Ένα ακόμη τεράστιο σκάνδαλο «ξεπλύματος» χρήματος φέρνει στο φως της δημοσιότητας η μελέτη της ανεξάρτητης οργάνωσης OCCRP.  Κεντρικό ρόλο στην υπόθεση διαδραμάτισε  η πάλαι ποτέ πανίσχυρη ρώσικη ιδιωτική επενδυτική τράπεζα, η Troika Dialog, με στενές σχέσεις με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία πριν από λίγα χρόνια εξαγοράστηκε από το ρώσικο κράτος.  Ήταν αυτή η επενδυτική τράπεζα, η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας φαίνεται πως ξέπλυνε για πάνω από μια δεκαετία περίπου 4,6 δισ δολάρια από παράνομες δραστηριότητες Ρώσων ολιγαρχών, τα οποία στη συνέχεια διοχετεύτηκαν σε χώρες της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ.

Πως λειτουργούσε το «πλυντήριο»;

Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, στήθηκε ένα δίκτυο από 70 περίπου offshore, οι οποίες φρόντιζαν να διακινούν χρήματα από πολλαπλές πηγές με τέτοιο τρόπο αλλά και με τέτοια ταχύτητα ώστε να είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί η αρχική πηγή. Στη διακίνηση του χρήματος χρησιμοποιούνταν δεκάδες τραπεζικοί λογαριασμοί, που μπορεί να ανήκαν σε μια μόνο εταιρία.

Οι περισσότερες συναλλαγές φαίνεται πως έγιναν μέσω της λιθουανικής τράπεζας, Ukio, η οποία -ειρήσθω εν παρόδω- έκλεισε το 2013 και βρίσκεται από έρευνα από τις αρχές της χώρας για καοκδιαχείριση. Από τα χέρια των στελεχών της συγκεκριμένης τράπεζας πέρασαν περίπου 1,3 εκατομμύρια συναλλαγές από περίπου 233 χιλιάδες διαφορετικές εταιρίες.   

Φαινομενικά οι συναλλαγές είχαν να κάνουν με την αγορά υλικών αγαθών, όπως τρόφιμα, τηλεοράσεις ή ακόμη και είδη υγιεινής. Μόνο που το όλο σκηνικό που στηνόταν κάθε φορά  ήταν «εικονική πραγματικότητα»: τα συμβόλαια ήταν τεχνητά, καθώς τα υλικά αγαθά, τα οποία τυπικά αφορούσαν, δεν άλλαζαν ποτέ χέρια. Οι δε εταιρίες που λειτουργούσαν ως εντολείς ήταν στην πραγματικότητα «βιτρίνες», αφού δεν είχαν ούτε γραφεία ούτε προσωπικό, ούτε καν αισθητή παρουσία στο διαδίκτυο ή τον επιχειρηματικό κόσμο.

Που πήγαιναν τα χρήματα: Από τα αυτοκίνητα και τα τζετ μέχρι τα φιλανθρωπικά γκαλά του πρίγκιπα Κάρολου

Όλα τα παραπάνω λοιπόν λειτουργούσαν ως προκάλυμμα για τη νομιμοποίηση εσόδων Ρώσων ολιγαρχών, τα οποία κατά βάση προέρχονταν από μεγάλης κλίμακας παράνομες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν και δουλειές της μαφίας. Εκείνο όμως που έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει να κάνει με το που διοχετεύονταν αυτά τα χρήματα αμέσως μετά το «ξέπλυμά» τους.

Όπως προκύπτει λοιπόν από την έρευνα τα τεράστια αυτά ποσά φαίνεται πως έρχονταν να τονώσουν την ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά, καθώς ένα μεγάλο μέρος χρησιμοποιήθηκε για την αγορά ιδιωτικών τζετ, πολυτελών γιοτ, τεράστιων κατοικιών σε εξωτικούς προορισμούς, ποδοσφαιρικών VIP εισιτηρίων  ή ακόμη και για την πληρωμή διδάκτρων σε βρετανικά ιδιωτικά σχολεία.

