Στο Μονοπλάνο, η αφήγηση μιας δράσης μέσω μιας μεγάλης διάρκειας λήψης, πριν την μετάβαση στο επόμενο πλάνο, προσδίδει στην ταινία μια αίσθηση ρεαλισμού, καθώς ο θεατής παρακολουθεί τη δράση να εκτυλίσσεται σε πραγματικό χρόνο. Με αφορμή την κυκλοφορία της ταινία «1917» του Σαμ Μέντες, παρουσιάζουμε πέντε χαρακτηριστικές ταινίες του 21ου αιώνα.

«Ρωσική Κιβωτός» (Russian Ark / Russkiy Kovcheg – 2002) του Αλεξάντερ Σοκούροφ (Ρωσία, Γερμανία, Ιαπωνία, Καναδάς, Δανία, Φιλανδία)

Ένας αφηγητής, τον οποίο δεν βλέπουμε ποτέ, συναντιέται κατά παράδοξο τρόπο μ’ έναν Γάλλο διπλωμάτη του 18ου αιώνα και διασχίζουν μαζί το Μουσείο του Ερμιτάζ, δηλαδή τα πάλαι ποτέ Χειμερινά Ανάκτορα της Πετρούπολης, στις αίθουσες του οποίου αναβιώνουν 300 χρόνια Ρωσικής Ιστορίας. Από τον Μέγα Πέτρο μέχρι την πτώση της δυναστείας των Ρομανόφ.

Γυρισμένη εξ ολοκλήρου σ’ ένα μονοπλάνο με ψηφιακή κάμερα, στην ταινία ο Αλεξάντερ Σοκουρόφ χρησιμοποίησε 867 ηθοποιούς, περισσότερους από 1000 κομπάρσους, αναρίθμητα κοστούμια και περούκες της εποχής, όπως και τρεις συμφωνικές ορχήστρες, μέσα σ’ ένα από τα μεγαλύτερα παλάτια του κόσμου, το σημερινό μουσείο του Ερμιτάζ. Χρειάστηκαν μήνες προετοιμασίας και προβών, καθώς το φιλμ γυρίστηκε σε μία και μοναδική ημέρα, με μία και μοναδική λήψη! Η ένταση είναι απίστευτη…

Με High Definition κάμερα, αποθηκευμένη απ’ ευθείας και χωρίς συμπίεση σ’ ένα φορητό σύστημα σκληρών δίσκων, η ταινία αποτελεί μία απόλυτα ψηφιακή δημιουργία, παραμένοντας παράλληλα, ένα πανέμορφο ευρωπαϊκό φιλμ. Πραγματικά η «Ρωσική Κιβωτός» είναι μία ταινία που εξερευνά τα όρια του κινηματογράφου.

Ο Mikhail Piotrovsky – Διευθυντής του Μουσείου Ερμιτάζ και πρωταγωνιστής της ταινίας – αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η «Ρωσική Κιβωτός» αντανακλά το όνειρο του δημιουργού, αλλά την ίδια στιγμή ενσαρκώνει το όνειρο πολλών ανθρώπων, που οι ζωές τους είναι συνδεδεμένες με το Ερμιτάζ. Το μουσείο ξανάρθε στη ζωή. Η ιστορική μνήμη που παρουσιάζεται μέσα σε αυτούς τους τοίχους, μέσα σε όλους αυτούς τους ανοιχτούς χώρους και είναι παρούσα κάθε στιγμή, πήρε σάρκα και οστά με τις δυνατές, ιδιόμορφες εικόνες του Αλεξάντερ Σοκουρόφ. Η ταινία είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα ψυχαγωγική και αφάνταστα όμορφη.»

«PVC-1» (2007) του Σπύρου Σταθουλόπουλου (Ελλάδα)

Γυρισμένο εξ’ ολοκλήρου με μία λήψη, το φιλμ «PVC-1» είναι εμπνευσμένο από μια αληθινή ιστορία. Το 2000, σε μια αγροτική περιοχή της Κολομβίας, μια γυναίκα και η οικογένειά της έπεσαν θύματα μιας ασυνήθιστης τρομοκρατικής ενέργειας για λύτρα 7.000 δολαρίων. Οι τρομοκράτες πιστεύοντας ότι η οικογένεια είναι πλούσια, παγιδεύουν τα μέλη της και απαιτούν λύτρα. Τοποθετούν στον λαιμό της μητέρας έναν εκρηκτικό μηχανισμό με αποτέλεσμα η μητέρα να γίνει κυριολεκτικά μια ωρολογιακή βόμβα και να βρεθεί παγιδευμένη σε ασύλληπτες συνθήκες ψυχολογικής και σωματικής πίεσης. Η γυναίκα και η οικογένειά της κάνουν δραματικές προσπάθειες να απενεργοποιήσουν τη βόμβα καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα και η ένταση κορυφώνεται.

Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας έγινε στο Τμήμα «Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών» του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, ενώ προβλήθηκε και στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας τέσσερα βραβεία: Αργυρός Αλέξανδρος, Βραβείο Κοινού, Α’ Αντρικού ρόλου, FIPRESCI. Το «PVC-1», είναι το πολυ-βινυλικό χλωρίδιο, ένα θερμικό πολυμερικό υλικό από το οποίο έχει κατασκευαστεί το εξωτερικό περίβλημα της βόμβας στο λαιμό της ηρωίδας.

Η ταινία γυρίστηκε στη μικρή πόλη Κουντιναμάρκα της Βιλέτα, με επαγγελματίες και ερασιτέχνες ηθοποιούς. Ένα πολύ τολμηρό εγχείρημα αφού είναι όλο γυρισμένο με μία λήψη 85 λεπτών. Ο Σταθουλόπουλος, γνωρίζοντας τους περιορισμούς που έχει το γύρισμα σε φιλμ 35mm, αποφάσισε να γυρίσει την ταινία σε miniDV. Το γύρισμα σχεδιάστηκε πολύ προσεκτικά αρκετές εβδομάδες πριν τα γυρίσματα και ο Σπύρος χειρίστηκε τη στέντι-καμ ο ίδιος και για τρεις μήνες παρακολούθησε εντατικά προγράμματα εκγύμνασης για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του γυρίσματος. Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Έλληνα σκηνοθέτη.

«Θελήσαμε να φτιάξουμε ένα δυνατό και αξιόπιστο ανεξάρτητο φιλμ, για να κάνουμε ένα σχόλιο πάνω στο οικουμενικό πρόβλημα της τρομοκρατίας. Ένας από τους στόχους μας ήταν να μπορεί η ταινία να απευθυνθεί σε κόσμο σε διαφορετικά σημεία της γης. Επιλέξαμε έτσι ως φορέα του δράματος μια μητέρα ώστε να αντιπροσωπευτούν χαρακτηριστικά όλοι οι άμαχοι που τυχαία πέφτουν θύματα ανάλογων βίαιων πράξεων. Η ταινία πήρε το όνομα της βόμβας, γιατί το θέμα της ταινίας είναι η πεπερασμένη διάρκεια της ζωής. Η βόμβα αντιπροσωπεύει αυτό ακριβώς: εάν βρισκόμασταν κάπου εγκλωβισμένοι με μια ωρολογιακή βόμβα το τέλος θα ήταν προκαθορισμένο, ακριβώς όπως είμαστε όλοι εγκλωβισμένοι από τη στιγμή που γεννιόμαστε, σε μια αντίστροφη μέτρηση μέχρι το θάνατό μας. Ο χρόνος κυβερνά την ύπαρξη και αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε ούτε να αλλάξουμε, ούτε να επηρεάσουμε. Η ταινία υιοθετεί αυτή την αρχή και παρουσιάζει τη δοκιμασία ενός ανθρώπου σε σχέση με το ότι ο χρόνος είναι πραγματικά αναλλοίωτος.» – Σπύρος Σταθουλόπουλος

«Birdman» ή (Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας) / (Birdman or The Unexpected Virtue of Ignorance – 2014) του Αλεχάντρο Γκονζάλεθ Ιναρίτου (Η.Π.Α.)

Ο Ρίγκαν (Μάικλ Κίτον – Michael Keaton), είναι ένας ηθοποιός που ελπίζει πως με την τελευταία του φιλόδοξη παραγωγή στο Μπρόντουεϊ θα καταφέρει, μεταξύ άλλων, να αναβιώσει την σε πτώση καριέρα του. Κι ενώ αυτή η βαθιά παράτολμη κίνηση φαντάζει τόσο επίφοβη και οριακά ανόητη, ο άλλοτε σπουδαίος και τρανός κινηματογραφικός υπερήρωας τρέφει υψηλές προσδοκίες. Πιστεύει ακράδαντα ότι αυτό το τελευταίο του εγχείρημα θα αναδείξει το καλλιτεχνικό του ανάστημα και θα τον καθιερώσει στο πολιτιστικό προσκήνιο, απαλλάσσοντάς τον από το στίγμα του ξοφλημένου Χολιγουντιανού διάττοντα αστέρα…

