Το 5ο Φεστιβάλ MedPhoto, με κεντρική εκδήλωση τη διεθνή έκθεση φωτογραφίας Critical Archives VI: We Can’t Breathe, σε επιμέλεια Πάσκουα Βοργιά και Δημήτρη Κεχρή, και υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση των Μαρία Μαραγκού και Παύλου Φυσάκη, που άνοιξε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο, στις 19 Ιανουαρίου, επιχειρεί να συμβάλει στον διάλογο γύρω από την κλιματική και βιοσφαιρική κρίση, και τις κοινωνικοπολιτικές παραμέτρους που την συνοδεύουν, δεδομένων των σημερινών ακραίων τρόπων εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προσανατολισμού τής διοργάνωσης, δίνεται έμφαση στη χαρτογράφηση εναλλακτικών προσεγγίσεων της σχέσης τού ανθρώπου με τη φύση, υπό το πρίσμα της πολιτικής οικολογίας, του οικοφεμινισμού και της αποανάπτυξης.

Συμμετέχουν οι εξής καλλιτέχνες/ιδες: Ursula Biemann, Πέτρος Γιαννακούρης, Μαρίνα Γιώτη, Βαγγέλης Δασκαλάκης, Μιχαηλάγγελος Βλάσσης-Ζιάκας, Sophie Gerrard, Πηνελόπη Θωμαΐδη, Κώστας Καψιάνης, Νίκος Μάρκου, Γιώργος Μουτάφης, Cristina de Middel & Bruno Morais, Oliver Ressler, Zied Ben Romdhane, Jonas Staal, Ian Teh

Στην έκθεση παρουσιάζονται βιβλία των Makeda Best, Matt Dunne, Mitch Epstein, Stuart Franklin και Fazal Sheikh.

Συνδιοργάνωση: KOLEKTIV8, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης

Όπως προαναφέρθηκε, στο φεστιβάλ συμμετέχει και ο εικαστικός Μιχαηλάγγελος Βλάσσης – Ζιάκας, με το «Counter», μια βιντεοεγκατάσταση η οποία «πραγματεύεται τις πολιτικές διαστάσεις ατομικών και συλλογικών παρεμβάσεων στο δίκτυο ηλεκτροδότησης. Πρόκειται για μια σειρά βιντεοσκοπημένων συνεντεύξεων με άτομα διαφορετικών κοινωνικών και ιδεολογικών καταβολών που εξασκούν τεχνικές ρευματοκλοπής στην Αθήνα», σύμφωνα με τον ίδιο.

Όπως περιγράφει σχετικά με το έργο του: «Οι τεχνικές ρευματοκλοπής είναι πρακτικές ευρέως διαδεδομένες στην Ελλάδα και συνδέονται έως έναν βαθμό με την αύξηση κόστους τού ηλεκτρικού ρεύματος και την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών. Tα κίνητρα και ο χαρακτήρας άσκησής τους εκτείνονται από αδυναμία αποπληρωμής των λογαριασμών μέχρι συνειδητή ιδεολογική στάση, και από καιροσκοπία μέχρι κίνηση αλληλεγγύης. Εφόσον οι εν λόγω τεχνικές είναι παράνομες, οι ερωτώμενοι καλούνται να κρύψουν την ταυτότητά τους με αμφιέσεις αντιπροσωπευτικές των ιδεολογιών τους και των κοινωνικών τάξεων στις οποίες ανήκουν. Οι αμφιέσεις αντιμετωπίζονται ως τεχνικές αυτο-αναπαράστασης και αναλύονται κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων παράλληλα με τις τεχνικές και πολιτικές πτυχές τής ρευματοκλοπής».

Ο ίδιος μιλά στο Tvxs.gr, σχετικά με την σημερινή πολυεπίπεδη κρίση που βιώνουμε, το σημερινό μοντέλο οργάνωσης αλλά και τον ρόλο της τέχνης.

Ακολουθεί η συνέντευξη:

Διαρκής απομύζηση της φύσης, εκμετάλλευση των διαθέσιμων πόρων προς όφελος της αγοράς, καταστροφές, πόλεμοι και μισόλογα περί περιορισμών της ρύπανσης και «εταιρική ευθύνη». Βιώνουμε πλέον όσο ποτέ άλλοτε τον «καπιταλισμό της καταστροφής»;

Δεν ξέρω αν είναι ο καπιταλισμός αποκλειστικά το πρόβλημα ή εάν ένα άλλο σύστημα θα αντιμετώπιζε αποτελεσματικότερα ή πιο ηθικά τις εκάστοτε προκλήσεις. Αυτό που με απασχολεί είναι μια γενικότερη αναξιοπιστία των πολιτικών θεσμών και η αίσθηση μια γενικότερης σύγχυσης σε επίπεδο αξιών στη βάση της κοινωνίας. Σίγουρα τακτικές σοκ εφαρμόζονται, σίγουρα το ιδιωτικό κεφάλαιο αποκτά όλο και μεγαλύτερη δύναμη, σίγουρα κινούμαστε προς ένα μέλλον που φαντάζει μάλλον απολυταρχικό και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στις προγραμματικές υποσχέσεις σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο. Από την άλλη δεν νομίζω πως υπάρχει βούληση από πλευράς της κοινωνίας να βρεθεί απάντηση στα παραπάνω ζητήματα.