Το ζήτημα βέβαια αποκτά άλλη διάσταση όταν «αγγίζει» τη βασιλική οικογένεια της Βρετανίας. Ειδικότερα, φιλανθρωπικό γκαλά που διοργανώθηκε από τον πρίγκιπα Κάρολο φέρεται να έλαβε δωρεές εκατοντάδων χιλιάδων λιρών  από offshore που συνδέεται με «πλυντήριο» της Troika Dialog.

Οι «πρόθυμες» τράπεζες

Η εξέλιξη του ξεπλύματος τόσο μεγάλων ποσών πάντως πιθανότατα δε θα ήταν απόλυτα εφικτή εφόσον δεν «έβαζαν το χεράκι τους» μεγάλοι παίχτες του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Για παράδειγμα με δεδόμενο ότι η Λιθουανία δεν βρισκόταν στην Ευρωζώνη, χρειαζόταν τράπεζες με τις οποίες να έχει συνδεδεμένους λογαριασμούς για συναλλαγές που έπρεπε να γίνουν σε ευρώ. Αυτό τον ρόλο φαίνεται πως ανέλαβαν ευχαρίστως η αυστριακή Raiffeisen και η γερμανική Commerzbank.

Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία προκύπτει εμπλοκή και άλλων τραπεζικών κολοσσών στην υπόθεση, όπως η Citigroup αλλά και η Deutsche Bank, οι οποίες ανέλαβαν ένα μέρος των συναλλαγών, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο της Ukio.

Παράλληλα, δεν περνάει απαρατήρητη η στενή συνεργασία της Troika Dialog με την Credit Suisse με τον ρόλο των συμβούλων στο αεροδρόμιο της Μόσχας, Σερεμέτγεβο. Πρόκειται για το ίδιο αεροδρόμιο, το οποίο υπήρξε πεδίο δράσης για το «αμαρτωλό σχήμα», καθώς ήταν αυτό που οδήγησε στην τεχνητή διόγκωση των τιμών των καυσίμων.

Ο Αρμένιος τραπεζίτης και οι Αρμένιοι εξιλαστήρια θύματα

Ως ιθύνων νους του σκανδάλου «φωτογραφίζεται» ο Αρμένιος τραπεζίτης, Ρούμπεν  Βαρντανιάν, ο οποίος κατείχε τη θέση του CEO στην Troika Dialog. Άνθρωπος με ισχυρές προσβάσεις στον Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά και τη βασιλική οικογένεια, με διεθνή αναγνώριση -υπήρξε ομιλητής στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, ενώ συμπεριλήφθηκε από το περιοδικό Forbes στους 100 πιο πλούσιους ανθρώπους στη Ρωσία- θεωρείται  ευεργέτης  στην πατρίδα του την Αρμενία, όπου επένδυσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Μόνο που η πραγματικότητα απέδειξε πως το ενδιαφέρον του εστιαζόταν αποκλειστικά στην προστασία των Ρώσων ολιγαρχών, τη στιγμή μάλιστα που δε δίσταζε να χρησιμοποιεί πολλούς φτωχούς ομοεθνείς του για τον σκοπό αυτό. Κάπως έτσι αρκετοί Αρμένοι βρέθηκαν εν μια νυκτί ιδιοκτήτες  σε offshore που «ξέπλεναν» δεκάδες εκ. δολάρια.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του Αρμέν Ουστιάν, ενός Αρμένιου οικοδόμου, που ζει σε ένα διαμέρισμα χωρίς θέρμανση μαζί με τη γυναίκα και τους γονείς του στην πόλη Βανταζόρ και ταξιδεύει συχνά στη Μόσχα για διάφορες εργασίες. Η υπογραφή του βρέθηκε να φιγουράρει ως εγγυητής στη χορήγηση δανείου ύψους 40 εκ. δολαρίων σε μια εταιρία με έδρα τον Παναμά, τη Dino Capital.  Ο ίδιος, όπως είναι φυσικό, δηλώνει πως δεν υπέγραψε κάποιο σχετικό έγγραφο, επισημαίνοντας πως έχει πέσει θύμα πλαστογράφησης, η οποία  τον τοποθετεί στο επίκεντρο ενός πρωτοφανούς σκανδάλου.