Το Facebook έχει συγκεντρώσει πάρα πολλά προσωπικά στοιχεία για τους χρήστες του – στοιχεία που πουλάει στην αγορά (σε διαφημιστές).

Ads

Μέσα σε έξι μόλις χρόνια το Facebook κατάφερε να έχει παραπάνω από 500 εκατομμύρια χρήστες. Τους τελευταίους μήνες έχει διπλασιάσει το μέγεθος του σε χωρητικότητα και αυτή τη στιγμή είναι η νούμερο ένα ιστοσελίδα σε επισκεψιμότητα παγκοσμίως, ξεπερνώντας και τη Google. Σύνθημα του Facebook είναι «δημιουργώντας ένα κόσμο ανοιχτό και συνδεδεμένο» όπου μία και μόνο φωνή μπορεί να έχει ισχυρό αντίκτυπο, όπως αποδείχτηκε φέτος από ένα ακτιβιστή. Η ανάρτηση του στο Facebook πυροδότησε τη διαδήλωση 12 εκατομμυρίων ανθρώπων κατά των Επαναστατικών Δυνάμεων της Κολομβίας (FARC Revolutionary Forces of Columbia) που εδώ και χρόνια τρομοκρατούν τους πολίτες της χώρας.

Αλλά μαζί με την πολιτική περί ελευθερίας έκφρασης και τη προοπτική του για κοινωνική αλλαγή, το Facebook έχει επανειλημμένως μπει στο στόχαστρο σχετικά με τη χαλαρή πολιτική που ακολουθεί ως προς το προσωπικό απόρρητο των χρηστών.

Πίσω από τον «Τοίχο»

Τα μέλη του Facebook έχουν ένα «τοίχο» όπου μπορούν να ανεβάζουν φωτογραφίες και πληροφορίες (ουσιαστικά να έχουν την προσωπική τους ιστοσελίδα) να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω chat (γραπτή συνομιλία) και να διαβάζουν τα τελευταία νέα του καθενός μέσω του «The Feed» («Τροφοδοσία», χώρος που γράφεις κάποια σχόλια σχετικά με τη καθημερινότητά σου). Πίσω από τον «τοίχο» όμως οι χρήστες δημιουργούν ένα χώρο αποθήκευσης όπου συσσωρεύονται δεδομένα και πληροφορίες για τις σχέσεις με όλο τον κόσμο καθώς και λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής. Οι βάσεις δεδομένων και οι αλγόριθμοι που χρησιμοποιεί το Facebook για να αποθηκεύσει, να επεξεργαστεί πολύ γρήγορα και να βγάλει συμπεράσματα για τους χρήστες του, κρατούν πολύ περισσότερες πληροφορίες και από μια κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ.

Ο Mark Zuckerberg Ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του Facebook έχει επανειλημμένως δηλώσει υπέρμαχος του προσωπικού απόρρητου και υποσχέθηκε ότι «ποτέ δε θα πουλήσουμε τις πληροφορίες σας». Εν τούτοις πολλοί χρήστες ανακάλυψαν έκπληκτοι, στα τέλη του περασμένου χρόνου, ότι τα ονόματα τους , οι φωτογραφίες του προφίλ τους, μαζί με βασικές πληροφορίες για αυτούς, είχαν δημοσιοποιηθεί. Στο στόχαστρο της κριτικής, ωστόσο, δε βρέθηκε η πολυπλοκότητα του ελέγχου στο Facebook – όσο κι αν αυτή ήταν ένα ζήτημα. Η οργή προκλήθηκε από το γεγονός ότι το Facebook μοιράστηκε αυτές τις πληροφορίες με διάφορους τρόπους χωρίς να πάρει την άδειά των μελών του.

