Ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, ο Ρόμαν Πολάνσκι, επιστρέφει εντυπωσιακά με τη νέα του ταινία: «Κατηγορώ…!» και κερδίζει δικαιωματικά τον Αργυρό Λέοντα της Βενετίας. Έχοντας μαζί του, τον βραβευμένο Ζαν Ντιζαρντέν, τον ταλαντούχο Λουί Γκαρέλ, την σύζυγο και μούσα του Εμανουέλ Σενιέ, καθώς και τον σπουδαίο Ματιέ Αμαλρίκ, ο Πολωνός σκηνοθέτης, παρουσιάζει μία ενδιαφέρουσα, νέα οπτική γωνία, στην θρυλική «Υπόθεσης Ντρέιφους», μέσα από ένα αγωνιώδες πολιτικό θρίλερ.

«Οι μεγάλες ιστορίες συχνά κάνουν σπουδαίες ταινίες και η Υπόθεση Ντρέιφους είναι μια εξαιρετική ιστορία. Η ιστορία ενός ανθρώπου που κατηγορείται αδίκως είναι πάντα ένα συναρπαστικό θέμα, είναι όμως και αρκετά επίκαιρο θα έλεγα με την αύξηση του αντισημιτισμού. Όταν ήμουν νέος, είδα την αμερικάνικη ταινία «Η Ζωή του Εμίλ Ζολά» και με ταρακούνησε η σκηνή που ο λοχαγός Ντρέιφους ατιμάζεται. Ακόμα και τότε, έλεγα στον εαυτό μου πως μια μέρα θα κάνω πιθανώς μια ταινία για αυτή την τρομερή ιστορία.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Στις 5 Ιανουαρίου του 1895, ο λοχαγός Άλφρεντ Ντρέιφους, ένας νέος αξιωματικός του γαλλικού στρατού, κατηγορείται άδικα πως κατασκόπευε για λογαριασμό της Γερμανίας και καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη στο Νησί του Διαβόλου. Ανάμεσα στους μάρτυρες αυτού του εξευτελισμού είναι ο Ζορζ Πικάρ, ο οποίος παίρνει προαγωγή για να διοικήσει τη μονάδα στρατιωτικής αντικατασκοπείας που τον εντόπισε. Όταν, όμως, ο Πικάρ ανακαλύπτει πως τα μυστικά εξακολουθούν να διαδίδονται στους Γερμανούς, παρασύρεται σε έναν επικίνδυνο λαβύρινθο εξαπάτησης και διαφθοράς που απειλεί όχι μόνο την τιμή του, αλλά και τη ζωή του.

«Όταν πρότεινα το project πριν από επτά χρόνια σε κάποιους φίλους και συνεργάτες, ήταν πολύ ενθουσιασμένοι με την ιδέα, όμως μου είπαν ότι η ταινία ήταν σημαντικό να γυριστεί στα αγγλικά ώστε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από διεθνείς διανομείς, ειδικά στην Αμερική. Είναι αλήθεια πως οι αμερικάνικες ταινίες που εκτυλίσσονται στη Γαλλία γυρίζονται κατά κανόνα στα αγγλικά – πράγματι και η ταινία «Η Ζωή του Εμίλ Ζολά» είναι απόδειξη αυτού. Οι ταινίες ήταν πιο εύκολες στο να πουληθούν στην παγκόσμια αγορά. Ακόμα και ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ γύρισε την ταινία του «Σταυροί στο Μέτωπο», που αναφέρεται στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στα αγγλικά. Προσωπικά, όμως, πιστεύω πως δεν θα μπορούσα να δω όλους αυτούς τους Γάλλους στρατηγούς να μιλάνε αγγλικά. Το σημερινό κοινό είναι περισσότερο μορφωμένο και πρόθυμο να παρακολουθήσει ταινίες και σειρές στην πρωτότυπη γλώσσα τους με υπότιτλους.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Ο Πολάνσκι («Το Μωρό της Ρόζμαρι», «Chinatown», «Ο Πιανίστας»), επιστρέφει με τη νέα του ταινία και μας παραθέτει μια άλλη οπτική της ιστορικής Υπόθεσης Ντρέιφους, που συγκλόνισε τη Γαλλία και όχι μόνο. Ο Πολωνός σκηνοθέτης, αφηγείται την ιστορία από την πλευρά του άνδρα που βοήθησε στην σύλληψη του λοχαγού, πριν ανακαλύψει την αλήθεια.

