Από το 19ο αιώνα οι επιστήμονες αναζητούσαν δείγματα ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Από τότε η ανθρωπότητα φαίνεται να διατηρεί μία εμμονή με τον Άρη, παρά το γεγονός ότι πολλά στοιχεία που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του κόσμου αποτελούν υποθέσεις και φαντασιώσεις παλαιότερων επιστημόνων. Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να ρίξει φως στην παράξενη γοητεία που μας ασκεί αυτός ο πλανήτης.

Ads

Όταν σχετικά πρόσφατα επιστήμονες της NASA πρότειναν μεταξύ αστείου και σοβαρού να οργανωθεί επανδρωμένη αποστολή μονής κατευθύνσεως στον Άρη, χωρίς επιστροφή, το διαδίκτυο πλημμύρισε από εθελοντές που επιθυμούσαν να συμμετάσχουν. Αυτό αποτελεί ακραίο δείγμα της γοητείας που ασκεί ο Κόκκινος Πλανήτης στους ανθρώπους εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα.

Ο διάσημος, αν και αμφιλεγόμενος, αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ είχε γράψει στο βιβλίο του “Άρης” το 1895 ότι ο ομώνυμος πλανήτης αποτελεί τον πιο κοντινό μας γείτονα και “παρέχει τις περισσότερες ελπίδες για απάντηση στο ενστικτώδες ερώτημα του ανθρώπου όταν κοιτά τα αστέρια, τι συμβαίνει πάνω σε αυτές τις μακρινές σφαίρες;” Το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας για τον Κόκκινο Πλανήτη από τότε παραμένει άσβεστο, κάτι το οποίο μελετά η συγγραφέας Μαρία Λέην στο νέο βιβλίο της “Geographies of Mars: Seeing and Knowing the Red Planet”.

Σύμφωνα με το βιβλίο της Λέην το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τον Άρη βασίστηκε σε υποθέσεις, υπερβολές και φαντασιώσεις των επιστημόνων της εποχής, οι οποίοι διέθεταν ελάχιστες πληροφορίες για τον πλανήτη. Ωστόσο αυτό δεν τους εμπόδιζε να δημοσιεύουν σχετικά άρθρα. Το ενδιαφέρον του κοινού ήταν έντονο, παρά την έλλειψη πραγματικών στοιχείων. Φυσικά δε φαντάζονταν τότε ότι η ανθρωπότητα θα έφτανε στο σημείο να στέλνει στον Άρη ρομπότ που συλλέγουν πετρώματα και κρυστάλλους πάγου από την επιφάνειά του.

Ο Λόουελ ήταν από τους πιο ευφάνταστους επιστήμονες σχετικά με τον Άρη, ωστόσο πολλοί δημοσίευαν μελέτες χωρίς επαρκή ή πραγματικά στοιχεία. Ο Ιταλός Τζοβάνι Σκιαπαρέλι δημοσίευσε το 1878 ένα χάρτη του Άρη που παρουσίαζε το έδαφός του να χωρίζεται από κανάλια. Ο επιστήμονας είχε βασιστεί φευγαλέες εικόνες που παρατηρούσε με το τηλεσκόπιό του και σχεδίαζε με το χέρι. Αυτό οδήγησε σε έναν αγώνα μεταξύ των επιστημόνων για τον εντοπισμό όλο και περισσότερων καναλιών, έως ότου δεκαετίες αργότερα αποδείχθηκε ότι τέτοια κανάλια δεν υπήρχαν, ήταν απλές οφθαλμαπάτες.

Τέτοιες επιστημονικές “ανακαλύψεις” οδήγησαν σε απίστευτες υποθέσεις από δημοσιογράφους και απλό κόσμο σχετικά με τη μορφή και τις δυνατότητες των Αρειανών γειτόνων μας. Ένας ενθουσιώδης δημοσιογράφος έγραφε ότι “εάν υποθέσουμε ότι οι Αρειανοί είναι απλές μηχανές με εγκέφαλο, τότε οι δυνατότητές τους στην εκσκαφή καναλιών σε ένα πλανήτη όπου όλα ζυγίζουν το 1/3 από ότι στη Γη, είναι εκπληκτικές”.

Μπορεί να μην ψάχνουμε πια για μικρά πράσινα ανθρωπάκια στον Άρη, ωστόσο το μήνυμα του βιβλίου της Λέην είναι διαχρονικό. Αν και η αποστολή της επιστήμης είναι να αναζητά την αλήθεια, ο τρόπος που σκεφτόμαστε και συζητάμε για την επιστήμη είναι προϊόν των ελπίδων, των φόβων και των ονείρων μας