Οι «Βάτραχοι» του Αριστοφάνη ανεβαίνουν στο κηποθέατρο «Μάνος Χατζιδάκις» στις 25 Ιουλίου. Το θέατρο ΟΜΜΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ και το ΘΕΑΤΡΟ ΚΡΗΤΗΣ, ενώνουν τις δυνάμεις τους και για πρώτη φορά επιλέγουν Αριστοφάνη. Σκηνοθετεί -και μας μιλάει – ο Αντώνης Διαμαντής. Της Μάρθας Βασίλη

Για αρχή μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για το έργο; Τι να περιμένει και γιατί να το επιλέξει ο θεατής;

Προσωπικά, επιλέγω τους Βατράχους του Αριστοφάνη γιατί διαφέρει από τις υπόλοιπες κωμωδίες. Για αρχή, έχει δύο χορούς και αυτό το κάνει ιδιαίτερο – τον χορό των βατράχων και τον χορό των Μυστών. Είναι μια «ιστορία» η οποία κάνει κριτική στην ιδια τραγωδία αλλά και στον πόλεμο μιας και γράφεται ένα χρόνο πριν από τη λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμου. Το κυριότερο βέβαια είναι ότι πρόκειται για μια σάτιρα ή να πω καλύτερα μια παρωδία των προσώπων της εποχής, που είχε άμεση αντιστοιχία με τα σημερινά.

Η πρώτη φορά που παρουσιάστηκε η κωμωδία ήταν το 406 π.Χ αποσπώντας και το πρώτο βραβείο. Γιατί το έργο αυτό μπορεί να παρουσιαστεί και το 2014;

Στην Ιστορία ο Διόνυσος κατεβαίνει στον Άδη να βρει έναν ποιητή που θα σώσει την πόλη. Αυτή η περιοχή του Άδη – για μένα τουλάχιστον – εκφράζει ό,τι ζούμε σήμερα. Δηλαδή, ένα νεκρό τοπίο όπου ο ποιητικός λόγος ή αν θέλετε ο λόγος του μέλλοντος -ο λόγος της δημιουργίας, θα σώσει την πόλη. Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη αντιστοιχία: ο χώρος που διαδραματίζεται αυτή η κωμωδία.

Στον Άδη κατά την αρχαιοελληνική μυθολογία πήγαιναν όσοι είχαν μια ζωή εντελώς έκφυλη. Εκεί πηγαίνει ο Διόνυσος και αυτή είναι η δεύτερη αντιστοιχία με την σημερινή εποχή: οι πρωταγωνιστές έχουν ένα παρελθόν ύποπτο. Ακόμα και οι ίδιοι οι ποιητές, ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης, που στο τέλος της ιστορίας θα διαγωνιστούν μεταξύ τους. Η κάθοδος του Διονύσου στον Άδη – η επιλογή του στο πρόσωπο ενός ποιητή που πιστεύει στις ανθρώπινες αξίες και όχι στην εξυπνάδα ή στην επιχειρηματολογία  αποτελεί ανθρωπολογική προσέγγιση της ποίησης από τον Αριστοφάνη – και η ανάστασή του και η άνοδός του στο φως, είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα, ένα μήνυμα που μας κάνει πιο αισιόδοξους για το τι πρόκειται να συμβεί. Πιστεύοντας, δηλαδή, ότι μόνο τέτοιοι άνθρωποι με τις αξίες του Αισχύλου θα σώσουν την πόλη ή αν θέλετε την εποχή που ζούμε.

Είναι ένα έργο με κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις; Αφυπνίζει το κοινό;

Το έργο έχει πολιτικές, κοινωνικές αλλά και οικολογικές διαστάσεις, γιατί ο Αριστοφάνης επιλέγει ένα νεκρό τοπίο αλλά με την παρουσία όλων των χαρακτήρων ζωντανεύει και στο τέλος βέβαια ανεβαίνει στο φως φέρνοντας την ελπίδα.

Στις μεγάλες επαναστάσεις η τέχνη παίζει μεγάλο ρόλο. Προετοιμάζει την ψυχή του επαναστάτη, προετοιμάζει την ψυχή του ατόμου διότι έχει να κάνει με τον εσωτερικό μας κόσμο. Με κάθε νέο άνθρωπο, με κάθε νέα ανάσα που έρχεται στη ζωή, έχουμε μια ελπίδα. Όσο η ζωή συνεχίζεται θα υπάρχει τέχνη και όσο υπάρχει τέχνη θα υπάρχει η ελπίδα. Σε παλαιότερες εποχές η ανθρωπότητα γνώρισε μαζικές καταστροφές,φυσικές καταστροφές αλλά ο άνθρωπος επέζησε. Και οι καλλιτέχνες πρέπει πάντα να είναι στις επάλξεις.

Ο Αριστοφάνης στους Βατράχους κάνει πολιτική σάτιρα αλλά ταυτόχρονα  διακωμωδεί τους καλλιτέχνες και σε πολλές περιπτώσεις τους θεούς.