Η ταινία κέρδισε τον Αργυρό Λέοντα και το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου στο 76ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας του 2019. Ηθοποιοί: Ζαν Ντιζαρντέν, Λουί Γκαρέλ, Εμανουέλ Σενιέ, Γκρεγκορί Γκαντεμπουά, Μελβίλ Πουπό, Ματιέ Αμαλρίκ.

Το Σενάριο

«Ο Ρόμπερτ Χάρις και εγώ είχαμε μόλις τελειώσει την ταινία μας «Ο Αόρατος Συγγραφέας». Ο Ρόμπερτ ήταν πολύ ενθουσιασμένος με την ιδέα και έτσι σύντομα αρχίσαμε να δουλεύουμε. Στην αρχή, μας ήταν προφανές πως πρέπει να πούμε την ιστορία από την πλευρά του Ντρέιφους, αλλά σύντομα ανακαλύψαμε πως αυτό δεν θα λειτουργούσε σωστά: όλη η δράση, με τους πολλούς χαρακτήρες και τις ανατροπές, συνέβαινε στο Παρίσι ενώ ο κεντρικός μας χαρακτήρας βρίσκεται εγκλωβισμένος στο Νησί του Διαβόλου. Η μοναδική ιστορία που μπορούσαμε να πούμε τότε ήταν για το πόσο υπέφερε εκεί. Προσπαθούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα για πολύ καιρό και τελικά, ύστερα από δουλειά ενός χρόνου, ο Ρόμπερτ βρήκε τη λύση στο δίλημμά μας: το καλύτερο ήταν να αφήσουμε τον Ντρέιφους στη νήσο και να διηγηθούμε την ιστορία από τη σκοπιά του συνταγματάρχη Πικάρ, ενός από τους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας. Έπρεπε όμως και να βγάλουμε τα προς το ζην, γι’ αυτό και αποφασίσαμε να την βάλουμε προσωρινά στο συρτάρι μας ενώ έκανα στο μεταξύ μια άλλη ταινία και ο Ρόμπερτ έγραψε ένα μυθιστόρημα σχετικά με την Υπόθεση Ντρέιφους. Δούλεψε πάνω στο θέμα για περίπου ένα χρόνο και το βιβλίο του «An Officer and A Spy» (ο γαλλικός του τίτλος «D.», είναι ασαφής), βασίζεται σε εκτεταμένη ιστορική έρευνα, πολύ σύντομα έγινε μπεστ-σέλερ. Εν τω μεταξύ, ολοκλήρωσα την ταινία μου «Η Αφροδίτη με τη Γούνα» και όταν επιστρέψαμε στην ιστορία ξέραμε πια πως θέλαμε να την πούμε.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Το κάστινγκ της ταινίας

«Ο Ζαν Ντιζαρντέν έμοιαζε τέλεια επιλογή για τον ρόλο του Πικάρ. Μοιάζει εξωτερικά με αυτόν, έχει την ίδια ηλικία και είναι πάνω απ’ όλα θαυμάσιος ηθοποιός. Μια ταινία με τέτοια σημασία χρειάζεται έναν αστέρα και ο Ζαν Ντιζαρντέν είναι – δεν πήρε Όσκαρ για το τίποτα! Έτσι, υπήρξε φυσική επιλογή για εμάς, περιμέναμε απλώς να δούμε αν τον ενδιαφέρει. Πράγματι, ήταν πρόθυμος να το κάνει.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Ο Ζαν Ντιζαρντέν, υποδύεται τον συνταγματάρχη Πικάρ, τον βασικό χαρακτήρα της ταινίας. Αυτός ο ανύπαντρος άντρας, που έχει ερωμένη (την υποδύεται η Εμανουέλ Σενιέ), η οποία είναι παντρεμένη με υψηλόβαθμο στέλεχος, είναι ένας κοινωνικός απόκληρος και ένας «φυσικός αντισημιτιστής», όπως ακριβώς ήταν πολλοί άνθρωποι στα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, είναι εκείνος που σώζει, χωρίς να το θέλει, τον λοχαγό Ντρέιφους.

