Βαδίζοντας στα ίχνη του θρυλικού «Πολίτη Κέιν», η ταινία του Γουέλς είναι μία παραβολή. Παρακολουθούμε με αναδρομές στον χρόνο τον αμνησιακό Αρκάντιν, ο οποίος προσλαμβάνει έναν μικροαπατεώνα προκειμένου να ανιχνεύσει και να ανακτήσει πληροφορίες για το παρελθόν του. Ο απώτερος σκοπός του είναι να βρει και να εξοντώσει όσους γνωρίζουν ποιος πραγματικά είναι και πως αναρριχήθηκε. Το φιλμ «Ο Κύριος Αρκάντιν», κυκλοφορεί σε επανέκδοση στους Κινηματογράφους.

«Προτιμώ να δουλεύω σαν ηθοποιός πάνω στη σκηνή του θεάτρου παρά μπροστά στην κάμερα. Θεωρώ τη δουλειά του κινηματογραφικού ηθοποιού φοβερά εξαντλητική, σωματικά και πνευματικά. Ειλικρινά, πιστεύω ότι δεν είμαι καλός κινηματογραφικός ηθοποιός. Ανεξάρτητα απ’ αυτό, προτιμώ να είμαι ηθοποιός παρά σκηνοθέτης κι απ’ όλα πιο καλά μου αρέσει να γράφω. Ο κινηματογράφος σαν εκφραστικό μέσο, φυσικά με γοητεύει. Αλλά κάθε φορά που σκηνοθετώ αναρωτιέμαι αν ξέρουμε κι αν καταλαβαίνουμε στ’ αλήθεια τι κάνουμε κι αν υπάρχει κάποια λογική συσχέτιση ανάμεσα στις χιλιάδες ώρες εργασίας του σκηνοθέτη και το τελικό αποτέλεσμα…» – Όρσον Γουέλς

Ο πλούσιος Γκρέγκορι Αρκάντιν (Όρσον Γουέλς) έχει μία και μόνη αδυναμία, την αγάπη του για την κόρη του Ράινα (Πάολα Μόρι). Όταν ο νεαρός τυχοδιώκτης Γκυ Βαν Στράτεν (Ρόμπερτ Άρντεν) θα προσπαθήσει να την πλησιάσει, ο Αρκάντιν δοκιμάζει να τον απομακρύνει, αναθέτοντας του να βρει τα χαμένα ίχνη της καταγωγής του.

Πράγματι ο νεαρός, θα ξεκινήσει με αρκετή επιτυχία τις έρευνες του και θα ανακαλύψει μεταξύ άλλων πρόσωπα και γεγονότα του σκοτεινού παρελθόντος του Γκρέγκορι Αρκάντιν. Χαρακτήρες όπως η Σοφία (Κατίνα Παξινού) και ο Γιάκομπ Τσουκ (Ακίμ Ταμίροφ), οι οποίοι σημάδεψαν μία σκοτεινή πτυχή του Αρκάντιν και που είναι άγνωστοι, όχι μόνο στο ευρύ κοινό, αλλά ακόμα και στην ίδια του την κόρη.

Αυτό που δεν ξέρει όμως ο Βαν Στράτεν είναι ότι ο Αρκάντιν θέλει ουσιαστικά να μάθει ποιοι γνωρίζουν τον ένοχο τρόπο αναρρίχησής του στα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα, «εξαφανίζοντας» τους. Ο Γκυ δε θα αργήσει όμως να φτάσει στο σημείο όπου η ίδια του η έρευνα θα αποτελέσει κίνδυνο για τη ζωή του, καθώς τώρα πια και εκείνος ξέρει πάρα πολλά…

O Όρσον Γουέλς μεταφέρει στον κινηματογράφο ένα δικό του μυθιστόρημα, επιφυλάσσοντας για τον εαυτό του έναν ακόμη σπουδαίο ρόλο, ενός ήρωα που βαδίζει πιστά στα χνάρια του Πολίτη Κέιν. Μέσα από μία απλή αλλά συνάμα και ευφυέστατη ιστορία, ξεδιπλώνεται σταδιακά μπροστά στα μάτια μας, ένας ιστός ηθικών διλημμάτων και ψυχικών διαβρώσεων.