Η ειρωνεία είναι ότι το Facebook έχει πλέον έναν διεθνή αντίκτυπο που δεν ήταν στις αρχικές του προθέσεις. Γερμανοί αξιωματούχοι κίνησαν νομικές διαδικασίες κατά του Facebook για την πολιτική που κρατά ως προς την αποθήκευση πληροφοριών σχετικά με άτομα που, παρότι δεν είναι μέλη του κοινωνικού δικτύου οι ίδιοι, χάρη στους φίλους τους οι οποίοι είναι μέλη έχουν καταχωρηθεί αρκετές λεπτομέρειες για τους ίδιους. Μετά από έλεγχο που πραγματοποίησε Καναδός επίτροπος σε θέματα ιδιωτικού απόρρητου το Facebook εφάρμοσε νέες πολιτικές προστασίας του προσωπικού απόρρητου.

Στις ΗΠΑ, μέλη του Κογκρέσου και της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου ζήτησαν περισσότερες ρυθμίσεις και ο Zuckerberg αναγκάστηκε να προβεί σε περαιτέρω αλλαγές για περισσότερη προστασία του προσωπικού απόρρητου. Τον Ιούνιο, τέσσερις Αμερικανοί γερουσιαστές έστειλαν επιστολές στον Zuckerberg εκφράζοντας ανησυχίες για τις πρακτικές που εφαρμόζει το Facebook για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

«Ο Σηματοδότης»

Πρώτο το Fastbook προκάλεσε αντιπαραθέσεις σχετικά με την παραβίαση του προσωπικού απορρήτου μετά από χρήση web beacons («δικτυακών σηματοδοτών»). Τα web beacons είναι πολύ μικρά αρχεία εικόνων που όταν συνδυάζονται με μικρά αρχεία κειμένου τα λεγόμενα «cookies», εντοπίζουν τις δραστηριότητές κάθε χρήστη και σε άλλες ιστοσελίδες και στέλνουν αυτομάτως πληροφορίες γι’ αυτούς, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και για τα πλήκτρα που πατούν στο πληκτρολόγιο, στην ιστοσελίδα προέλευσής τους. Το Facebook τα σχεδίασε για να αναμεταδίδουν στοιχεία στους χρήστες και στους φίλους τους σχετικά με τις ενέργειες που έκαναν και τη συμμετοχή τους σε διάφορες ιστοσελίδες, τα μέλη του Facebook. Οι χρήστες δεν ενημερώθηκαν ότι στοιχεία από τις δραστηριότητές τους σε άλλες ιστοσελίδες έρρεαν πίσω και αποθηκεύονταν στο Facebook, ούτε τους δόθηκε η επιλογή αν θέλουν να εμποδίσουν την μετάδοση αυτών των στοιχείων.

Κατατέθηκαν μηνύσεις, ακόμα και η οργάνωση MoveOn (μη κερδοσκοπική οργάνωση που επικεντρώνεται κυρίως στην εκπαίδευση και στην ευαισθητοποίηση πολιτών ώστε να δραστηριοποιηθούν σε σημαντικά εθνικά θέματα των ΗΠΑ), κινητοποιήθηκε πάνω σε αυτό το θέμα. Το Facebook ανακοίνωσε ότι θα επιτρέψει στον κόσμο να αποφασίσει τη χρήση ή όχι των «σηματοδοτών» και ο Zuckerberg ζήτησε συγνώμη για την αντιπαράθεση. Εν τέλει το Facebook ήρθε σε διακανονισμό (σχετικά με τις συλλογικές μηνύσεις) και ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τελείως το πρόγραμμα «σηματοδότης».

Άμεση Εξατομίκευση

Αλλά η καταιγίδα μόλις είχε ξεσπάσει. Η αντιπαράθεση έγινε ξέσπασμα οργής τον Μάιο με επίκεντρο τις μονομερής και ξαφνικές αλλαγές στην πολιτική του Facebook που περιόρισε σημαντικά στο τι θα μπορούσαν να κρατήσουν απόρρητο οι χρήστες. Το πιλοτικό πρόγραμμα «άμεση εξατομίκευση» (Instant Personalization) που το Facebook δημιούργησε περιφέρει τα προσωπικά ενδιαφέροντα των χρηστών σε δημόσιες ιστοσελίδες στις οποίες μπορεί οποιοσδήποτε στον κόσμο να τα αναζητήσει, να τα βρει, και να τα μοιραστεί τα δεδομένα αυτά και με άλλες ιστοσελίδες όπως τα Yelp, Microsoft και Pandora.