Νομίζω δηλαδή πως η καταστροφή δεν αναφέρεται μόνο στην κλιματική αλλαγή, τον καπιταλισμό ή στις επιταγές και μεθόδους της εξουσίας αλλά σε μια ευρύτερη κρίση η οποία διατρέχει όλο το φάσμα και τα στρώματα της κοινωνίας.

Μπορούμε μέσα στο υπάρχον πλαίσιο, απλώς με κάποιες αλλαγές, να ζήσουμε αρμονικά με τη φύση, ή απαιτείται μια συνολική αλλαγή παραδείγματος; Μπορούν συνολικά δηλαδή τα περιβαλλοντικά ζητήματα να εξεταστούν ως κάτι αποκομμένο από τις σημερινές σχέσεις ιδιοκτησίας και το μοντέλο οργάνωσης που επικρατεί;

Δεν νομίζω. Τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα όπως τα καταλαβαίνω έχουν προκύψει μέσα από τις σημερινές σχέσεις ιδιοκτησίας και το αντίστοιχο μοντέλο οργάνωσης, ενώ εντείνονται μέσα σε αυτό. Νομίζω πως πρέπει να γίνει μια αλλαγή παραδείγματος η οποία από τη μία να μην αγκιστρώνεται στους έως τώρα κυρίαρχους τρόπους παραγωγής και από την άλλη να μην παραμερίζει το κοινωνικό. Βέβαια, δεν είμαι ειδικός.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς εδώ ως αντίσταση στο δυσβάσταχτο βάρος που επωμίζεται ο κόσμος και το περιβάλλον του μέσα από το χρηματιστήριο της ενέργειας, την εξορυκτική οικονομία, ή την «πράσινη ανάπτυξη»;

Αυτό που με απασχολεί και πάλι είναι το πώς μπορεί να δημιουργηθεί πολιτική βούληση στην ελληνική κοινωνία την οποία βλέπω σε ένα μεγάλο βαθμό να αδιαφορεί. Μέχρι να μιλήσουμε για αγώνες νομίζω πως πρέπει να ορίσουμε το τι θέλουμε και έχω την εντύπωση πως αυτό δεν είναι ξεκάθαρο. Ούτε το ποιοί είμαστε “εμείς”, μιας που μιλάω σε πρώτο πληθυντικό, ούτε το τί ζητάμε.

Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η τέχνη, η δύναμη και η δυναμική της φωτογραφίας ή άλλων καλλιτεχνικών πρακτικών, αναφορικά με έναν αγώνα ενάντια στην εκμετάλλευση του περιβάλλοντος και γενικά των ζωών μας, όταν έρχεται σε επαφή με την έρευνα και την θεωρία;

Δεν θεωρώ πως η τέχνη, και ειδικότερα η σύγχρονη τέχνη, έχει τη δύναμη να αλλάξει τα πράγματα. Παρουσιάζεται σε συγκεκριμένα πλαίσια και απευθύνεται σε εξοικειωμένο, καλλιεργημένο αν θέλετε, κοινό. Ένα κοινό που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχει ήδη έρθει σε επαφή με τη θεωρία. Το είδος της τέχνης με το οποίο ασχολούμαι μπορεί να βάλει τον θεατή σε μια διαδικασία ενδοσκόπησης ή να τον ενημερώσει με ένα πιο βιωματικό ή ανορθόδοξο τρόπο από τη συμβατική δημοσιογραφία.

Δεν νομίζω όμως πως έχει την δύναμη να κινητοποιήσει. Προσωπικά αυτό που επιδιώκω στα έργα μου είναι να φέρω τον θεατή αντιμέτωπο με ένα φάσμα αντιλήψεων, κοσμοθεωριών, νοοτροπιών, ηθικών διλημμάτων κ.ο.κ. με σκοπό να έρθει ο/η ιδιος/α αντιμέτωπος/η με τον εαυτό του/της. Από εκεί και πέρα είναι δικό του/ης θέμα το αν θα αναθεωρήσει ή όχι τις αντιλήψεις του/της και αν θα ετεροκαθοριστεί ή θα ταυτιστεί με αυτά που ακούει και βλέπει στο έργο.