Δεν έχει περάσει μια 20ετία από την στιγμή που η Τουρκία αποφάσισε να κυνηγήσει την ιδιότητα του πλήρους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλα αυτά είχε βρει εμπόδιο αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία, που με τον Σαρκοζύ έθετε το ερώτημα “ως που θα φτάσει η Ε.Ε.; Θα συνορεύουμε με χώρες της Μ. Ανατολής;” Την περίοδο, όμως, που η Ευρώπη βυθιζόταν στην οικονομική κρίση, τα μεγέθη της Τουρκίας αυξήθηκαν κατακόρυφα, με συνέπεια να αλλάξουν οι απόψεις για την αποδοχή του χρόνιου αιτήματός της. Η ίδια, όμως, φαίνεται να μην έχει το ζήτημα της ένταξης πια υψηλά στη πολιτική ατζέντα. Επιμέλεια: Νίκος Μίχος

Ads

Ένας εφημεριδοπώλης της Κωνσταντινούπολης, ο Μεντέρες, δηλώνει χαρούμενος: “Τα πάντα είναι ωραία!”. “Δεν έχουμε κρίση στην Τουρκία. Ο πρωθυπουργός, ο Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε καλή δουλειά. Δεν με ενδιαφέρει η Ε.Ε. πια. Δεν θέλουμε να εξαρτόμαστε από άλλους. Είμαστε πιο δυνατοί μόνοι μας”, συμπληρώνει. 

Πράγματι η Τουρκία, με ρυθμό ανάπτυξης 8,5%, έρχεται δεύτερη παγκοσμίως, έχοντας ταυτόχρονα νεαρό πληθυσμό και εύρωστη καταναλωτική κουλτούρα. 

Το 2004 τα ποσοστά του τουρκικού πληθυσμού που επιθυμούσε την συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ ήταν 75%. Σήμερα, αυτό το ποσοστό είναι μικρότερο από 50%. Ο Τσενγκιζ Ακτάρ, πολιτικός αναλυτής, εξηγεί ότι “η ευρωπαϊκή κρίση έχει εντείνει αυτή την τάση”. 

Από την Άγκυρα, την τουρκική πρωτεύουσα, όμως, επιμένουν να θεωρούν την αποδοχή της αίτησης για την συμμετοχή στην Ε.Ε. σημαντικό μακροπρόθεσμο στόχο. Ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσεκ, είχε δηλώσει το φθινόπωρο του 2011 ότι “ακόμη μας ενδιαφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η αποδοχή του ευρώ δεν φαίνεται και πολύ καλή επιλογή ακόμη και αν η Τουρκία ήταν με το μέρος της Γερμανίας και όχι των χωρών μελών της Νότιας Ευρώπης”.

Οικονομική εξάρτηση

Παρόλα αυτά, όμως, η Τουρκία είναι άμεσα εξαρτημένη οικονομικά από την Ευρώπη. Ο βασικός αποδέκτης των εξαγωγών της είναι η Ευρώπη. Η βασική προέλευση επενδύσεων είναι η Ευρώπη. Αυτή η οικονομική εξάρτηση είχε ως αποτέλεσμα, στις αρχές του 2012, η ανάπτυξη της Τουρκίας να είναι στο 3,2%, ποσοστό που δεν είναι αρκετό για μια χώρα που υποτίθεται κινείται σε ανοδικούς ρυθμούς. 

Η οικονομική ελίτ της Τουρκίας αναγνωρίζει αυτή την εξάρτηση. Ο Αλί Μπαλίλογλου, πρόεδρος της Dogus Otomotiv, μεγάλης αντιπροσωπείας ευρωπαϊκών αυτοκινήτων τόνισε ότι το εμπόριό του έχει πληγεί από την ευρωπαϊκή κρίση μέσω μιας αλυσιδωτής αντίδρασης: η υπό κρίση Ευρώπη δεν αγοράζει τα εξαγόμενα προϊόντα της Τουρκίας και κατά συνέπεια η αγοραστική δύναμη των Τούρκων έχει μειωθεί. 

Η Dogus Otomotiv είχε συνάψει συμφωνία για εξαγωγή τρέιλερ φορτηγών προς την Ε.Ε. αλλά με την ύφεση, η συμφωνία δεν ολοκληρώθηκε. Τα στελέχη της εταιρίας ψάχνουν πλέον για νέες αγορές στην Αφρική και την Μέση Ανατολή. Ο Τσενγκίζ Ακτάρ όμως προειδοποιεί ότι την αγοραστική δύναμη της Ε.Ε. δεν θα την βρει πουθενά αλλού η Τουρκία, καθώς οι χώρες στις οποίες αναζητά διέξοδο είναι ασταθείς και απρόβλεπτες.
Πολιτική εξάρτηση

Η εξάρτηση της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μόνο οικονομική. Η πολιτική πρόοδος της χώρας εξαρτάται σύμφωνα με τον Ακτάρ από την συμμετοχή της στην Ένωση. Ο Ερντογάν είχε χρησιμοποιήσει το ζήτημα της υποψηφιότητας ως καταλύτη για να μπορέσει να πετύχει αλλαγές στον τομέα της δικαιοσύνης και της δημοκρατικής κουλτούρας. 

Η Ντέρυα, μια 42χρονη δασκάλα δημοτικού σχολείου θεωρεί ότι “στην Τουρκία πρέπει να γίνουν πολλές αλλαγές ακόμη όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, την εκπαίδευση και το βιοτικό επίπεδο. Αυτά μπορούμε να τα πετύχουμε μόνο μέσα από την Ε.Ε.”

Ο Ακτάρ, όπως και ο Μπαλίλογλου, θεωρούν ακόμη ότι το θέμα της συμμετοχής της χώρας στην Ένωση αποτελεί “στρατηγικό και όχι εφήμερο στόχο”. “Η Τουρκία έκανε μια σαφή επιλογή δεκαετίες πριν σχετικά με αυτό το θέμα”, δήλωσε ο Μπαλίλογλου, και συμπλήρωσε ότι η Ε.Ε. θα μπορούσε να βοηθηθεί ακόμη και πληθυσμιακά καθώς ο ευρωπαϊκός πληθυσμός συρρικνώνεται και γερνά. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, “εάν τα προβλήματα της Ευρώπης γίνουν χειρότερα, η Τουρκία θα μπορούσε να είναι η λύση”.

Πηγή: Spiegel Online