Ως Παγκόσμια Ημέρα Τηλεόρασης έχει ορισθεί η 21η Νοεμβρίου, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) που ελήφθη το 1996. Στόχος της είναι να ενθαρρύνει τις ανταλλαγές τηλεοπτικών προγραμμάτων μεταξύ των χωρών. Στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr ξαναβλέπουμε την πάντα επίκαιρη και τόσο προφητική ταινία του Σίντνεϊ Λουμέτ: «Το Δίκτυο» (Network), παραγωγής του 1976.

«Δεν χρειάζεται να σας πω ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Όλοι το γνωρίζουν αυτό. Έχουμε οικονομική ύφεση. Όλοι είτε δεν έχουν δουλειά είτε φοβούνται μη χάσουν τη δουλειά τους. Το δολάριο έχει πέσει στην αξία μιας δεκάρας. Τράπεζες φαλιρίζουν. Μαγαζάτορες έχουν όπλα πίσω απ’ τον πάγκο. Τυχοδιώκτες ξεχύνονται στους δρόμους. Κανείς δεν μοιάζει να ξέρει τι να κάνει και δεν υπάρχει ένα τέλος σ’ αυτό. Ξέρουμε ότι ο αέρας που αναπνέουμε και το φαΐ που τρώμε είναι χάλια. Καθόμαστε μπροστά στις τηλεοράσεις μας ενώ κάποιος εκφωνητής μας λέει… ότι σήμερα είχαμε 15 ανθρωποκτονίες και 63 βίαια εγκλήματα… λες και έτσι θα έπρεπε να είναι τα πράγματα! Ξέρουμε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Ακόμα χειρότερα, είναι τρελά! Παντού τα πάντα έχουν τρελαθεί, και δεν βγαίνουμε πια έξω. Καθόμαστε στο σπίτι. Σιγά σιγά ο κόσμος στον οποίο ζούμε μικραίνει. Το μόνο που λέμε είναι, «Σας παρακαλώ. Αφήστε μας έστω ήσυχους στα σαλόνια μας. Αφήστε με να έχω την τοστιέρα μου, την τηλεόρασή μου, τις ζάντες αλουμινίου μου. Δεν πρόκειται να πω τίποτα. Απλά αφήστε μας ήσυχους.» Εγώ δεν σας αφήσω ήσυχους. Θέλω να θυμώσετε! Δεν θέλω να διαμαρτυρηθείτε ή να βανδαλίσετε. Μην γράψετε στον γερουσιαστή σας. Δεν ξέρω τι να σας πω να γράψετε. Δεν ξέρω τι να κάνετε με την οικονομική ύφεση, τον πληθωρισμό… τους Ρώσους, τα εγκλήματα στους  δρόμους. Το μόνο που ξέρω είναι ότι πρώτα πρέπει να θυμώσετε! Πρέπει να πείτε: «Είμαι άνθρωπος, γαμώτο! Η ζωή μου έχει αξία!» Γι’ αυτό θέλω να σηκωθείτε. Θέλω να σηκωθείτε όλοι απ’ τις καρέκλες σας. Θέλω να σηκωθείτε και να πάτε στο παράθυρο… ανοίξτε το, βγάλτε τα κεφάλια σας έξω και φωνάξτε… «Είμαι εξοργισμένος και δεν θα το ανεχτώ άλλο!»

Ο Χάουαρντ Μπίαλ (Πίτερ Φιντς), εκφωνητής του δελτίου ειδήσεων για το Αμερικανικό κανάλι UBS, πληροφορείται για την απόλυσή του από το φίλο του Μαξ Σουμάχερ (Γουίλιαμ Χόλντεν). Η ακροαματικότητα του δελτίου του έχει αρχίσει από καιρό να φθίνει και ο νέος πρόεδρος του καναλιού Φρανκ Χάκετ (Ρόμπερτ Ντιβάλ) πιστεύει ότι πρέπει να αντικατασταθεί από κάποιον νεότερο.

Έτσι ο Μπίαλ έχει στη διάθεση του δύο εβδομάδες για να αφήσει το κανάλι. Τα δεδομένα όμως αλλάζουν όταν ο Μπίαλ πληροφορώντας το κοινό για την απόλυσή του, αποκαλύπτει ότι πρόκειται να αυτοκτονήσει στον αέρα αφότου εκφωνήσει το τελευταίο του δελτίο για το UBS. Μετά απ’ αυτό η απόλυσή του είναι άμεση και μόνο μετά από την παράκληση του Σουμάχερ επιστρέφει για μια ακόμη τελευταία φορά ώστε να αποχαιρετήσει το κοινό του.

Ο Μπίαλ ξεσπάει μπροστά στις κάμερες κι ακροαματικότητα του δελτίου αρχίσει να παίρνει την ανιούσα. Σύντομα η υπεύθυνη του ψυχαγωγικού τμήματος του καναλιού, η φιλόδοξη Νταϊάνα Κρίστενσεν (Φέι Ντάναγουεϊ) αποφασίζει να εκμεταλλευτεί τα ξεσπάσματα του Μπίαλ στο γυαλί – ο οποίος έχει πλέον δικό του πρόγραμμα το “Howard Beale Show”, όπου αυτοαποκαλείται Τρελός Προφήτης – προτείνοντας τη συγχώνευση του ψυχαγωγικού τμήματος με το ειδησιογραφικό, μια κίνηση που πρόκειται να επιφέρει τραγικές συνέπειες, πάντα στον βωμό της ακροαματικότητας.

