα το φιλμ καταγράφει τα γεγονότα μεταξύ του 1974 – μετά την απόπειρα δολοφονίας ενός Βρετανού επιχειρηματία στο Λονδίνο – και του 1994, οπότε και συνελήφθη στο Χαρτούμ. Ο Κάρλος έζησε πολλές ζωές, με πολλά ψευδώνυμα, καταφέρνοντας να ελιχθεί στον περίπλοκο πολιτικό ιστό της εποχής του. Ποιος όμως, ήταν ο Κάρλος; Πώς κατάφερε να συνδυάσει τις πολλαπλές ταυτότητές του; Ποιος ήταν πριν αφοσιωθεί ψυχή τε και σώματι σε αυτό τον αέναο αγώνα; Αυτά είναι τα ερωτήματα που αποτέλεσαν τους δομικούς λίθους της ιστορίας που μας διηγείται ο αξιόλογος Γάλλος σκηνοθέτης, Ολιβιέ Ασάγιας.

Η ταινία βασίζεται σε ιστορικά και δημοσιογραφικά ντοκουμέντα. Παρόλα αυτά, στη ζωή του Κάρλος υπάρχουν πολλές «σκοτεινές» περίοδοι, για τις οποίες έχουν γίνει πάρα πολλές εικασίες. Η ταινία συνεπώς, είναι μια δραματοποιημένη ιχνηλασία δύο δεκαετιών της ζωής ενός από τους πιο διαβόητους διεθνείς τρομοκράτες της σύγχρονης εποχής. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι η ταινία τιμήθηκε με Χρυσή Σφαίρα, στην κατηγορία: Καλύτερη Τηλεταινία ή Μίνι Σειρά.

«Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ μου δεν φαντάστηκα ότι θα μου δινόταν η ευκαιρία να κάνω μια ταινία για την οποία είχα τόσο ολοκληρωμένη εικόνα τόσο νωρίς. Παρά την αμέριστη υποστήριξη και εμπιστοσύνη που είχα εξαρχής από τους παραγωγούς μου, πίστευα ότι – όπως συμβαίνει πολύ συχνά – θα «έκοβαν τα φτερά» του Κάρλος που ήθελα να δημιουργήσω και ότι στο τέλος η ταινία δεν θα γυριζόταν επειδή ακριβώς δεν θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε σε κάποια βασικά θέματα, που κατ’ εμέ ήταν αδιαπραγμάτευτα. Μεταξύ αυτών ήταν και η διάρκεια της ταινίας – η οποία αποτελούσε πολύ κρίσιμο παράγοντα για τη σωστή αναπαράσταση της πολυπλοκότητας της εποχής και των όσων διαδραματίζονταν τότε. Ένα ακόμα πολύ σημαντικό θέμα ήταν ότι ήθελα οι πρωταγωνιστές να μιλούν στη μητρική τους γλώσσα για να προσδώσω αυτή την ιδιάζουσα αίσθηση της διεθνούς τρομοκρατίας εκείνης της εποχής. Δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω διάσημους ηθοποιούς. Θα μπορούσε ένας Γάλλος να ενσαρκώσει τον Κάρλος; Θα ήταν παράλογο! Επίσης, επέμενα να έχουμε ένα διεθνές καστ – ήταν πολύ σημαντικό τους Νοτιο-Αφρικανούς να τους ενσαρκώσουν Νοτιο-Αφρικανοί, τους Λιβανέζους, Λιβανέζοι, τους Γερμανούς, Γερμανοί και τους Σύριους, Σύριοι, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να αναζητήσουμε ηθοποιούς σε Παρίσι, Βερολίνο, Βηρυτό, Μαδρίτη, Δαμασκό, Αμμάν και Χαρτούμ ταυτόχρονα.» – Ολιβιέ Ασάγιας

Μετά τον Μάη / Something in the Air / Après mai
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς
Πρωταγωνιστούν: Κλεμάν Μεταγιέ, Λόλα Κρετόν, Φελίξ Αρμάν, Κάρολ Κομπ, Ιντια Σαλβόρ Μενουέζ, Ουγκό Κονζελμάν, Μαρτέν Λουαζιγιόν, Αντρέ Μαρκόν
Φωτογραφία: Ερίκ Γκοτιέ
Μοντάζ: Λικ Μπαρνιέ
Έτος Παραγωγής: 2012
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 122 λεπτά

Βρισκόμαστε λίγο έξω από το Παρίσι στις αρχές της δεκαετίας του 70. Ο Ζιλ, ένας νέος που τελειώνει το σχολείο, παρασύρεται από την πολιτική και δημιουργική αναταραχή της εποχής. Όπως και οι φίλοι του, βρίσκεται ανάμεσα στις ριζοσπαστικές πολιτικές δεσμεύσεις και στις προσωπικές του προσδοκίες. Οι πράξεις τους θα τους φέρουν στην Ιταλία και αργότερα στο Λονδίνο, όπου μέσα από ερωτικές συναντήσεις και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, κάποια στιγμή θα αναγκαστούν  να κάνουν τις τελικές επιλογές τους για να βρουν τη θέση τους μέσα σε αυτούς τους ανήσυχους καιρούς.

