Ένας στους δέκα κατοίκους των παραθαλάσσιων πόλεων της Κίνας θα μπορούσε να ζει κάτω από το επίπεδο της θάλασσας μέσα σε έναν αιώνα, ως αποτέλεσμα της υποχώρησης του εδάφους και της κλιματικής αλλαγής.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Science.org, περίπου το 16% της χαρτογραφημένης έκτασης των μεγάλων πόλεων της Κίνας βυθίζεται «ραγδαία» (λίγο περισσότερο από 10 χιλιοστά το χρόνο).

Την ίδια ώρα, μια ακόμη μεγαλύτερη έκταση, περίπου το 45% των περιοχών, βυθίζεται με «μέτριο» ρυθμό, δηλαδή με καθοδική πορεία μεγαλύτερη από 3 χιλιοστά ετησίως, σύμφωνα με την έρευνα. Στις πόλεις που επηρεάζονται περιλαμβάνεται η πρωτεύουσα της χώρας (Πεκίνο), καθώς και περιφερειακές πρωτεύουσες, όπως η Φουζού, η Χεφέι και η Σιάν.

Μέσα σε λίγες δεκαετίες λοιπόν, θα μπορούσε το 1/4 των παράκτιων εκτάσεων της Κίνας να βρεθεί κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, θέτοντας σοβαρές απειλές για τα εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν στις ακτές.

Το πρόβλημα εντοπίζεται και σε άλλες χώρες

«Η καθίζηση δεν είναι σίγουρα πρόβλημα μόνο στην Κίνα. Πολλά άλλα μέρη του κόσμου μοιράζονται το ίδιο πρόβλημα», λέει ο Ding Xiaoli, καθηγητής στο Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ, στο Nature.

Η καθίζηση είναι όταν η γη βυθίζεται σε σχέση με τη στάθμη της θάλασσας, συνήθως λόγω της εξόρυξης υπόγειου νερού, πετρωμάτων ή άλλων πόρων.

Στην Ολλανδία με το χαμηλό υψόμετρο, περίπου το ένα τέταρτο της γης έχει υποχωρήσει κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Και μέχρι το 2040, σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να ζει σε γη που βυθίζεται.

Επίσης, η Τζακάρτα είναι η πρωτεύουσα στον κόσμο με την ταχύτερη καθίζηση, γεγονός που ώθησε την Ινδονησία να προτείνει μια νέα πρωτεύουσα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότερα από 44.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης σε 45 πολιτείες έχουν επηρεαστεί άμεσα από την καθίζηση του εδάφους, με περισσότερο από το 80% των περιπτώσεων να σχετίζονται με την άντληση υπόγειων υδάτων, συχνά για γεωργικούς σκοπούς.

Η βύθιση και ο ανθρώπινος παράγοντας

Σύμφωνα με τον Ding, η μελέτη παρέχει ένα ενδιαφέρον στιγμιότυπο της κατάστασης στην Κίνα και συνδέει το ζήτημα με τους πληθυσμούς που πλήττονται.

Οι συγγραφείς αξιολόγησαν συνολικά 82 πόλεις σε όλη την Κίνα με πληθυσμό άνω των 2 εκατομμυρίων. Χρησιμοποίησαν δορυφόρους για να μετρήσουν τις αλλαγές στην απόσταση μεταξύ του δορυφόρου και του εδάφους, μεταξύ 2015 και 2022.

Διαπίστωσαν ότι οι πόλεις που αντιμετωπίζουν σοβαρή καθίζηση συγκεντρώνονται σε πέντε περιοχές και καλύπτουν τόσο παράκτιες όσο και πόλεις που βρίσκονται στο εσωτερικό της χώρας.

Η έρευνα συνδέει μια σειρά φυσικών και ανθρώπινων παραγόντων με τη βύθιση, όπως το βάθος του βραχώδους υποστρώματος μιας πόλης, η εξάντληση των υπόγειων υδάτων, το βάρος των κτιρίων, η χρήση των συστημάτων μεταφορών και η υπόγεια εξόρυξη.

Προηγούμενες μελέτες άλλωστε έχουν διαπιστώσει ότι η υπερβολική εξόρυξη υπόγειων υδάτων αποτελεί βασική αιτία σοβαρής καθίζησης του εδάφους σε πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Παλαιότερα, το Τόκιο είχε καταφέρει να επιβραδύνει την καθίζηση του εδάφους, θεσπίζοντας νόμους που περιόριζαν την άντληση υπόγειων υδάτων.

«Το κλειδί για την αντιμετώπιση της καθίζησης των πόλεων της Κίνας θα μπορούσε να βρίσκεται στον μακροπρόθεσμο, διαρκή έλεγχο της άντλησης υπόγειων υδάτων», σημειώνει η έρευνα.

Οι ερευνητές ανέφεραν επίσης το βάρος των κτιρίων ως σημαντικό παράγοντα. Αντίθετα με τις προσδοκίες, τα βαρύτερα κτίρια, όπως οι ουρανοξύστες στη Σαγκάη, τείνουν να βυθίζονται πιο αργά από ό,τι οι ελαφρύτερες κατασκευές, ενδεχομένως επειδή τα κτίρια αυτά εδράζονται σε βαθύτερα πετρώματα, σύμφωνα με την έρευνα.

Το «διπλό χτύπημα»

Καθώς οι πόλεις βυθίζονται, η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας ταυτόχρονα αυξάνεται, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αυτό το «διπλό χτύπημα» θα προκαλέσει την πτώση του 22-26% των παράκτιων εκτάσεων της Κίνας κάτω από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι το 2120, σύμφωνα με τις προβλέψεις της έρευνας.

Ο Wei Meng, γεωφυσικός στη Σχολή Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου του Rhode Island στο Κίνγκστον θεωρεί τα στοιχεία «τρομακτικά».

Το 2022, ο Wei και οι συνάδελφοί του διαπίστωσαν ότι η γη βυθίζεται ταχύτερα από ό,τι αυξάνεται η στάθμη της θάλασσας σε πολλές παράκτιες πόλεις παγκοσμίως. Προέβλεψαν ότι οι πόλεις αυτές θα αντιμετώπιζαν πλημμύρες «πολύ νωρίτερα» από τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπουν τα μοντέλα της στάθμης της θάλασσας, αν συνέχιζαν να βυθίζονται με τους σημερινούς ρυθμούς.

Η κλιματική αλλαγή μπορεί να επιδεινώσει τη βύθιση και με άλλους τρόπους, επηρεάζοντας για παράδειγμα τη συχνότητα και την ένταση της βροχής.

«Η αύξηση της ξηρασίας μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική άντληση υπόγειων υδάτων, συμβάλλοντας στην καθίζηση σε αστικές περιοχές”», λέει ο Zhou.