Γεννημένος στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια το 1924, ο Σίντνεϊ Λουμέτ, ήταν γιος του ηθοποιού Μπαρούχ Λουμέτ και της χορεύτριας Γιουτζίνια Βέρμους. Πολυπράγμων και δραστήριος χαρακτήρας, ξεκίνησε να εργάζεται ως σκηνοθέτης θεατρικών παραστάσεων και τηλεοπτικών σειρών στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και το 1957 σε ηλικία 33 ετών έκανε το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο γυρίζοντας την συγκλονιστική ταινία: “Οι Δώδεκα Ένορκοι”. Στο καστ, είχε ως πρωταγωνιστή τον Χένρι Φόντα, με τον οποίο ο σκηνοθέτης γύρισε άλλες τέσσερις ταινίες.

Διαβάστε επίσης:
«Οι Δώδεκα Ένορκοι»
Αφιέρωμα στον σπουδαίο ηθοποιό Χένρι Φόντα

Οι ταινίες του έχουν προταθεί συνολικά για 50 βραβεία Όσκαρ σε διάφορες κατηγορίες και συνήθως διερευνούσαν ευφυή, πολύπλοκα θέματα κοινωνικού προβληματισμού. Η πιο δημιουργική του περίοδος ήταν μεταξύ του 1964 και του 1978 όταν σκηνοθέτησε 18 ταινίες, πολλές από τις οποίες αποτελούν κλασσικά αριστουργήματα της έβδομης τέχνης και περιέχουν μερικές από τις καλύτερες ερμηνείες των ηθοποιών που πρωταγωνιστούσαν σε αυτές. Άλλωστε αυτό υπήρξε πάντα ένα σπουδαίο προσόν του Λουμέτ.

Η κρίση της κοινωνίας, αλλά και των ανθρώπινων αξιών, υπήρξαν ανέκαθεν αγαπημένα θέματα του Σίντνεϊ Λουμέτ. Ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς σκηνοθέτες όλων των εποχών, που στην πλούσια καριέρα του μας χάρισε ανεξίτηλα κινηματογραφικά διαμάντια, που θα κοσμούν για πάντα το πάνθεον της έβδομης τέχνης.

Από την πρώτη του ταινία «Οι Δώδεκα Ένορκοι» (12 Angry Men -1957), μέχρι τον «Σέρπικο» (Serpico, 1973 – με τη μουσική του Μίκης Θεοδωράκη) και τη «Σκυλίσια Μέρα» (Dog Day Afternoon, 1975) – και τα δύο με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο – μέχρι το «Δίκτυο» (Network) του 1976 και το «Πριν ο Διάβολος Καταλάβει ότι Πέθανες» (Before the Devil Knows You`re Dead, 2007) με τους Ίθαν Χοκ και Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, που αποτέλεσε και την τελευταία του δημιουργία. Ο Σίντνεϊ Λουμέτ, έφυγε στις 9 Απριλίου του 2011, σε ηλικία 87 ετών.

Διαβάστε επίσης:
Αφιέρωμα στον Σίντνεϊ Λουμέτ

Το διαχρονικό σενάριο της ταινίας «Το Δίκτυο» (Network – 1976), το υπογράφει ο κορυφαίος σεναριογράφος Πάντι Τσαγιέφσκι – βραβευμένος με τρία Όσκαρ: Marty (1955), The Hospital (1971), Network (1976) – ο οποίος εμπνεύστηκε για τη συγγραφή της υπόθεσης του έργου από την σε απευθείας μετάδοση αυτοκτονία της δημοσιογράφου Κριστίν Τσάμπανκ, δυο χρόνια πριν. Ενώ πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία του ρόλου της Νταϊάνα Κρίστενσεν αποτέλεσε η διευθύντρια προγράμματος του καναλιού NBC.

Η ταινία, με πρωταγωνιστή τον Γουίλιαμ Χόλντεν, τον Πίτερ Φιντς και την Φέι Νταναγουέι, συγκέντρωσε 10 υποψηφιότητες Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένης της Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας. Το “Δίκτυο” (Network) κέρδισε τελικά τέσσερα (4) Όσκαρ στις Κατηγορίες: Καλύτερης Α΄Ανδρικής Ερμηνείας, για την συγκλονιστική ερμηνεία του Πίτερ Φιντς, Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας, για την Φέι Νταναγουέι, Β’ Γυναικείου Ρόλου στην Μπέατρις Στρέιτ και φυσικά, Πρωτότυπου Σεναρίου στον Πάντι Τσαγιέφσκι.

«Επειδή 62 εκατομμύρια Αμερικάνοι με ακούτε αυτή τη στιγμή. Επειδή λιγότερο του 3% από εσάς διαβάζει βιβλία. Επειδή λιγότεροι από 15% διαβάζουν εφημερίδες. Επειδή η μόνη αλήθεια που ξέρετε είναι αυτή που παίρνετε απ’ αυτό το κουτί. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια ολόκληρη γενιά… που δεν ξέρει τίποτε άλλο εκτός από όσα βγαίνουν απ’ αυτό το κουτί! Αυτό το κουτί είναι το Ευαγγέλιο. Η απόλυτη αποκάλυψη. Αυτό το κουτί φτιάχνει ή χαλάει προέδρους, πάπες, πρωθυπουργούς. Αυτό το κουτί είναι η πιο απίστευτη, διαβολεμένη δύναμη αυτού του άθεου κόσμου… και αλίμονό μας αν ποτέ πέσει στα χέρια των λάθος ανθρώπων! […] Γι’ αυτό ακούστε με! Ακούστε με! Η τηλεόραση δεν είναι η αλήθεια! Η τηλεόραση είναι ένα καταραμένο λούνα παρκ!»