«Η δουλειά μου αντανακλά την εύθυμη τρέλα, την αβεβαιότητα, την έλλειψη σταθερότητας, το μείγμα κίνησης και έντασης που χαρακτηρίζει τον κόσμο μας. Ο κινηματογράφος οφείλει να εκφράσει όλα αυτά τα πράγματα. Όταν ο κινηματογράφος θέλει να είναι τέχνη, πρέπει να είναι πρώτα απ’ όλα κινηματογράφος, κι όχι κακέκτυπη μίμηση άλλου καλλιτεχνικού μέσου. Ο κινηματογράφος είναι ακόμα πολύ νεαρός και θα ήταν αστείος ο ισχυρισμός ότι δεν είναι δυνατόν να εξελιχθεί.» – Όρσον Γουέλς

Βρισκόμαστε στο 1955. Ο Όρσον Γουέλς, το παιδί – θαύμα της Έβδομης Τέχνης, έχει πλέον μεγαλώσει και μας έχει ήδη χαρίσει σπουδαίες μεγάλες μήκους ταινίες: «Πολίτης Κέιν» (Citizen Kane – 1941), «Οι Υπέροχοι Άμπερσον» (The Magnificent Ambersons – 1942) και «Ο Άγνωστος» (The Stranger – 1946).

Στις ταινίες που προαναφέραμε, αλλά και σε άλλες που θα ακολουθήσουν («Mr. Arkadin», «Touch of Evil»), παρατηρούμε ότι οι κεντρικοί ήρωες του Γουέλς ενσαρκώνονται από άντρες και μάλιστα κατά βάση επιτυχημένους. Παρ’ όλα αυτά όμως δεν παρακολουθούμε την άνοδό τους, αλλά γινόμαστε μάρτυρες της τραγικής παρακμής τους.

Εξαίρεση στον κανόνα αυτό θα αποτελέσει το φιλμ «Η Κυρία από τη Σαγκάη» (The Lady from Shanghai) του 1947, καθώς στον πρωταγωνιστικό ρόλο συναντάμε μία φιλόδοξη γυναίκα και εγωκεντρική, όπου οι άντρες που την περιβάλλουν, καταστρέφονται διαδοχικά, ορίζοντας η ίδια και το ύψος της πτώσης τους.

«Μακάρι να μπορούσα να γυρίσω περισσότερες ταινίες. Γιατί σε τελευταία ανάλυση ο κινηματογράφος (αν εξαιρέσουμε μερικές μικρολεπτομέρειες, χωρίς μεγάλη σημασία) δεν έχει εξελιχθεί ουσιαστικά εδώ και πενήντα χρόνια. Βλέπω ότι υπάρχουν σκηνοθέτες, που τους ανήκει το μέλλον, που είναι ευαίσθητοι και που πειραματίζονται με καινούργια θέματα, αλλά δεν βλέπω κανέναν αρκετά τολμηρό, ώστε ν’ αλλάξει τις φόρμες, τους εκφραστικούς τρόπους. Δεν μπορώ να χωνέψω αρχές ανέγγιχτες και αλήθειες γενικά παραδεκτές, κι όμως σιωπηρά αυτές ακριβώς οι απαραβίαστες αρχές βρίσκονται στη βάση των θεωριών όλων των δημιουργών που ασχολούνται σοβαρά με τα προβλήματα του κινηματογράφου. Ένα παράδειγμα: φαίνεται ότι όλοι ξεκινούν από ένα θεμελιώδες πιστεύω ότι μια βουβή ταινία είναι αναγκαστικά καλύτερη από μια ομιλούσα…» Όρσον Γουέλς

Διαβάστε Επίσης:

• Αφιέρωμα στον Όρσον Γουέλς: Η τέχνη είναι ένα ψέμα που πραγματώνει την αλήθεια

Ο Κύριος Αρκάντιν / Confidential Report / Mr. Arkadin
Σκηνοθεσία: Όρσον Γουέλς
Σενάριο: Όρσον Γουέλς
Πρωταγωνιστούν: Όρσον Γουέλς, Πίτερ Βαν Αϊκ, Μάικλ Ρεντγκρέιβ, Κατίνα Παξινού, Πάολα Μόρι, Ρόμπερτ Άρντεν, Ακίμ Ταμίροφ
Φωτογραφία: Ζαν Μπουργκόιν
Μοντάζ: Ρένζο Λουτσίντι
Μουσική: Πολ Μισράκι
Έτος Παραγωγής: 1955
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία
Διάρκεια: 93 λεπτά
Κυκλοφορεί στους Κινηματογράφους σε επανέκδοση από την Πέμπτη 25 Αυγούστου