Το 1965, ο Όρσον Γουέλς ολοκληρώνει την σαιξπηρική τριλογία του, με την ταινία «Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου». Ένα έργο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, ως ένα είδος αυτοκριτικής και απολογισμού των πεπραγμένων, του ίδιου του σκηνοθέτη στον κινηματογράφο. Διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο και είναι μία καλή ευκαιρία να την ξαναθυμηθούμε.

Ο Όρσον Γουέλς υπήρξε ένας σπουδαίος ηθοποιός, σεναριογράφος, παραγωγός, σκηνοθέτης, μα πάνω απ’ όλα ένας πραγματικός καλλιτέχνης που σε ηλικία μόλις είκοσι έξι ετών ολοκληρώνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, τον θρυλικό «Πολίτη Κέιν». Η Έβδομη Τέχνη είχε μόλις ανακαλύψει το παιδί – θαύμα της και ο Όρσον Γουέλς με τη σειρά του, έμελλε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.

«Εδώ και χρόνια προσπαθώ να γυρίσω την πλάτη μου στον κινηματογράφο, γιατί του αφιερώνω 90% της ύπαρξής μου, της ενεργητικότητάς μου. Πρέπει να σταματήσω να καταστρέφω έτσι τη ζωή μου, προσπαθώντας να εκφραστώ μέσα από τις ταινίες. Δεν είναι δυνατόν να περάσω τη ζωή μου ολόκληρη σε φεστιβάλ κι εστιατόρια, ζητιανεύοντας για χρήματα. Εδώ και τριάντα χρόνια οι άνθρωποι με ρωτούν πώς κατορθώνω να συνδυάζω αρμονικά το Α και το Β. Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι δεν το καταφέρνω. Τα πάντα μέσα μου αποτελούνται από αντιφάσεις. Όλοι μας αποτελούμαστε από αντιθέσεις, που δεν καταφέρνουμε να εναρμονίσουμε.» – Τζορτζ Όρσον Γουέλς (George Orson Welles) (6 Μαΐου, 1915 – 10 Οκτωβρίου, 1985)

Το 1965, ο Όρσον Γουέλς επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη με ένα έργο βασισμένο και πάλι σε κείμενα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Στο «Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου», παρακολουθούμε τον λόρδο Bolingbroke (Τζον Γκίλγκουντ), ο οποίος στέφθηκε βασιλιάς με το όνομα Henry IV, αφού πρώτα δολοφόνησε τον προκάτοχό του και οδήγησε στη φυλακή τον γιο του και νόμιμο διάδοχο.

Οι προσπάθειες των ευγενών, για να δοθεί χάρη στον άτυχο νεαρό, συναντούν άρνηση. Για τον λόγο αυτό ξεσπάει εξέγερση κάτω από την καθοδήγηση του Henry Percy (Norman Rodway) ενάντια στον σφετεριστή και τον γιο του Hal (Κιθ Μπάξτερ).

Ο Hal όμως έχει μήνες να φανεί στην Αυλή. Προτιμά να γυρίζει άσκοπα με τον γέρο τεμπέλη Φάλσταφ (Όρσον Γουέλς), ο οποίος ζει στο πορνείο της μαντάμ Quickly (Μάργκαρετ Ράδερφορντ) βρίσκοντας παρηγοριά στην αγκαλιά της όμορφης πόρνης Doll Tearsheet (Ζαν Μορό). Εν τω μεταξύ όμως, ο Henry Percy έχοντας συγκεντρώσει στρατό, τον αναζητεί.

Το φιλμ «Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου», είναι η τρίτη ταινία του Γουέλς που βασίζεται σε σαιξπηρικό έργο. Είχαν προηγηθεί, ο «Macbeth» το 1948 και ο «Othello» το 1951. ‘Ομως ο συγκεκριμένος χαρακτήρας του διονυσιακού «Φάλσταφ» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως υποκριτικό alter ego του σκηνοθέτη, καθώς εκτός από τον κινηματογράφο, τον έχει υποδυθεί αρκετές φορές και στο θέατρο.

