Στο δημοσίευμα που αφορά κυβερνητική πρόθεση για νομοθέτηση στο χώρο των blogs διαβάζουμε την αναφορά σε “ελληνόφωνες” ιστοσελίδες. Όπως έχω υποστηρίξει, το μέτρο θα εισάγει αθέμιτη διάκριση με κριτήριο τη γλώσσα, πράγμα που θα το καθιστά από μόνο του αντισυνταγματικό.

Ads

Του e-lawyer, 4/8/2010

Το πρόβλημα όμως της επί τούτου ρύθμισης της “ελληνόφωνης” μπλογκόσφαιρας είναι πιο ουσιαστικό, διότι παρακάμπτει και ορισμένες θεμελιώδεις αρχές της εδαφικής εφαρμογής του ποινικού δικαίου (αλλά και του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου), με αποτέλεσμα την πρόκληση σύγχυσης και την υποστήριξη των γνωστών θεωριών ότι η υιοθέτηση μιας κατάληξης σε “.com” ή “.org” (ή οτιδήποτε άλλο εκτός από .gr) εκτρέπει την εφαρμογή του Ελληνικού δικαίου από το blog που μπορεί να διαχειρίζεται ένας Έλληνας.

Πρώτ’ απ’ όλα, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι άλλο είναι το εφαρμοστέο δίκαιο και άλλο το αρμόδιο δικαστήριο. Μπορεί ένα αλλοδαπό δικαστήριο να δικάσει με βάση το Ελληνικό δίκαιο, όπως και ένα Ελληνικο δικαστήριο να δικάσει με βάση το αλλοδαπό δίκαιο.

Έπειτα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι άλλο είναι τα θέματα απόδειξης (ποιος είναι ο δράστης;) από το ποιο δίκαιο διέπει μια διαφορά (όταν δηλαδή δεν έχουμε προβλήματα εντοπισμού του δράστη). Δεν είναι όλα τα blogs “ψευδώνυμα” και το μεγαλύτερο ανέκδοτο που έχω ακούσει είναι όταν bloggers δηλώνουν ότι θα μεταφερθούν σε “.com” για να αποφύγουν την εφαρμογή του Ελληνικού δικαίου. Αφού δεν τίθεται καν θέμα άρσης απορρήτου σε μια τέτοια περίπτωση, είναι τουλάχιστον αστείο να λες ότι θα πάρω τα μπογαλάκια μου για να γλιτώσω από την ελληνική νομοθεσία. Εκτός αν μιλάμε για κάποιου είδους νομοθεσία πέρα από αυτές του δημοσιεύματος.

[Παρένθεση: πριν από 20 χρόνια περίπου, το περιοδικό TIME, το οποίο ισχυριζόταν ότι δεν είχε χάσει ποτέ του δίκη για συκοφαντική δυσφήμηση, δημοσίευσε το γνωστό πρωτοσέλιδο “η λεηλασία της Ελλάδος”, με φωτογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο δικηγόρος του Ανδρέα Παπανδρέου έλαβε εντολή να κινηθεί δικαστικά εναντίον του περιοδικού. Έκρινε τότε ότι τον εξυπηρετούσε καλύτερα να φέρει την υπόθεση στα βρετανικά δικαστήρια (ένας από τους τόπους διανομής του περιοδικού), αντί για τα δικαστήρια των ΗΠΑ (έδρα της εταιρίας). Τελικά το ΤΙΜΕ αναγκάστηκε να συρθεί σε εξωδικαστικό συμβιβασμό, για να μη χάσει τη δίκη: μέχρι τότε σκεφτόταν μόνο με βάση το δίκαιο των ΗΠΑ και δεν είχαν υπολογίσει τον βρετανικό κίνδυνο.]