Η συγκινητική όσο και τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης μιας παρέας ομάδας νέων, μέσα από το εκρηκτικό κλίμα μιας καθοριστικής εποχής. Όπως και σήμερα έτσι και τότε, η αίσθηση της ματαίωσης ήταν έντονη, ωστόσο η ένταση των νεανικών χρόνων και η επιθυμία για εμπειρίες υπερνικά τις όποιες απογοητεύσεις και οδηγεί τους ήρωες σε αυτό που τελικά προσδοκούν να γίνουν, αντιμετωπίζοντας ο καθένας, τις συνέπειες των επιλογών του.

Η ταινία του Ολιβιέ Ασαγιάς, είναι μία πολιτικοποιημένη ιστορία, η οποία ρίχνει μία ματιά, στα γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν και μετά από τον ιστορικό Μάη του 1968. Μία εποχή που σημάδευσε το μέλλον της Γαλλίας και όχι μόνο. Από το νεαρό καστ, ξεχωρίζουμε την ανερχόμενη και ταλαντούχα, Λόλα Κρετόν (Lola Creton), την οποία είχαμε παρακολουθήσει και το 2011, στην ταινία «Goodbye First Love» (Un amour de jeunesse), της Mia Hansen-Løve.

«Όταν αρχίζεις να πιστεύεις ότι η συλλογική ιστορία εκπροσωπείται αποσπασματικά, μετά από λίγο έχεις την κρυφή ιδέα ότι μπορεί να πρέπει εσύ να διορθώσεις το λάθος. Ότι μπορεί, χωρίς να το συνειδητοποιείς, να κρατάς μια από τις εμπειρίες της δικής σου γενιάς και να έχει έρθει η ώρα να την εξιστορήσεις. Η ταινία απεικονίζει το μονοπάτι πάνω στο οποίο μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, ενώ απορροφούμε και την ατμόσφαιρα της εποχής, χωρίς όμως να γινόμαστε θύματά της. Πρόκειται για ένα δρόμο που αποφεύγει όσο μπορεί τα πιο δημοφιλή μέρη κοινωνικοτήτων και συμβιβασμών με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.» – Ολιβιέ Ασαγιάς

Τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία / Clouds of Sils Maria
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς
Πρωταγωνιστούν: Ζιλιέτ Μπινός, Κρίστεν Στιούαρτ, Κλόι Γκρέις Μόρετς
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιόρικ Λε Σο
Μοντάζ: Μαριόν Μονιέ
Έτος Παραγωγής: 2014
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Η.Π.Α., Βέλγιο
Διάρκεια: 124 λεπτά

Στο αποκορύφωμα της διεθνούς της καριέρας, η διάσημη ηθοποιός Μαρία Έντερς (Ζιλιέτ Μπινός) δέχεται μια πρόταση για να παίξει σε μία αναβίωση του θεατρικού έργου που την έκανε διάσημη πριν από είκοσι χρόνια. Τότε όμως ερμήνευε τον ρόλο της Σίγκριντ, μιας ελκυστικής νέας κοπέλας που σαγηνεύει και τελικά οδηγεί στην αυτοκτονία το αφεντικό της, την Ελένα. Τώρα, της ζητείται να αναλάβει τον κόντρα ρόλο, δηλαδή εκείνον της μεγαλύτερης σε ηλικία Ελένα. Μαζί με την προσωπική της βοηθό (Κρίστεν Στιούαρτ) αναχωρεί για να ξεκινήσει πρόβες στο Σιλς Μαρία, μια απομονωμένη περιοχή των Άλπεων. Μια νεαρή στάρλετ του Χόλιγουντ με έφεση στα σκάνδαλα (Κλόε Γκρέις Μόριτς) πρόκειται να υποδυθεί το ρόλο της Σίγκριντ και η Μαρία βρίσκει τον εαυτό της στην άλλη πλευρά του καθρέφτη, πρόσωπο με πρόσωπο με μια διφορούμενα γοητευτική γυναίκα που αποτελεί, στην ουσία, μια ανησυχητική αντανάκλαση του ίδιου της του εαυτού.

Τρία χρόνια μετά το αξιόλογο φιλμ του «Μετά τον Μάη» (Après Mai / Something in the Air), ο σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιά, επιστρέφει ίσως με την πιο ώριμη και σύνθετη δουλειά της καριέρας του, με όμορφο μουσικό σκορ και τέλεια φωτογραφία. Αν και φαινομενικά πραγματεύεται μία απλή ιστορία, ο Γάλλος δημιουργός εκμεταλλεύεται στο έπακρο το υπέροχο καστ του, όπου ξεχωρίζει η πάντα υπέροχη Ζιλιέτ Μπινός, αλλά και η Κρίστεν Στιούαρτ, σε μία ερμηνεία – έκπληξη η οποία της χάρισε το Σεζάρ Γυναικείας Ερμηνείας, γράφοντας ιστορία, όντας η πρώτη Αμερικανίδα ηθοποιός που αποσπά τη συγκεκριμένη βράβευση.