Με την ημερομηνία της πολυπόθητης πρεμιέρας του έργου του να πλησιάζει απειλητικά, ο πρωταγωνιστής της παράστασης του Ρίγκαν τραυματίζεται σοβαρά και χρήζει άμεσης αντικατάστασης. Κατόπιν παρότρυνσης της πρωταγωνίστριάς του, Λέσλι (Ναόμι Ουότς) και υπό τις πιέσεις του παραγωγού και κολλητού του φίλου, Τζακ (Ζακ Γαλιφιανάκης), ο Ρίγκαν, διστακτικά, αποφασίζει να προσλάβει τον Μάικ Σίνερ (Έντουαρντ Νόρτον) – έναν εντελώς ανεξέλεγκτο τύπο που υπόσχεται την έκρηξη στα εισιτήρια της παράστασης αλλά και την προσθήκη αποθεωτικών κριτικών. Καθώς λοιπόν ο Ρίγκαν προετοιμάζεται για την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα, έχει παράλληλα να αντιμετωπίσει την κοπέλα του και συμπρωταγωνίστρια, Λόρα (Άντρια Ράιζμποροου), την προσφάτως απεξαρτημένη από τα ναρκωτικά κόρη και προσωπική του βοηθό, Σαμ (Έμα Στόουν), καθώς επίσης και την πρώην γυναίκα του, Σίλβια (Έιμι Ράιαν), η οποία εμφανίζεται συχνά πυκνά με την πρόθεση να τα ξαναβρεί με τον πανικόβλητο πρώην σύζυγό της.

Το «Birdman» είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του Αλεχάντρο Γκονζάλεθ Ιναρίτου και όπως όλες οι ταινίες του Μεξικανού σκηνοθέτη, το φιλμ επιχειρεί μια οξεία ματιά στην ανθρώπινη ύπαρξη, όπως αυτή φαίνεται μέσα από τους χαρακτήρες που συνδέονται με τον Ρίγκαν. Όμως αυτή τη φορά ο δημιουργός αποτολμά και ακροβατεί ανάμεσα στην κωμωδία, το πάθος, την ψευδαίσθηση και την πραγματικότητα, επιτρέποντας τελικά στον θεατή, πολλαπλές αναγνώσεις. Η ταινία του Αλεχάντρο Γκονζάλεθ Ιναρίτου, είναι μία συναρπαστική μαύρη κωμωδία, που ασκεί κριτική και στον λαμπερό, αλλά ψεύτικο κόσμο του θεάματος. Βαθιά ανθρώπινη και με έναν Μάικλ Κίτον να μας αποδεικνύει πως όταν θέλει είναι πράγματι ικανός για το καλύτερο, το φιλμ  ακροβατεί μεταξύ δράματος και κωμωδίας. Η ταινία αποτελείται από μια σειρά εκπληκτικών μονοπλάνων, που ακολουθούν τον δαίδαλο της δράσης των ηρώων, στη σκηνή, στα παρασκήνια του θεάτρου και στους δρόμους του Μπρόντγουεϊ χωρίς σταματημό, με τη βοήθεια της εξαιρετικής φωτογραφίας του Εμανουέλ Λουμπέσκι.

«Victoria» (2015) του Σεμπάστιαν Σίπερ (Γερμανία)

Η Βικτώρια (Λάια Κόστα), είναι μια νεαρή κοπέλα από τη Μαδρίτη, η οποία συναντά τέσσερις άντρες έξω από ένα νυχτερινό κλαμπ στο Βερολίνο. Ο Σόνε (Φρέντερικ Λάου) και οι φίλοι του (Μπουράκ Γιγκίτ, Φραντζ Ρογκόφκσι, Μαξ Μάουφ), της υπόσχονται να της δείξουν την αληθινή διασκέδαση της πόλης. Ωστόσο, έχουν ένα χρέος να ξεπληρώσουν. Η Βικτώρια φλερτάρει με τον Σόνε κι εκείνος την προσκαλεί να έρθει μαζί τους. Όμως καθώς η νύχτα ξετυλίγεται, τα πράγματα μοιραία ξεφεύγουν από τον έλεγχο τους.

