Το γαργαλητό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι από τα πιο βαθιά και περίπλοκα ζητήματα της φύσης. 

Σύμφωνα με τον νευροεπιστήμονα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, Ρόμπερτ Πρόβιν, που μίλησε στο BBC, το γαργαλητό αφορά σχεδόν τα πάντα στο σώμα: Από την άμυνα του οργανισμού και το νευρικό σύστημα μέχρι την γέννηση των αισθήσεων! 

Το γαργαλητό μοιάζει πολύ με τον κνησμό, δηλαδή το ξύσιμο. Ο κνησμός προκαλείται από μια σχετικά ενοχλητική μικρή κίνηση στο δέρμα και ως άμεση αντίδραση έρχεται το ξύσιμο της συγκεκριμένης περιοχής. Ο κνησμός είναι πολύ διαδεδομένος στην φύση ακόμη και ως άμυνα απέναντι σε έντομα και παράσιτα. Ένα γρήγορο ξύσιμο ή το τίναγμα του αυτιού, μπορούν να χαρακτηριστούν ως μια τέτοια αντίδραση των ζώων. 

Το γαργαλητό, από την άλλη πλευρά, είναι χαρακτηριστικό μόνο των θηλαστικών και συνδέεται κυρίως με το παιχνίδι προκαλώντας γέλιο. Αρχικά επηρεάζει τα νευρικά κύτταρα που σχετίζονται με την αφή και τον πόνο. Το γέλιο, σύμφωνα με μια έρευνα του 2004, εντάχθηκε κάποια στιγμή στην πορεία της εξέλιξης. Μάλιστα, η “απειλή” γαργαλήματος είναι το ίδιο… αποτελεσματική τόσο σε μωρά όσο και σε χιμπατζήδες! 

Η ψυχολόγος Μαρίνα Νταβίλα-Ρος, από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, έχει μελετήσει χιμπατζήδες που γαργαλιούνται προκειμένου να βρει τις συνδέσεις με τους ανθρώπους πίσω στην ιστορία της εξέλιξης. Ανακάλυψε, δε, ότι το ανθρώπινο γέλιο αναπτύχθηκε από φωνητικούς ήχους που παρήγαγαν οι πρόγονοί μας, που ακόμη συνδέονταν με τους πίθηκους. Οι ήχοι γέλιου, που παρατηρήθηκαν στους χιμπατζήδες όμως, σχετίζονται αρκετά με συμπεριφορικά χαρακτηριστικά, όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους. “Για να βρουν κάτι αστείο”, δήλωσε η επιστήμονας, “οι χιμπατζήδες πρέπει να παίζουν ενεργά με τους φίλους τους”. 

Κατά την ίδια, με αυτόν τον τρόπο οι χιμπατζήδες δείχνουν ότι θέλουν να παίξουν και όχι να επιτεθούν. Άρα το γαργαλητό αποτελεί έναν πρώιμο τρόπο ενίσχυσης της φιλίας ακόμη και στους ανθρώπους. 

Όπως και στα περισσότερα πράγματα, έτσι και στο γαργαλητό, ένα βολικό πειραματόζωο είναι οι ποντικοί. Η Νταβίλα-Ρος γαργαλώντας ποντικούς διαπίστωσε ότι οι νεότεροι το απολάμβαναν σε μεγάλο βαθμό, όπως συμβαίνει στα μωρά και στους νεαρούς χιμπατζήδες. Εάν το γαργαλητό και το γέλιο ήταν κοινά χαρακτηριστικά των προγόνων τόσο των ανθρώπων όσο και των τρωκτικών, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι και τα δυο είδη βρίσκουν τις ρίζες τους περίπου 80 εκατομμύρια χρόνια πριν. Βέβαια, η ίδια επισημαίνει ότι χρειάζεται πολύ προσοχή όταν καλούμαστε να μιλήσουμε για ζώα που γελάνε…

Πάντως υπάρχει σημαντικός αντίλογος σε αυτές τις θεωρείες, που υποστηρίζει ότι πρόκειται για βασανιστήριο, μιας και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα συναισθήματα των ζώων ή πως αυτά εκφράζονται με ακρίβεια. Το επιχείρημα ενισχύεται και από την άποψη πως ακόμη και στους ανθρώπους δεν είναι πάντα μια φιλική συμπεριφορά: μπορεί να είναι φιλική, ερωτική ή όντως μια επιχείρηση βασανιστηρίου.