Το Ελληνικό Ποινικό δίκαιο λοιπόν εφαρμόζεται σε ημεδαπούς, οπουδήποτε κι αν τελέσουν ένα αδίκημα, εφόσον το αδίκημα αυτό τιμωρείται κι από το δίκαιο της χώρας τέλεσης. Αυτό σημαίνει ότι και μόνη η ιδιότητά σου ως ημεδαπού, σε καθιστά υπόλογο με βάση την Ελληνική νομοθεσία, εφόσον δεν είναι αντίθετη στην αλλοδαπή νομοθεσία φυσικά [Άρθρο 6 ΠΚ]. Άρα, είτε χρησιμοποιείς .gr είτε .com είναι το ένα και το αυτό. Κι επειδή η συζήτηση γίνεται για την συκοφαντική δυσφήμηση, δεν γνωρίζω και πολλές χώρες που δεν προβλέπουν στο ποινικό τους δίκαιο το συγκεκριμένο αδίκημα. Στις ΗΠΑ μπορεί να υπάρχει αναστροφή του βάρους απόδειξης όσον αφορά τα δημόσια πρόσωπα, αλλά το αδίκημα προβλέπεται.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ελληνόφωνος blogger ότι δεν έχει Ελληνική υπηκοότητα. Και πάλι όμως, εφόσον ο δράστης είναι αλλοδαπός, αλλά το θύμα είναι ημεδαπός, εφαρμογή έχει το Ελληνικό ποινικό δίκαιο, εφόσον και πάλι το κακούργημα ή πλημμέλημα τιμωρείται από τον εκεί νόμο [άρθρο 7].

Εξάλλου, ακόμη κι αν ο δράστης είναι αλλοδαπός, οι Ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, εφόσον τελέστηκαν στο έδαφος της επικράτειας [Άρθρο 5 ΠΚ].

Ο μύθος λοιπόν της ασυλίας σε περίπτωση αλλαγής εδαφικής εγκατάστασης των μέσων, αναπαράγεται εδώ και χρόνια. Το δυσάρεστο είναι ότι αυτή η παραπληροφόρηση συντηρείται ιδίως από ανθρώπους που είναι ενεργοί στο Διαδίκτυο και που κατά τεκμήριο θα μπορούσαν να έχουν ψάξει αυτά που λένε, πριν εκφραστούν. Δυστυχώς όμως δεν μπαίνουν στον κόπο. Αρκεί να πούμε την αποψάρα μας, είτε ισχύει – είτε όχι, κι όποιον πάρουν τα σκάγια.

Αυτές τις ημέρες με αφορμή τα δημοσιεύματα για την υιοθέτηση ρυθμίσεων στο Διαδίκτυο έχω κάνει πάρα πολλές συζητήσεις με νομικούς, με ανθρώπους της πληροφορικής, της δημοσιογραφίας, της επικοινωνίας, τόσο στο Διαδίκτυο όσο και εκτός. Διαπιστώνω μια υστερική προσέγγιση από διάφορες πλευρές, ότι “θα μας φιμώσουν”, αλλά “θα τους δείξουμε εμείς” και λοιπά. Πας να συζητήσεις εάν η συκοφαντική δυσφήμηση είναι “ιδιαιτέρως σοβαρό έγκλημα” (που κατά το Σύνταγμα θα δικαιολογούσε νομοθέτηση της άρσης του απορρήτου) και αυτομάτως καθίστασαι ύποπτος, προδότης, εγκάθετος, προσωποποίηση μιας εκκολαπτόμενης φασιστικής νομοθεσίας και λοιπά. Μηδενική αντοχή στο διάλογο, ελάχιστες γνώσεις για την λειτουργία του νόμου, υπεροπτικό ύφος σε στυλ “εσύ δεν ξέρεις τα τεχνικά” και γενικά μια τάση για αποδόμηση. Eμένα με ενδιαφέρουν τα συγκεκριμένα επιχειρήματα όπως “αφού δεν επιτρέπεται άρση του απορρήτου για κλοπή ή απάτη, γιατί να προβλέπεται λ.χ. για δυσφήμηση;”. Αλλά οι συζητήσεις δυστυχώς δεν φτάνουν μέχρι εκεί, σταματούν στη φοβική αποκήρυξη οποιουδήποτε μέτρου. Λες και πρόβλημα δεν υπάρχει.

Θεωρώ ότι χρέος μας ως σκεπτόμενοι και δημόσια εκφραζόμενοι πολίτες είναι να εκθέτουμε τα συγκεκριμένα δεδομένα, να παρουσιάζουμε τις επιλογές, να τις κριτικάρουμε, να συζητάμε. Αυτό επιδιώκω και μέσα από το e-lawyer. Οι κραυγές, ο εξυπνακίστικος σνομπισμός και οι υστερίες είναι μια μορφή λιποταξίας στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αφήστε τις πόζες, τις αερολογικές θεωρίες, μελετήστε και προτείνετε απτές λύσεις. Μόνο ένας τέτοιος λόγος μπορεί να αναπτύξει κανονιστική δύναμη, που να δεσμεύει δηλαδή πολιτικά το νομοθέτη, όλα τα υπόλοιπα είναι περιττά και επιζήμια.