Η ταινία «Victoria», είναι ένα εντυπωσιακό μονοπλάνο 144 λεπτών, γεμάτο σασπένς και αδρεναλίνη, που μας ταξιδεύει εντυπωσιακά στους δρόμους της Γερμανικής πρωτεύουσας. Το φιλμ πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του, στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 65ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου, αποσπώντας την Αργυρή Άρκτο, καθώς και το Βραβείο Καλλιτεχνικού Επιτεύγματος – Διεύθυνση Φωτογραφίας. Στην Ελλάδα, είχαμε την ευκαιρία να την δούμε αρχικά, όντας η ταινία έναρξης του 56ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια κυκλοφόρησε και στις εγχώριες αίθουσες.

Ο βραβευμένος σεναριογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης, Σεμπάστιαν Σίπερ, επιστρέφει με την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του, «Victoria» (2015). Έξι χρόνια μετά το φιλμ «Sometime in August» (2009), ο Γερμανός δημιουργός, παρουσιάζει μία εντυπωσιακή δραματική περιπέτεια, που εξελίσσεται κατά τη διάρκεια μίας ημέρας, στους δρόμους του Βερολίνου. Ιδιαίτεροι χαρακτήρες, που ερμηνεύονται προσεκτικά από τους ηθοποιούς, εκ των οποίων ξεχωρίζει η πρωταγωνίστρια, Λάια Κόστα. Ο δημιουργός, αναφέρει σχετικά: «Αυτή η ταινία δεν αφορά μια ληστεία. Είναι μια ληστεία. Η Βικτώρια γυρίστηκε με ένα πλάνο. Δύο ώρες και δεκατέσσερα λεπτά. Δεν έχει μοντάζ, δεν έχει φτηνά εφέ, ούτε ακριβά. Είναι απλά ένα πλάνο».

«U-July 22» (Utøya 22. juli – 2018) του Έρικ Πόουπ

Μια έφηβη αγωνίζεται να επιβιώσει και να βρει την μικρότερη αδελφή της κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής μαζικής δολοφονίας τον Ιούλιο του 2011 σε έναν καλοκαιρινό καταυλισμό στο νορβηγικό νησί, Utøya. Ηθοποιοί: Άντρεα Μπέρντζεν, Αλεξάντερ Χόλμεν, Μπ΄ρνετε Φρίσταντ, Έλι Ριανόν Μίλερ Όσμπορν, Τζένι Σβένενενιγκ, Ίνγκεμμποργκ Ίνες.

Oσλο, 22 Ιουλίου του 2011. Με φόντο την τραγική τρομοκρατική επίθεση στην κατασκήνωση των παιδιών του σοσιαλοδημοκρατικού κόμματος από τον ακροδεξιό τρομοκράτη Αντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ, ο Ερικ Πόπε κινηματογραφεί ένα ανατριχιαστικό, ηλεκτρισμένο μονοπλάνο και επικεντρώνεται δικαίως, όχι στον δολοφόνο, αλλά στα θύματα, καθώς ο Μπράιβικ, εκτέλεσε 69 έφηβους (ο μικρότερος, 14 ετών) και τραυμάτισε πάνω από 200 άτομα.

Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Φεβρουάριο του 2018, συμμετέχοντας στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του 68ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου.

«1917» (2019) του Σαμ Μέντες (Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.)

Στην καρδιά του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, δύο νεαροί Βρετανοί στρατιώτες, ο Σκόφιλντ (Τζορτζ Μακέι) και ο Μπλέικ (Ντιν-Τσαρλς Τσάπμαν) αναλαμβάνουν μια δύσκολη και επικίνδυνη αποστολή.

Σε μια μάχη ενάντια στο χρόνο, πρέπει να περάσουν στα εδάφη του αντιπάλου και να παραδώσουν ένα μήνυμα που θα σταματήσει μια θανάσιμη επίθεση σε εκατοντάδες στρατιώτες, ανάμεσα στους οποίους είναι και ο αδερφός του Μπλέικ.

Στο βίντεο που ακολουθεί, ο σκηνοθέτης Σαμ Μέντες (Skyfall) και οι συνεργάτες του, μας αποκαλύπτουν τη μοναδική κινηματογραφική τεχνική με την οποία γυρίστηκε η ταινία, σαν ένα συνεχές μονοπλάνο σε πραγματικό χρόνο. Η ταινία θα κυκλοφορήσει στις εγχώριες κινηματογραφικές αίθουσες από την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου, σε διανομή της εταιρείας Odeon.