Έτσι το Facebook όχι μόνο ανάγκασε τους χρήστες να μην έχουν την επιλογή για αν θέλουν τα δεδομένα τους να δημοσιοποιούνται ή όχι, αλλά και υποχρέωσε όσους ήθελαν να διατηρήσουν το προσωπικό απόρρητο να διαγράψουν πληροφορίες από τη σελίδα τους. Και σαν να μην έφτανε μόνο αυτό, τα τεχνικά προβλήματα που αποκαλύφθηκαν, τα οποία ευθύνονταν για τη δημοσιοποίηση προσωπικών μηνυμάτων κάποιων χρηστών, έριξαν λάδι στη φωτιά.

Μετά από έντονες διαμαρτυρίες, το Facebook έδωσε την επιλογή στους χρήστες να μην χρησιμοποιούν το πρόγραμμα «άμεση εξατομίκευση». Αλλά δεν είναι απλό και χρειάζεται να αφαιρεθούν τα προσωπικά στοιχεία καθώς και οι γενικές προτιμήσεις που αφορούν απόψεις και καταναλωτικά αγαθά, δηλαδή η στήλη «μου αρέσει» (στη σελίδα του προφίλ).

Όταν ο Zuckerberg ρωτήθηκε γιατί το Facebook δεν διαφοροποιεί το πρόγραμμα «άμεση εξατομίκευση» έτσι ώστε να είναι πιο εύχρηστο και να μην χρειάζεται η διαγραφή των προσωπικών προτιμήσεων, απέφυγε την ερώτηση λέγοντας ότι θα δημιουργούσε «ακόμα πιο πολλές προστριβές».

Ανοικτό Γράφημα

Σε ένα συνέδριο Προγραμματιστών, ο Zuckerberg ανακοίνωσε το τέλος της πολιτικής του Facebook που δεν επιτρέπει σε ιστοσελίδες τρίτων να αποθηκεύουν και να σταμπάρουν οποιαδήποτε δεδομένα για παραπάνω από 24 ώρες. Αυτό οδήγησε σε μια συζήτηση σχετικά με τι θεωρεί το Facebook ανοικτό γράφημα, μέσω του οποίου το Facebook σχεδιάζει να συνδέσει διαφορετικές γωνίες του διαδικτύου με τις προτιμήσεις των χρηστών του.

«Αν προσδιορίσουμε τις συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των ενδιαφερόντων τους», λέει ο Zuckerberg «θα δημιουργήσουμε ένα γράφημα που θα ενώνει όλο τον κόσμο». «Το Yelp θα αποτυπώνει τη γραμμή (του γραφήματος) που θα σχετίζεται με τις μικρές επιχειρήσεις, η Pandora θα αναλάβει το μουσικό κομμάτι και η Microsoft θα διαχειρίζεται την ανταλλαγή των εγγράφων», είπε ο Zuckerberg. Και το Facebook θα είναι ο κάτοχος αυτού του γραφήματος.

Όλες οι συνεργαζόμενες ιστοσελίδες μπορούν να χρησιμοποιήσουν «κοινωνικούς συνδέσμους» (social plugins) και να καταγράψουν τη στήλη «μ’ αρέσει» (likes) των χρηστών και των φίλων τους και να δώσουν τα δεδομένα αυτά σε διαφημιστές. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να πατήσει το «κουμπί» «μ’ αρέσει» σε μια ταινία στο Amazon που έχει βάση δεδομένων κινηματογραφικών ταινιών στο διαδίκτυο και η προτίμηση αυτή να καταχωρηθεί στο προφίλ του στο Facebook. Τα προφίλ ή οι ταυτότητες των χρηστών του Facebook σιγά – σιγά θα πάψουν να είναι ακριβώς όπως αρχικά τις έφτιαξαν στο Facebook και θα διαμορφώνονται από τις κινήσεις τους σε άλλες ιστοσελίδες που θα επισκέπτονται στο διαδίκτυο. Οι ιστοσελίδες θα αρχίσουν να προσαρμόζονται σε μεμονωμένους χρήστες.

