Περισσότερα από 25 ντοκιμαντέρ βρήκαν διανομή το 2019 στις εγχώριες κινηματογραφικές αίθουσες σε μία καλή χρονιά για τις ταινίες τεκμηρίωσης. Από αυτές διαλέξαμε και παρουσιάζουμε τις 5 καλύτερες. Από την πρόταση της Ελλάδας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, «Όταν ο Βάγκνερ Συνάντησε τις Ντομάτες», μέχρι το επίκαιρο «Make the Economy Scream» του Άρη Χατζηστεφάνου και το κύκνειο άσμα της Ανιές Βαρντά.

Το 2019 υπήρξε ένα ιδιαίτερα γόνιμο έτος για την σύγχρονη ιστορία της Έβδομης Τέχνης, με πολλά και αξιόλογα έργα. Γυρνώντας τον χρόνο πίσω, επιχειρούμε σταδιακά μία ανασκόπηση στο Σινεμά μέσα από τις σημαντικότερες δημιουργίες, οι οποίες έλαβαν επίσημα διανομή και προβλήθηκαν στις Ελληνικές Αίθουσες. Ξεκινάμε το ταξίδι αυτό με αφετηρία τις ταινίες τεκμηρίωσης, παρουσιάζοντας τα πέντε (συν πέντε) σημαντικότερα ντοκιμαντέρ της χρονιάς που ολοκληρώνεται. Μία κινηματογραφική ανασκόπηση του 2019, μέσα από τις πιο αξιόλογες ταινίες τεκμηρίωσης τις οποίες αξίζει να θυμόμαστε:

«Make The Economy Scream» (2019) του Άρη Χατζηστεφάνου (Ελλάδα)
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 7 Μαρτίου

Τρία χρόνια μετά το αξιόλογο ντοκιμαντέρ «This is Not a Coup», ο Άρης Χατζηστεφάνου επιστρέφει και στρέφει την κάμερά του στη Βενεζουέλα. Στο «Make The Economy Scream», παρακολουθούμε τον Έλληνα δημοσιογράφο να καταγράφει μέσα από μια προσωπική περιπλάνηση, ένα εντυπωσιακό οδοιπορικό, από τις παραγκουπόλεις του Καράκας μέχρι τα σύνορα της Κολομβίας, αναζητώντας τις πραγματικές αιτίες της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας πραγματοποιήθηκε στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, παρουσία του δημιουργού.

Ένα προσεγμένο και επίκαιρο ντοκιμαντέρ, που δίνει έμφαση στην λεπτομέρεια και διαφωτίζει απλά και εμπεριστατωμένα, τι πραγματικά συμβαίνει στη Βενεζουέλα. Το «Make The Economy Scream», έχει αρκετές διαφορές, σε σχέση με τα προηγούμενα έργα του Άρη Χατζηστεφάνου και των συνεργατών του – κυρίως όσο αφορά τον τρόπο της παρουσίασης των γεγονότων και της αφήγησης – αλλά όπως πάντα, είναι καλά τεκμηριωμένο και με καυστικό χιούμορ, απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις.

Διαβάστε επίσης:

• «Make The Economy Scream» του Άρη Χατζηστεφάνου: Τι πραγματικά συμβαίνει στη Βενεζουέλα;

«Όταν ο Βάγκνερ Συνάντησε τις Ντομάτες» (When Tomatoes Met Wagner – 2019) της Μαριάννας Οικονόμου (Ελλάδα)
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 11 Απριλίου

Σε ένα χωριό του Θεσσαλικού κάμπου που αργοπεθαίνει, δύο ξαδέλφια και πέντε γυναίκες, αποφασίζουν να κάνουν μια νέα αρχή. Με λίγη βοήθεια από τη μουσική του Βάγκνερ που παίζουν στα χωράφια και τις ιστορίες που διηγούνται για να πάρουν κουράγιο, επιχειρούν να διεισδύσουν στην παγκόσμια αγορά με τη βιολογική καλλιέργεια ενός παλιού σπόρου ντομάτας. Με χιουμοριστική και ποιητική διάθεση, η ταινία μιλάει για την δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων, την σημασία να βλέπει κανείς την ζωή με διαφορετική ματιά και να επαναπροσδιορίζεται σε δύσκολους καιρούς.