Όπως στον «Μάκβεθ», έτσι κι εδώ, ο ίδιος ο βασιλιάς είναι που παραβιάζει τον Νόμο για να αποκτήσει την εξουσία. Όμως στον αντίποδα της εξουσίας βρίσκεται η δικαιοσύνη. Και ενώ στο σαιξπηρικό δράμα ο Ερρίκος ο Έ προσπαθεί να συμφιλιώσει αυτά τα δύο αντίθετα και να γίνει ένας καλός βασιλιάς, για τον Γουέλς αυτή του η προσπάθεια είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη, καθώς ο «καλός βασιλιάς» αποτελεί για εκείνον μία αντίφαση.

«Μισώ όλες τις εξοργιστικές μικρολεπτομέρειες που συνοδεύουν την οικονομική και οργανωτική πλευρά του κινηματογράφου. Μου είναι δύσκολο να βρω δουλειά. Όταν μένω στο περιθώριο το κάνω γιατί με αναγκάζουν, κι όχι επειδή το θέλω. Νιώθω διαρκώς απομονωμένος. Πρέπει να μπορώ να πιστεύω ότι είμαι ένας καλός καλλιτέχνης, διαφορετικά δεν μπορώ να δουλέψω. Κι ένας καλός καλλιτέχνης είναι πάντα μόνος. Πρέπει να είναι μόνος. Όταν δεν είναι, κάτι δεν πάει καλά.» – Όρσον Γουέλς

Αυτή η κλασική ταινία του Γουέλς, που κέρδισε το βραβείο της 20ης επετείου του Φεστιβάλ των Καννών το 1966, αποτελεί ουσιαστικά μία συρραφή αποσπασμάτων των έργων του Σαίξπηρ «Ερρίκος ο 4ος», «Οι εύθυμες κυράδες του Γουίντσορ», «Ερρίκος ο 5ος» και «Ριχάρδος ο 2ος», αλλά παράλληλα βασίζεται και στο θεατρικό έργο «Πέντε βασιλιάδες» που πρωταγωνίστησε ο Γουέλς σε ηλικία μόλις 25 ετών.

Πρόκειται για μία ισπανο-γαλλικο-ελβετική συμπαραγωγή, που εντέλει ολοκληρώθηκε με τα χρήματα του Καναδού μεγαλοπαραγωγού Χάρι Σάλτζμαν. Η ταινία παρέμενε για χρόνια χαμένη και εμπορικά μη εκμεταλλεύσιμη, μέχρι που το 2011 αποκαταστάθηκε σε νέες κόπιες, πραγματοποιώντας πρεμιέρα στην Μεγάλη Βρετανία.

Στο καστ συναντάμε σπουδαίους ηθοποιούς. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν, η σπουδαία ηθοποιός και προσωπική φίλη του Όρσον Γουέλς, η εντυπωσιακή Γαλλίδα, Ζαν Μορό καθώς και το υποκριτικό alter ego του Λουίς Μπουνιουέλ, ο εξαιρετικός Ισπανός, Φερνάντο Ρέι. Ένα από τα λιγότερα γνωστά δημιουργήματα της καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας του Όρσον Γουέλς.

Διαβάστε Επίσης:

• Όρσον Γουέλς: Η τέχνη είναι ένα ψέμα που πραγματώνει την αλήθεια

Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου / Falstaff – Chimes at Midnight
Σκηνοθεσία: Όρσον Γουέλς
Σενάριο: Όρσον Γουέλς (βασισμένο σε έργα του Γουίλιαμ Σέξπιρ και στα «Χρονικά της Αγγλίας, της Σκοτίας και της Ιρλανδίας» του Ράφαελ Χόλινσεντ
Πρωταγωνιστούν: Όρσον Γουέλς, Ζαν Μορό, Μάργκαρετ Ράδερφορντ, Τζον Γκίλγκουντ, Μαρίνα Βλαντί, Κιθ Μπάξτερ, Φερνάντο Ρέι
Φωτογραφία: Εντμοντ Ρίτσαρντ
Μοντάζ: Ελένα Χαουμαντρέου, Φριτς Μιούλερ, Πέτερ Παρασέλες
Μουσική: Αντζελο Φραντσέσκο Λαβανίνο
Έτος Παραγωγής: 1965
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία
Διάρκεια: 115 λεπτά