Δεν παραπονιούνται όλοι για την έλλειψη του προσωπικού απορρήτου στο Facebook. Το NPR (National Public Radio – Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο των ΗΠΑ) ανέφερε ότι εισπρακτικές εταιρείες τραπεζών άρχισαν να καταδιώκουν οφειλέτες μέσω της πιο πολλά υποσχόμενης πηγής πληροφοριών που έχει ότι χρειάζονται: το Facebook. Ψάχνουν στο ανοικτό γράφημα με λέξεις – κλειδιά, ή πατάνε το «κουμπί» «προσθήκη στους φίλους» μέχρι να αποκτήσουν πρόσβαση στο στενό τους κύκλο. Επιπροσθέτως, το 30% των εργοδοτών απέρριψαν αιτήσεις υποψηφίων λόγω στοιχείων που βρήκαν στο Facebook και άλλων κοινωνικών ιστοσελίδων, με βάση τον David Kirkpatrick.

Για να είμαστε δίκαιοι το Facebook έχει κάνει καλή δουλειά με τις διαφημίσεις – είναι αριθμητικά ελάχιστες και διακριτικές. Αλλά αυτές οι διαφημίσεις είναι ο προπομπός της διαφημιστικής εισβολής που σχεδιάζουν στο μέλλον.

Το πραγματικό πρόσωπο του Facebook

Το Facebook είναι ένα μέσο πληροφόρησης και ένας διαμεσολαβητής μαζί. Κατέχει τα ηνία σαν μια κυρίαρχη κυψέλη στην νέα πληροφόρηση της οικονομίας, και είναι επίσης ο κύριος κλειδοκράτορας των περισσότερων πληροφοριών που έχουν μαζευτεί ποτέ για τους ανθρώπους. Ως μεσάζοντες και οικοδεσπότες της επικοινωνίας μας με τους εραστές μας, την οικογένεια μας του φίλους και τους συναδέλφους μας, οι κοινωνικοί παροχείς του διαδικτύου έχουν πρόσβαση σε εξαιρετικά ευαίσθητες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένου δεδομένα που συγκεντρώνονται με τον καιρό και από διαφορετικά άτομα.

Παρόλο την Εσωτερική Ασφάλεια των ΗΠΑ, την Αναλυτική του Google και την Ομάδα Δεδομένων του Facebook, ο κόσμος ακόμα εξακολουθεί να πιστεύει στην ιδέα ότι είναι ελεύθερος να κάνει ότι θέλει με τη ζωή του. Είναι λογικό να αναμένεται ότι το Facebook θα σεβαστεί τη δημοκρατική δεοντολογία και οικειοθελώς θα αναλάβει την ηθική υποχρέωση απέναντι στους χρήστες του.

Αυτή η υποχρέωση πρέπει να αναληφθεί πριν από την πραγματοποίηση του οραματισμού του Facebook για επανασχεδιασμό της επικοινωνίας μεταξύ της κινητής τηλεφωνίας και του διαδικτύου και να γίνει πιο ανθρωποκεντρικό και ενιαία ολοκληρωμένη κοινότητα. Το σύνθημα του Facebook «δημιουργώντας ένα κόσμο ανοιχτό (ελεύθερο) και συνδεδεμένο» μάλλον θα πρέπει επανεξεταστεί πολύ προσεκτικά όσον αφορά τον τρόπο που θα «δημιουργήσουν» αυτό τον κόσμο και με ποιους τρόπους οι κάτοικοι αυτού του κόσμου επιθυμούν να είναι «ανοιχτοί» και «συνδεδεμένοι».

