Πότε η σοφία των πολλών ενδίδει στο μένος των λίγων; Στη δεκαετία του ’90, ο Τζάρον Λάνιερ ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της ψηφιακής τεχνολογίας, που έδειχνε μεγάλο θαυμασμό για τις εκπληκτικές δυνατότητες που θα είχαν μουσικοί, καλλιτέχνες, επιστήμονες και μηχανικοί από όλο τον κόσμο, αφού πλέον θα μπορούσαν μέσα από το ίντερνετ να μοιράζονται απευθείας με άλλους τη δουλειά τους. Σήμερα, ο κ. Λάνιερ, όπως και πολλοί από μας, αρχίζουν να επανεξετάζουν το θέμα. Tου John Tierney («The New York Times»)

Ο κ. Λάνιερ, μουσικός και πρωτοπόρος της επιστήμης των υπολογιστών – ο οποίος διέδωσε τον όρο «εικονική πραγματικότητα» – αναρωτιέται εάν η δομή και η ιδεολογία του Ίντερνετ προάγουν δυσάρεστες δυναμικές των ομάδων και κατώτερου επιπέδου συνεργασίες. Το καινούργιο του βιβλίο, «You Are Not a Gadget» είναι ένα μανιφέστο ενάντια στη «συνείδηση της μάζας» και τον «ψηφιακό μαοϊσμό», έννοιες με τις οποίες αναφέρεται στην εξύμνηση του λογισμικού ανοιχτής πηγής, των ελεύθερων πληροφοριών και της συλλογικής δουλειάς, εις βάρος της ατομικής δημιουργικότητας.

Κατηγορεί τη νοοτροπία «της ανωνυμίας», που χαρακτηρίζει τον παγκόσμιο Ιστό, ότι ευνοεί την εμφάνιση επικίνδυνων συμπεριφορών, σε μπλογκ, φόρουμ ή κοινωνικά δίκτυα . παραδέχεται ότι υπάρχουν και παραδείγματα υγιούς συνεργασίας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Wikipedia, αλλά ισχυρίζεται ότι τα ρητά «ανοιχτή κουλτούρα» και «η πληροφορία θέλει να είναι ελεύθερη» έχουν παραγάγει ένα νέο, καταστρεπτικό κοινωνικό συμβόλαιο.

«Η βασική ιδέα αυτού του συμβολαίου είναι ότι συγγραφείς, δημοσιογράφοι, μουσικοί και καλλιτέχνες παροτρύνονται να θεωρούν τους καρπούς της διανόησης και της φαντασίας τους ως τμήματα πρέπει να δοθούν απλόχερα και χωρίς κόστος στη μάζα. Η αμοιβαιότητα παίρνει τη μορφή της προσωπικής προώθησης. Η κουλτούρα δε θα είναι σχεδόν τίποτα περισσότερο από διαφήμιση».

Ο Σταν Λίμποβιτς, οικονομολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τους Τέξας, στο Ντάλας, είπε ότι σήμερα το πρόβλημα του παγκόσμιου Ιστού είναι η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Όταν ο Napster και άλλοι δικτυακοί τόποι με μουσική άρχισαν να γίνονται δημοφιλείς, ο δρ Λίμποβιτς πρόβλεψε σωστά ότι η μουσική βιομηχανία θα αντιμετώπιζε προβλήματα στο μέλλον.

Σήμερα, διαβλέπει παρόμοια προβλήματα και σε άλλες βιομηχανίες,όπως οι εκδόσεις και η τηλεόραση. Στο βιβλίο του αμφισβητεί τον ισχυρισμό ότι δεν είναι κακό να αντιγράφει κανείς ένα αρχείο ψηφιακής μουσικής, προβάλλοντας σαν δικαιολογία ότι δεν καταστρέφει άμεσα το αυθεντικό αρχείο.

Ο κ. Λάνιερ προτείνει την επανεξέταση της ιδεολογίας του παγκόσμιου Ιστού, με την αναθεώρηση της δομής του λογισμικού του και με την εισαγωγή καινοτομιών, όπως ένα παγκόσμιο σύστημα μικροπληρωμών.

Ο δρ Λίμποβιτς προτείνει ένα πιο παραδοσιακό μέτρο για τον κυβερνοχώρο: τιμωρία στους κλέφτες. Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην πειρατεία στο Διαδίκτυο και τη διάρρηξη ενός σπιτιού είναι ότι οι ποινές για την πρώτη παράβαση είναι ασήμαντες και επιβάλλονται σπάνια. Περιμένει ότι οι άνθρωποι θα συνεχίζουν να διαπράττουν μικροκλοπές (και να τις αιτιολογούν), εφόσον τα οφέλη από την πειρατεία υπερβαίνουν κατά πολύ το κόστος.

Στη θεωρία, δημόσιοι υπάλληλοι θα μπορούσαν να εμποδίζουν την πειρατεία, ενισχύοντας τις ποινές, αλλά έχουν επίγνωση μιας άλλης πολύ σημαντικής διάκρισης ανάμεσα στην πειρατεία στο Διαδίκτυο και τη διάρρηξη ενός σπιτιού: οι ιδιοκτήτες σπιτιών είναι πολλοί περισσότεροι από τους διαρρήκτες, όπως και οι καταναλωτές ψηφιακού υλικού είναι πολύ περισσότεροι από τους δημιουργούς του.

Έτσι, προκύπτει ένα πρόβλημα που μοιάζει με μία προσπάθεια να σταματήσει η δράση μιας συμμορίας κλεφτών. Όταν οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους αισθάνονται ότι δικαιούνται να έχουν πρόσβαση στην περιουσία κάποιου, ποιος μπορεί να τους εμποδίσει;