Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η Δύση απομονώνει διπλωματικά τον Βλαντιμίρ Πούτιν, απέχοντας -μεταξύ άλλων- από το διεθνές φόρουμ του Βαλντάι στο Σότσι που πριν τον πόλεμο ήταν η πιο διάσημη διεθνής συγκέντρωση της Ρωσίας.

Φέτος, ένας από αυτούς τους ξένους καλεσμένους ήταν ένας δημοσιογράφος από μια γερμανική εφημερίδα προσκείμενη στην Αριστερά, ο οποίος ζήτησε από τον Πούτιν να εξηγήσει μια φαινομενική αντίφαση: Αν η Ρωσία απελευθερώνει την Ουκρανία από τους Ναζί, όπως ισχυρίζεται ο Ρώσος πρόεδρος, γιατί το Κρεμλίνο διατηρεί επαφές υψηλού επιπέδου με το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD);

Το ερώτημα, όπως επισημαίνουν η ιστορικός και πολιτική επιστήμονας Λιάνα Φιξ και επιστημονική συνεργάτης σε θέματα αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο Council on Foreign Relations Καρολάιν Κλαπ στο The Atlantic, είχε ιδιαίτερη βαρύτητα επειδή το AfD αυξάνει τη δύναμή του και τη δημοτικότητά του σε ολόκληρη τη Γερμανία. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, πέτυχε ιστορικά καλά αποτελέσματα στις περιφερειακές εκλογές στη Βαυαρία και την Έσση, δύο παραδοσιακά κεντρώα κρατίδια.

Σε εθνικό επίπεδο, το ακροδεξιό AfD συγκεντρώνει ποσοστό ρεκόρ 21%, γεγονός που το καθιστά το δεύτερο πιο δημοφιλές κόμμα στη Γερμανία. Μετά τις περιφερειακές εκλογές του επόμενου έτους, θα μπορούσε ακόμη και να γίνει το πρώτο κόμμα πολλών κρατιδίων στο προπύργιό του, στην ανατολική Γερμανία.

Η απάντηση του Πούτιν ήταν αποκαλυπτική. Αμφισβήτησε ότι το AfD είναι ακροδεξιό και υπερασπίστηκε τις επαφές του με την ομάδα.

Συνέχισε να υπονοεί ότι το AfD είναι θύμα «ναζιστικών μεθόδων» και όχι ένα κόμμα που «τις χρησιμοποιεί». Ως απόδειξη, επισήμανε τις φήμες για απόπειρα δολοφονίας ενός από τους ηγέτες του κόμματος κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης προεκλογικής εκδήλωσης. Οι γερμανικές αρχές δεν επιβεβαίωσαν ότι έγινε τέτοια απόπειρα, αλλά το AfD προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τη φήμη τις ημέρες πριν από τις περιφερειακές εκλογές αυτού του μήνα. Η εκπληκτικά λεπτομερής γνώση από τον Πούτιν μιας ελάχιστα γνωστής θεωρίας συνωμοσίας που αφορά το AfD δείχνει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δείχνει το Κρεμλίνο για την ακροδεξιά της Γερμανίας.

Ο Πούτιν φαίνεται να ελπίζει ότι μπορεί να κάνει σύμμαχο την ακροδεξιά της Γερμανίας σε μια προσπάθεια να σπείρει τη διχόνοια στη γερμανική κοινωνία. Αυτό θα ικανοποιούσε έναν σημαντικό στόχο στην ευρύτερη εκστρατεία του για τη διάλυση της δυτικής ενότητας και τη μείωση της υποστήριξης προς την Ουκρανία.

Η ζωή και η θητεία του στην Ανατολική Γερμανία κατά τα χρόνια που προηγήθηκαν της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, επηρέασαν σημαντικά τη ζωή και τις πολιτικές προτεραιότητες του Πούτιν. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, έδειξε μια σταθερή ενασχόληση με τη σχέση της Ρωσίας με τη Γερμανία.

«Η Ρωσία είχε πάντα ιδιαίτερα αισθήματα για τη Γερμανία», δήλωσε σε ομιλία του -που εκφωνήθηκε σε άπταιστα γερμανικά- στην Μπούντεσταγκ το 2001. Πολλές φορές, έχει αναφερθεί στις γερμανικές ενοχές για την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στο χρέος ευγνωμοσύνης που οφείλει η Γερμανία στον ρωσικό λαό για την επανένωση της χώρας. Η τακτική του Πούτιν ήταν πολύ αποτελεσματική και η Γερμανία έχει από καιρό θέσει τη σχέση της με τη Ρωσία πάνω από τη σχέση της με οποιονδήποτε από τους ανατολικοευρωπαίους γείτονές της.

Το 2014, ο Πούτιν παραλλήλισε την επανένωση της Γερμανίας με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Όπως ακριβώς ο ρωσικός λαός είχε υποστηρίξει την «επιθυμία των Γερμανών για εθνική ενότητα», είπε σε δημόσια ομιλία του, έτσι περίμενε από τη Γερμανία να «υποστηρίξει επίσης τη φιλοδοξία των Ρώσων, της ιστορικής Ρωσίας, να αποκαταστήσει την ενότητα».

Παρόλο που η Γερμανία προσχώρησε στην ευρεία ευρωπαϊκή και αμερικανική καταδίκη της προσάρτησης της Κριμαίας, η εξάρτηση της χώρας από το φυσικό αέριο και τις ρωσικές προμήθειες, αυξανόταν. Αυτή η ευαλωτότητα ενίσχυσε την εμπιστοσύνη του Πούτιν ότι το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας, που καθοδηγείται από τις επιχειρήσεις, δεν θα τολμούσε να διακόψει τους δεσμούς, ανεξάρτητα από τις επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας αλλού.

Αυτή η πεποίθηση επιβεβαιώθηκε από τη στενή σχέση του Ρώσου προέδρου με τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ (ο Πούτιν παρευρέθηκε στα πάρτι γενεθλίων του Σρέντερ και κάποτε πήγε τον Σρέντερ σε μια χριστουγεννιάτικη βόλτα με έλκηθρο στη Μόσχα).

Μετά την αποχώρηση του Σρέντερ από την εξουσία το 2005, διορίστηκε πρόεδρος των διοικητικών συμβουλίων τόσο της Nord Stream AG όσο και της Rosneft, δύο μεγάλων ενεργειακών εταιρειών που ελέγχονται από τη Ρωσία. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Σρέντερ έπεσε σε δυσμένεια και το σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, το οποίο υπερασπίστηκε, εγκαταλείφθηκε. Ωστόσο, ο Πούτιν συνεχίζει να υπερασπίζεται τον φίλο του ως “αληθινό γιο του λαού του”.