Ενώ ο Mark Zuckerberg μπορεί να πιστεύει σε μια ιδέα που ονομάζεται «ριζική διαφάνεια», ο Peter Eckersley, ανώτερος τεχνολόγος του Ιδρύματος Ηλεκτρονικού Συνόρου (Μετώπου) (Electronic Frontier Foundation – Ίδρυμα που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ανθρώπων στο διαδίκτυο) σχολίασε ότι το Facebook «θα πρέπει να σταματήσει να ενεργεί σαν να έχει αποστολή του να δημοσιοποιήσει την ιδιωτική ζωή όλων».

Το Ίδρυμα Ηλεκτρονικό Σύνορο (Μέτωπο) επίσης προωθεί ένα νομοσχέδιο για τα δικαιώματα που αφορούν το ιδιωτικό απόρρητο των χρηστών των κοινωνικών ιστοσελίδων, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος να ενημερώνονται σαφώς, σχετικά με τις επιλογές που υπάρχουν για προσωπικό απόρρητο, τι πληροφορίες θέλουν να μοιράζονται με άλλους χρήστες και να ειδοποιούνται όταν ένα νομικό πρόσωπο ζητά πληροφορίες γι’ αυτούς. Το νομοσχέδιο επίσης δηλώνει ότι οι χρήστες θα πρέπει να διατηρούν τον έλεγχο ως προς τον τρόπο που θα χρησιμοποιούνται και θα δημοσιοποιούνται τα δεδομένα τους και θα έχουν το δικαίωμα να διαγραφούν όλα τα προσωπικά τους στοιχεία από την κοινωνική ιστοσελίδα που θα αποφασίσουν να πάψουν να είναι μέλος.

Το Μέλλον του Facebook

Η αποχώρηση από το Facebook είναι μια απόφαση που έχει κατά νου ένας μικρός αλλά ολοένα και αυξανόμενος αριθμός ατόμων. Η ιστοσελίδα «Ημέρα Αποχώρησης από το Facebook» (Quit Facebook Day) είναι μια σελίδα διαμαρτυρίας που ξεκίνησε πρόσφατα από Καναδούς χρήστες – και μπορεί να υπάρχουν και άλλες. Πάνω από 35.000 χρήστες του Facebook υποσχέθηκαν ότι θα διαγράψουν το προφίλ τους. Δεν μπορούν όμως να αφαιρέσουν και τα προσωπικά τους δεδομένα.

Μόλις ένα χρόνο πριν ο Καναδάς ζήτησε από το Facebook να σταματήσει να κρατά τα προσωπικά δεδομένα από τους απενεργοποιημένους λογαριασμούς, πράγμα παράνομο σύμφωνα με τη Νομοθεσία του Καναδά. Οι αλλαγές που κάνει το Facebook για να κατευνάσει την κατακραυγή, όσο ανεπαρκής κι αν φαίνονται, είναι πιθανόν αποτέλεσμα της πίεσης που ασκούν οι ξένες κυβερνήσεις πέρα από οτιδήποτε άλλο. Υπάρχει «ασυνήθιστα έντονη διεθνής πίεση από φορείς χάραξης πολιτικής που αναγκάζουν το Facebook να προβεί σε αλλαγές» λέει ο Jeffrey Chester του Κέντρου Ψηφιακής Δημοκρατίας (Center for Digital Democracy – Κέντρο αφιερωμένο στην διασφάλιση των δημοσίων συμφερόντων σε θέματα ψηφιακής επικοινωνίας).