«Αυτή η ταινία, που διαπραγματεύεται το παρελθόν, τη σχέση μας με το δικό μας παρελθόν, και ό,τι μας διαμορφώνει, έχει μια μακρά ιστορία. Μια ιστορία που η Ζιλιέτ Μπινός και εγώ μοιραζόμαστε ανεπιφύλακτα. Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά όταν και οι δυο μας βρισκόμασταν στο ξεκίνημα της καριέρας μας. Μαζί με τον Αντρέ Τεσινέ, είχα γράψει το «Rendez-vous» (1985), μια ιστορία γεμάτη φαντάσματα, στην οποία εκείνη, σε ηλικία είκοσι ετών, είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ακόμα και τότε, η ταινία διαπραγματευόταν το Αόρατο και τον δρόμο που παίρνει μια νεαρή ηθοποιός προκειμένου να εκπληρώσει έναν ρόλο. Από τότε, έχουμε διαγράψει παράλληλες πορείες, που διασταυρώθηκαν μόνο πολύ αργότερα όταν γυρίσαμε μαζί το «Summer Hours» το 2008. Η Ζιλιέτ ήταν που είχε πρώτη την αίσθηση ότι υπήρχε κάποια χαμένη ευκαιρία, ή μάλλον ταινία, η οποία παρέμενε κρυμμένη στην κοινή μας ιστορία και η οποία θα έφερνε και τους δυο μας πίσω στα στοιχειώδη. Με αυτή την ίδια διαίσθηση στο μυαλό μου, ξεκίνησα να κρατάω σημειώσεις, έπειτα να δίνω ζωή σε χαρακτήρες και στη συνέχεια σε μια ιστορία που περίμενε να υπάρξει για πολύ καιρό.» – Ολιβιέ Ασαγιάς

Η Βοηθός / Personal Shopper
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς
Πρωταγωνιστούν: Κρίστεν Στιούαρτ, Λαρς Άιντινγκερ, Σίγκριντ Μπουαζίζ, Τάι Όλουιν
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιόρικ Λε Σο
Μοντάζ: Μαριόν Μονιέ
Έτος Παραγωγής: 2016
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 105 λεπτά

Η Μορίν (Κρίστεν Στιούαρτ), είναι μια Αμερικανίδα στο Παρίσι, που δουλεύει ως «Personal Shopper» για την Κίρα (Nora von Waldstätten), μια κακομαθημένη σταρ. Κουβαλά τα ρούχα και τα κοσμήματα που δανείζεται για τις εμφανίσεις της στο σπίτι και τα επιστρέφει πίσω στους οίκους απ΄ όπου τα δανείζεται. Στο ενδιάμεσο η Μορίν επισκέπτεται το σπίτι που ζούσε κάποτε, μια έπαυλη στα προάστια, προσπαθώντας να επικοινωνήσει με το πνεύμα του νεκρού δίδυμου αδελφού της. Ο Λούις ήταν κι εκείνος μέντιουμ κι έπασχε από την ίδια σπάνια καρδιακή δυσμορφία με την Μορίν, η οποία σ’ εκείνον απέβη απρόσμενα μοιραία.

Ο Ολιβιέ Ασαγιάς, επιλέγει ξανά ως πρωταγωνίστριά του, την Κρίστεν Στιούαρτ, στον ρόλο μιας νεαρής κοπέλας που προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον πρόσφατα χαμένο αδελφό της. Μετά τα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία», ο Γάλλος σκηνοθέτης και η Αμερικανίδα ηθοποιός, ενώνουν τις δυνάμεις με φόντο μια ιστορία φαντασμάτων, η οποία εκτυλίσσεται στα άδυτα του κόσμου της μόδας του Παρισιού. Ο Ολιβιέ Ασαγιάς ευτυχώς δεν αναλώνεται σε μια συνηθισμένη «ταινία φαντασμάτων», αλλά επιχειρεί μία βουτιά στο συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος και – με εξαίρεση την συχνή και ενοχλητική χρήση του κινητού τηλεφώνου της πρωταγωνίστριας – καταφέρνει να αναδυθεί μέσα από ένα απροσδόκητο, σαγηνευτικό αποτέλεσμα.

Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Μάιο στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο Σκηνοθεσίας (εξ ημισείας με τον Ρουμάνο δημιουργό, Κριστιάν Μουνγκίου και το φιλμ του: «Η Αποφοίτηση»). Η πανελληνία πρεμιέρα της δημιουργίας του Ολιβιέ Ασαγιάς, πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2016 στο πλαίσιο του 57ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.