Η ταινία τεκμηρίωσης «Όταν ο Βάγκνερ Συνάντησε τις Ντομάτες», είναι το νέο πρωτότυπο, επίκαιρο και γεμάτο χιούμορ ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Οικονόμου, το οποίο πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο επίσημο πρόγραμμα του 69ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, ενώ στη συνέχεια παρουσιάστηκε και στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Fipresci. Συνεχίζοντας την αξιόλογη πορεία της, η σκηνοθέτης παρουσίασε το νέο της έργο, στο πλαίσιο του Culinary Cinema της 69ης Μπερλινάλε. Πρόκειται για το τμήμα του Φεστιβάλ που προβάλλει ταινίες, γύρω από τις απολαύσεις αλλά και τις σκοτεινές πλευρές της διατροφής. Αυτή είναι η πρόταση της Ελλάδας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, ενώ παράλληλα διεκδικεί και μία θέση στην Κατηγορία Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.

«Οροσειρά των Ονείρων» (The Cordillera of Dreams – 2019) του Πατρίσιο Γκουζμάν (Γαλλία, Χιλή)
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 10 Οκτωβρίου

Μετά το αριστουργηματικό «Νοσταλγώντας το Φως» και το πολυβραβευμένο «Μαργαριταρένιο Κουμπί», μία σπάνιας σύλληψης τριλογία κλείνει εδώ: ένα σπουδαίο φιλμικό τρίπτυχο που συνδέει τις φυσικές επιστήμες με την ανάγκη διατήρησης της ιστορικής μνήμης και το γεμάτο αντιθέσεις φυσικό τοπίο της Χιλής με την ανοιχτή πληγή της δικτατορίας του Πινοσέτ. Το υπογράφει ο κορυφαίος εν ζωή ντοκιμαντερίστας του Λατινοαμερικανικού Σινεμά, Πατρίσιο Γκουζμάν.

Ο βετεράνος Χιλιανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος, γεννημένος το 1941, γνώρισε την διεθνή καταξίωση με τα ντοκιμαντέρ του «Η Μάχη της Χιλής», «Νοσταλγώντας το Φως» και «Σαλβαδόρ Αλιέντε». Διδάσκει Ντοκιμαντέρ στην Ευρώπη και την Λατινική Αμερική και είναι ο ιδρυτής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Σαντιάγο. Ζει στην Γαλλία.

Η «Οροσειρά των Ονείρων» πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Μάιο, στο 72ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το βραβείο «Golden Eye». Στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε τον Σεπτέμβριο, στο 25ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, λίγο πριν την κυκλοφορία του στις εγχώριες Αίθουσες.

«Η Ανιές με τα Λόγια της Βαρντά» (Varda par Agnès / Varda by Agnes – 2019) των Ανιές Βαρντά και Ντιντιέ Ρουγκέ (Γαλλία)
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 28 Νοεμβρίου

Γεννημένη στο Βέλγιο, με Ελληνική καταγωγή, η μεγάλη κυρία του Γαλλικού Κινηματογράφου, γύρισε την τελευταία της ταινία «Agnes by Varda», ως έναν αποχαιρετισμό στους κινηματογραφόφιλους. Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο αναφέρεται στην «αναλογική περίοδο» από το 1954 έως το 2000 και η σκηνοθέτιδα βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Ήταν μια νέα γυναίκα που ήθελε να επαναπροσδιορίσει το σινεμά, ένας άνθρωπος που ήταν πάντα ανοιχτόμυαλος, που σε κάθε της ταινία άλλαζε την αφήγηση. Στο δεύτερο μέρος, η Βαρντά εστιάζει στη χρονική περίοδο από το 2000 έως το 2018 και μας δείχνει πως χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία για να περιγράψει τον κόσμο με τον μοναδικό της τρόπο. Είτε μπροστά από την κάμερα, είτε πίσω από αυτήν, η Βαρντά διηγείται ιστορίες μέσα από εικόνες κι αποφεύγει τις συμβατικές μεθόδους αφήγησης. Μαζί με τους συνεργάτες της, μεταφέρουν τον θεατή σε ένα ταξίδι ανορθόδοξων εικόνων.