Θα μπορέσει αυτή η αναστάτωση περί διασφάλισης του απορρήτου να επιβραδύνει την ραγδαία ανάπτυξη της εταιρείας; Αποτελεί ενδιαφέρον το γεγονός ότι το Facebook απέκτησε μόνο 320.000 νέους χρήστες στις ΗΠΑ τον Ιούνιο μετά από την υπερβολική αύξηση που είχε τον Μάιο με πάνω από 7.8 εκατομμύρια. Και μια νέα έκθεση από τον Αμερικάνικο Δείκτη Ικανοποίησης Καταναλωτών (American Customer Satisfaction Index – Οικονομικός δείκτης που μετράει το επίπεδο ικανοποίησης των καταναλωτών) κατατάσσει το Facebook πολύ χαμηλά στο 5% των κοινωνικών ιστοσελίδων. Στην έρευνα οι χρήστες παραπονέθηκαν για την παραβίαση του απορρήτου, για την αλλαγή διασύνδεσης, τα προβλήματα πλοήγησης και την επιθετική διαφήμιση.

Ο Mark Zuckerberg τα δέχεται όλα με χαμόγελο και δεν δείχνει να ανησυχεί υπερβολικά για όλη αυτή τη φασαρία και τη παταγώδη αποτυχία της προώθησης του Facebook. Ο Zuckerberg και το Facebook ήταν το κύριο θέμα σε δύο τουλάχιστον βιβλία και τώρα είναι το θέμα της ταινίας «Το Κοινωνικό Δίκτυο» (The Social Network) που σκηνοθετεί ο David Fincher και βασίζεται στις απόψεις του δημοσιογράφου David Kirkpatrick για το φαινόμενο Facebook. Ο Zuckerberg λέει ότι δεν διαβάζει ιδιαίτερα τον Τύπο, βιβλία ή άρθρα σχετικά με το Facebook και δεν πρόκειται να πάει να δει την ταινία. Για τον μεγαλύτερο σύγχρονο «προφήτη» του «πάντα συνδεδεμένοι» το να «αποσυνδέεται» μερικές φορές είναι καλό.

«Με τον καιρό» λέει ο Zuckerberg «ο κόσμος θα μας θυμάται γι’ αυτό που φτιάξαμε και πόσο χρήσιμο ήταν γι’ αυτούς». Βλέποντας τον μικρό αριθμό των πραγματικών «αποστατών» και την εφόρμηση των χρηστών η αυτοπεποίθηση του Zuckerberg δεν κλονίζεται. Αλλά αργά ή γρήγορα το Facebook θα πρέπει να μάθει ότι η δημοσιοποίηση των πιο προσωπικών δεδομένων θα πρέπει να είναι επιλογή του χρήστη και όχι επιβολή. Και όπως τονίζει ο blogger Chris Messina, η ταυτότητα του καθενός είναι πολύ πιο σημαντική για να ανήκει σε οποιαδήποτε εταιρεία.

Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι χρήστες του Facebook ελπίζουν ότι η εταιρεία θα ενεργήσει με σύνεση και με τρόπο που θα σέβεται τα προσωπικά τους δεδομένα. Η πρόκληση είναι ότι το Facebook βρίσκεται ήδη σε τροχιά προσωποποίησης του διαδικτύου, το οποίο φυσικά βασίζεται στα προσωπικά δεδομένα των χρηστών. Την ίδια στιγμή οι διαφημιστές έχουν πάψει να ενδιαφέρονται για την αγορά χώρου σε ιστοσελίδες και τώρα θέλουν πρόσβαση σε προφίλ χρηστών. Αν και δεν είναι εντελώς παγιδευμένοι οι χρήστες έχουν επενδύσει στο Facebook με ένα μεγάλο όγκο πληροφοριών, και δεν έχουν την τάση να επιθυμούν την απενεργοποίηση των λογαριασμών τους. Αυτό είναι μια πραγματικότητα που δεν έχει χαθεί ακόμα στο Facebook.