Ο Αριστοφάνης έζησε σε μια εποχή που όπως και σήμερα γύρω του υπήρχε φοβερή διαπλοκή και διαφθορά. Νομίζω ότι ήταν καθήκον του να σατιρίζει και να επιλέγει ανθρώπους να τους παρωδεί. Στους Βατράχους αναφέρονται ονομαστικά οι άρχοντες της εποχής όπως ο Κλεοφώντας, και οι ποιητές της εποχής, όπως «αυτοί οι ανίκανοι» ο Αγάθωνας ή ο Πυθάγγελος. Ο Αριστοφάνης δεν είχε και άλλη επιλογή – ξέρετε εμείς οι καλλιτέχνες είμαστε θύματα της εποχής που ζούμε. Μπορεί να είναι μια εποχή που αναδεικνύει τα έργα σαν μηνύματα, ή να είναι μια εποχή η οποία περιγράφει με σκληρότητα όσα βιώνουμε. Ο Αριστοφάνης έζησε σε μια τέτοια εποχή. Ο Αριστοφάνης είναι συντηρητικός αλλά τα μηνύματα είναι εντελώς ανθρώπινα. Από την πένα του Αριστοφάνη, όμως, δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει.

Το έργο που θα παρακολουθήσουν οι θεατές στο κηποθέατρο έχει παραλλαγές;

Το έργο που ανεβάζει η παράσταση δεν έχει παραλλαγές, όμως ο στόχος είναι να το επικαιροποιήσουμε υπό την έννοια κάποιων φράσεων. Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο έργο ούτε στα ονόματα ούτε σε καταστάσεις. Είναι λίγο περίεργο το θέμα αυτής της κωμωδίας του Αριστοφάνη και δεν επιλέγεται συχνά. Είναι από τη μια λίγο φωτεινό και από την άλλη λίγο σκοτεινό.

Ποιες είναι οι δυνατότητες του θεάτρου στην επαρχία;

Θα ήθελα να δώσω έμφαση στην προσπάθεια που γίνεται εκτός Αθηνών από επαγγελματίες ηθοποιούς, που έχουν επιλέξει την επαρχία για να ανεβάζουν κείμενα που πραγματικά βοηθούν, παρά τις αντίξοες συνθήκες της εποχής.

Στην επαρχία είμαστε σε μια μοναξιά. Το καλοκαίρι βέβαια υπάρχουν μεγάλες παραγωγές αφού έρχονται συνάδελφοι από την Αθήνα στα πλαίσια περιοδιών. Μετά από αυτό επικρατεί μια καθίζηση στις παραγωγές και αυτό το κενό αναλαμβάνουν να το αναπληρώσουν οι ντόπιοι επαγγελματικοί θίασοι.

Εμείς έχουμε επιλέξει να φύγουμε από την Αθήνα και είμαστε πολύ ευχαριστημένοι διότι βλέπουμε ότι αυτή η προσπάθεια μετά από χρόνια εξελίσσεται ανοδικά. Το κοινό ανταποκρίνεται διότι επιλέγουμε κείμενα που είτε θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην Κρήτη είτε ακόμη και στην Ελλάδα.

Η ανταμοιβή δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και ηθική διότι ο κόσμος μας επιλέγει. Κάθε προσπάθεια δεν είναι ανάμεσα σε έναν ορυμαγδό παραστάσεων όπως στην πρωτεύουσα. Έχει το ρίσκο του αλλά οι θεατές περιμένουν να δουν το επόμενο βήμα μας. Πρέπει να ανοίξουμε το παράθυρό μας και να μην θεωρούμε πως καλές δουλειές  γίνονται μόνο στην Αθήνα.

Για το θέατρο Κρήτης και το Θέατρο ΟΜΜΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ, το ότι είμαστε εκτός των τειχών δεν είναι δικαιολογία. Συνεχίζουμε και διεκδικούμε την καλλιτεχνική δημιουργία και την ποιότητα χωρίς να έχουμε έλλειμμα επειδή βρισκόμαστε εκτός Αθηνών. Θα ήθελα να παρακαλέσω όλους τους θεατές αλλά και την ελληνική πολιτεία να δώσει έμφαση σ αυτές τις προσπάθειες.

Info
Πότε: 25/07/2014 – 21:30
Που: Κηποθέατρο Μάνος Χατζηδάκις, Ηράκλειο Κρήτης

Συντελεστές

Απόδοση -Σκηνοθεσία: Αντώνης Διαμαντής
Κίνηση Χορού: Ειρήνη Κουτσάκη
Εικαστικότητα Χώρου/Φωτισμοί: Αντώνης Διαμαντής
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Στρατάκη
Τεχνικός Σκηνής: Ηλίας Σταρράς
Παραγωγή: Θέατρο Όμμα Στούντιο και Θέατρο Κρήτης
Τη μουσική της παράστασης ερμηνεύει ζωντανά ο Γιώργος Ζαχαριουδάκης

Παίζουν

Ξανθίας: Αντώνης Διαμαντής
Διόνυσος: Νικόλας Αλεξίου
Νεκρός/ Αιακός: Λευτέρης Πασπαράκης
Ηρακλής / Παρακόρη / Πλούτωνας: Τάσος Μαστορίδης
Χάροντας: Ελένη Στρατάκη
Ξενοδόχα: Δέσποινα Σολακάκη
Υπηρέτης Πλούτωνα: Κώστας Παπαδάκης
Ευριπίδης: Βαγγέλης Μαστορογιαννάκης
Αισχύλος: Κώστας Κουρουνιώτης

Χορός Βατράχων και Χορός Μυστών

Ειρήνη Κουτσάκη (Κορυφαία)
Ελένη Στρατάκη
Δέσποινα Σολακάκη
Λευτέρης Πασπαράκης
Κώστας Παπαδάκης
Τάσος Μαστορίδης