Διαβάστε Επίσης:

• Ανιές Βαρντά: Η «γιαγιά της Nouvelle Vague» που μας έμαθε να βλέπουμε Σινεμά

«Marianne & Leonard Λόγια Αγάπης» (Marianne & Leonard Words of Love – 2019) του Νικ Μπρούμφιλντ (Η.Π.Α.)
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 12 Δεκεμβρίου

Ένα ταξίδι έμπνευσης που ξεκινά την δεκαετία του ’60 από την Ύδρα όπου έζησαν μαζί για δέκα χρόνια και μένει αθάνατο μέσα από διαχρονικά τραγούδια, όπως το «So Long Marianne» και το «Bird on the Wire» που έγραψε για εκείνη. Η κοινή ζωή του σπουδαίου Καναδού μουσικού και της Νορβηγίδας μούσας του, έντυσε και το οπισθόφυλλο του άλμπουμ «Songs from a Room». Μια φωτογραφία με την Μαριάν τυλιγμένη με λευκή πετσέτα να ποζάρει χαμογελαστή από το μικρό τους γραφείο. Οι πορείες τους διαχωρίστηκαν για τα επόμενα χρόνια, όμως η βαθιά τους αγάπη δεν χάθηκε ποτέ. Όταν εκείνη αρρώστησε το 2016, ο Κοέν την αποχαιρέτησε, με τον δικό του(ς) τρόπο. Της εξομολογήθηκε πως την αγάπησε για την ομορφιά και την σοφία της και τη διαβεβαίωσε ότι σύντομα θα βρεθεί κοντά της. Ο ίδιος πέθανε τέσσερις μήνες αργότερα.

Η ταινία τεκμηρίωσης του Νικ Μπρούμφιλντ, «Marianne & Leonard: Words of Love» που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Σάντανς και συμπαρέσυρε το κοινό στην ερωτική ιστορία του Λέοναρντ Κοέν με την μούσα του, την δεκαετία του ’60, Μαριάν Ιλέν, αποτέλεσε και την ταινία έναρξης του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Μέσα από το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, το κοινό έχει την ευκαιρία να δει στην μεγάλη οθόνη, έναν έρωτα που έγραψε ιστορία, γέννησε τραγούδια και τους ένωσε σε μια σχέση ζωής.

«Ήμουν ένας κάπως χαμένος 20χρονος που έψαχνε την περιπέτεια όταν επισκέφτηκα το νησί της Ύδρας στην Ελλάδα. Είχα την καλή τύχη να συναντήσω την Marianne, σύντροφο του Leonard Cohen, η οποία με ώθησε να προχωρήσω στην υλοποίηση της πρώτης μου ταινίας. Η Marianne είχε νωρίτερα εκείνον τον χρόνο δεχτεί την επίσκεψη του D.A. Pennebaker, που την είχε κινηματογραφήσει με τον μικρό της γιο και την εντυπωσίασε με τις γνώσεις του για τη δημιουργία ντοκιμαντέρ. Τη θυμάμαι να μου δείχνει την ταινία «Don’t Look Back» κάτω από τον έναστρο ελληνικό ουρανό και μετά να παίζει στην κιθαρά της μουσικές του Leonard. Ήταν μία από τις πιο μαγικές στιγμές της ζωής μου και έχει χαραχθεί στη μνήμη μου για πάντα. Η δημιουργία της ταινίας μου αυτής κλείνει εκείνον τον κύκλο που ξεκίνησε στη δεκαετία του ’60 με τις σκηνές της Marianne που κινηματογράφησε ο D.A. Pennebaker και τις οποίες ποτέ δε χρησιμοποίησε στο ντοκιμαντέρ. Ο D.A. Pennebaker, η Marianne και ο Leonard υπήρξαν όλοι έμπνευση στη δημιουργική μου πορεία και είναι προνόμιο για μένα να τους αποτίσω με αυτή την ταινία έναν φόρο τιμής.» – Νικ Μπρούμφιλντ

Και όσους αγαπούν το Ντοκιμαντέρ, 5 επίσης αξιόλογες ταινίες τεκμηρίωσης:

• Iuventa / Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 28 Νοεμβρίου
• ¡Yallah! ¡Yallah!: Ποδόσφαιρο, Πάθος και Αντίσταση! / Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 24 Οκτωβρίου
• Ντιέγκο Μαραντόνα / Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 10 Οκτωβρίου
• Ίαν ΜακΚέλεν: Ρόλος Ζωής / Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 7 Μαρτίου
• Το Μάτι της Κωνσταντινούπολης / Ημερομηνία Κυκλοφορίας: 28 Φεβρουαρίου