Κοιτώντας Μπροστά (Την Μελλοντική Πορεία)

Το απόρρητο είναι ένα ζήτημα που καίει για τον εξής λόγο: Οι παροχείς κοινωνικών ιστοσελίδων επιθυμούν διακαώς τα έσοδα που έχουν από τους διαφημιστές και την αγορά που τους βοηθούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών και τη «δίψα» τους να παραμείνουν απόρρητα έχει εμπορική αξία. Αυτό που ο κόσμος διαπραγματεύεται σαν ένας σύγχρονος Faust με τις κοινωνικές ιστοσελίδες – τα προσωπικά τους δεδομένα για ένα βήμα από όπου θα επικοινωνούν και θα μοιράζονται – έχει διαφοροποιηθεί. Το Facebook και άλλες ιστοσελίδες συγκεντρώνουν πολύ περισσότερες πληροφορίες από ποτέ.

Με το ένα ή τον άλλο τρόπο αυτές οι πληροφορίες και οι συνολικές εκδοχές τους, μπορούν να πουληθούν και πουλιούνται στην αγορά. Τη στιγμή που κάποιος μοιραστεί τα προσωπικά του δεδομένα σε μια ιστοσελίδα – ακόμα και με τους φίλους του – ουσιαστικά παύουν πια να είναι προσωπικά. Οι κοινωνικές ιστοσελίδες μαγειρεύονται με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζουν έξυπνα «προϊόντα» και τρόπους για να καταφέρουν τους χρήστες να καταχωρήσουν περισσότερες και πιο προσωπικές πληροφορίες στους διακομιστές τους. Στην κλίμακα που συγκεντρώνουν στοιχεία, το όφελος για τους χρήστες που χάνουν το προσωπικό τους απόρρητο είναι μηδαμινό.

Γιατί θα πρέπει οι χρήστες να δίνουν στο Facebook τις πληροφορίες τους, τις προτιμήσεις τους, το διάγραμμα ροής των σχέσεων τους και την δυνατότητα να βγάζει συμπεράσματα γι’ αυτούς χωρίς να ενημερώνονται γι’ αυτό εκ των προτέρων; Οι χρήστες έχουν σχεδόν μηδαμινό έλεγχο σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι προσωπικές τους πληροφορίες ή σε ποιόν καταλήγουν με το δικαίωμα να τις χρησιμοποιήσει στο μέλλον. Αλλά φανταστείτε πόσοι χρήστες θα μοιραζόντουσαν τα προσωπικά τους δεδομένα αν μπορούσαν να εξασφαλίσουν ένα εισόδημα από αυτό. Φανταστείτε αν το Facebook έφερνε την επανάσταση στη βιομηχανία συνεργαζόμενο με τους χρήστες και πουλώντας τα προσωπικά τους δεδομένα να τους δίνει μέρος των κέρδων.

Η εμπιστοσύνη έχει ζωτική σημασία για την επιτυχία των κοινωνικών ιστοσελίδων. Μπορεί να φαίνεται στον Zuckerberg ότι οι χρήστες του Facebook υπομένουν την διάβρωσή του και ακόμα κρατούν τις λογαριασμούς τους. Αλλά μόλις εμφανιστεί μια υπολογίσιμη εναλλακτική πρόταση η οποία πάρει δύναμη, τότε θα ακολουθήσει μαζική έξοδος. Το Facebook Θα μπορούσε εύκολα και πολύ γρήγορα να γίνει ένα νέο MySpace. Πρώτα εκείνοι που θα «υιοθετήσουν» την καινούργια ιστοσελίδα θα πετύχουν την αποχώρησης μιας κρίσιμης μάζας. Στη συνέχεια, το επόμενο κύμα που θα αρχίσει να μεταναστεύει θα είναι από τεχνολογικά νοήμονες που ψάχνονται «να εγκαταλείψουν το πλοίο». Και μετά από λίγο καιρό, μόνο οι μαμάδες και οι μπαμπάδες θα έχουν απομείνει στο Facebook, και θα αναρωτιούνται που πήγαν τα παιδιά τους.