«Ο Πικάρ είναι ένας συναρπαστικός και πολύπλοκος χαρακτήρας. Δεν είναι ενεργός αντισημίτης. Δεν συμπαθεί τους Εβραίους, αυτό όμως είναι κάτι που συμβαίνει λόγω παράδοσης και λιγότερο λόγω πίστης. Ως αξιωματικός της αντικατασκοπείας, όταν μαθαίνει πως ο Ντρέιφους είναι αθώος, παίρνει προσωπικά την υπόθεση και αποφασίζει να ανακαλύψει την αλήθεια.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Η ταινία «Κατηγορώ…! / An Officer and a Spy / J’Accuse», είναι παράλληλα και άκρως μορφωτική, επειδή δίνει τη δυνατότητα σε όλους, συμπεριλαμβάνοντας εκείνους που δεν γνωρίζουν κάτι για την υπόθεση, να καταλάβουν την πολιτική και φιλοσοφική πρόκληση που αντιμετωπίζει ο Πικάρ, έστω κι αν όπως συχνά πυκνά επισημαίνουμε, ο Κινηματογράφος δεν είναι μέσο εκμάθησης της Ιστορίας, αλλά η υποκειμενική καλλιτεχνική έκφραση, του εκάστοτε σκηνοθέτη.

«Ο Εμίλ Ζολά υπήρξε εκείνος που έφερε την υπόθεση στο φως με το περίφημο του Κατηγορώ…!, μια επιστολή που έστειλε στον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας και δημοσίευσε στην εφημερίδα L’ Aurore. Χωρίς αυτό, ποιος ξέρει πως θα είχε καταλήξει η υπόθεση. Ο Κλεμανσό έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο. Επτά χρόνια μετά το τέλος της υπόθεσης, όταν ο ίδιος έγινε Πρωθυπουργός, διόρισε τον Πικάρ ως Υπουργό Πολέμου. Ο Ζολά πλήρωσε βαρύ αντίτιμο για τη συνεισφορά του από τότε που καταδικάστηκε σε έναν χρόνο φυλακή και είχε πρόστιμο 3,000 γαλλικά φράγκα. Πέθανε από ασφυξία από τον καπνό στο τζάκι του. Ορισμένοι λένε πως τον δολοφόνησαν οι αντίπαλοι του Ντρέιφους. Σε κάθε περίπτωση, η αντισημιτική εφημερίδα La Libre Parole του Εντουάρ Ντριμόν ήταν περιχαρής στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του.» – Ρόμαν Πολάνσκι

Διαβάστε επίσης:

• Αφιέρωμα στον Ρόμαν Πολάνσκι: Ο «Πιανίστας» της Έβδομης Τέχνης

Κατηγορώ…! / An Officer and a Spy / J’Accuse
Σκηνοθεσία: Ρομάν Πολάνσκι
Σενάριο: Ρόμπερτ Χάρις, Ρόμαν Πολάνσκι
Ηθοποιοί: Ζαν Ντιζαρντέν, Λουί Γκαρέλ, Εμανουέλ Σενιέ, Γκρεγκορί Γκαντεμπουά, Μελβίλ Πουπό, Ματιέ Αμαλρίκ, Βενσάν Περέζ
Φωτογραφία: Πάβελ Έντελμαν
Μοντάζ: Ερβέ ντε Λουζ
Σχεδιασμός Παραγωγής: Ζαν Ραμπάς
Μουσική: Αλεξάντρ Ντεσπλά
Έτος Παραγωγής: 2019
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ιταλία
Διάρκεια: 132 λεπτά