Σημαντικές εναλλακτικές προτάσεις έχουν ήδη ξεπεταχθεί. Μια καινούργια ιστοσελίδα διαλαλεί στα μέσα ενημέρωσης ότι επιτρέπει στους χρήστες πλήρη έλεγχο των προσωπικών δεδομένων που θα μοιράζονται δημιουργώντας ένα είδος προσωπικής θυρίδας – χώρου αποθήκευσης δεδομένων, που ονομάζεται «πυρήνες» (seeds). Ο Raphael Sofaer συνιδρυτής της ιστοσελίδας Diaspora λέει ότι συγκεντρωτικές ιστοσελίδες σαν το Facebook δεν είναι απαραίτητες. «Στην πραγματική μας ζωή, μιλάμε μεταξύ μας», λέει, «δεν χρειαζόμαστε να περνάμε τα μηνύματα μας μέσω ενός κόμβου».

Η καμπύλη ανάπτυξης του Facebook είναι τόσο ραγδαία που η πρόσφατη αναστάτωση περί προστασίας του απορρήτου δεν φαίνεται να επηρέασε τους αριθμούς, αλλά αυτό μπορεί να είναι παραπλανητικό. Η μεγαλύτερη απειλή του Facebook είναι αυτό που ο Augie Ray ανώτερος αναλυτής της Forrester Research, αποκαλεί «Θάνατος του προσωπικού απόρρητου από χιλιάδες απανωτές μαχαιριές». Μηνύματα σχετικά με τον τρόπο που το Facebook έχει εναντιωθεί στους χρήστες του και ότι έχει προδώσει την εμπιστοσύνη τους ξεχειλίζουν στο διαδίκτυο, και η καινούργια εφαρμογή που ονομάζεται «Υπερασπιστής Απορρήτου» (PrivacyDefender), ένα εργαλείο που αυτομάτως διαμορφώνει τις ρυθμίσεις απορρήτου στο Facebook κάνει χρυσές δουλειές. Οι συσσωρευμένες ανησυχίες των νομοθετών, οι ευυπόληπτοι διαγραφείς, οι οργανισμοί για την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και τα σφάλματα ασφάλειας (σαν αυτά που βρέθηκαν στο Yelp) μπορούν να δημιουργήσουν αυξανόμενα και σημαντικά προβλήματα στο Facebook.

Το Facebook σχεδιάζει τον εορτασμό του δισεκατομμυριοστού χρήστη, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί πριν το τέλος του 2011. Ο καλύτερος τρόπος για να το γιορτάσει το Facebook είναι να ανακοινώσει μια νέα φιλοσοφία στη σχέση του με τους χρήστες: μια ουσιαστική συνεργασία και σεβασμό. Ένα σχέδιο θα μπορούσε να ακολουθήσει που θα καθορίζει πως οι χρήστες θα συμμετέχουν από οικονομική άποψη στη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Να μοιράζονται τις πληροφορίες τους; Κανένα πρόβλημα. Να έχουν την επιλογή; Κανένα πρόβλημα. Ας χειριστεί το Facebook το θέμα με διαφορετικό τρόπο, και θα έχει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα.

Tου συγγραφέα, ακτιβιστή και επιμελητή Allan Badiner, για το AlterNet.

Η μετάφραση πραγματοποιήθηκε από τη Μελίνα Ζήκου και αναθεωρήθηκε από την Ανθή Κ., μέλη του μεταφραστικού project του Tvxs.

Σημείωση Tvxs: Η ιστοσελίδα AtlerNet είναι φανερό πως απέχει από ακροδεξιές θέσεις, όπως άλλωστε γίνεται φανερό και από το περιεχόμενο του συγκεκριμένου άρθρου. Το Tvxs δε θέλει να σχολιάσει τη θέση του συγγραφέα για τη FARC, όπως και δεν μπορεί να παραποιήσει τη μετάφραση κειμένων. Το άρθρο παρουσιάζεται επώνυμα με αναφορά στην πηγή.