Έχει καταφέρει να εξαπατήσει όλο τον κόσμο του διαδικτύου και τα social media και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, διαδίδοντας ανά καιρούς πολλές ψευδείς ειδήσεις. Ο λόγος για τον Ιταλό δημοσιογράφο Tommasso Debenedetti, που επανήλθε στη δημοσιότητα σήμερα με τα «μακάβρια fake news» που είχαν θύμα τον παγκόσμιου φήμης Έλληνα σκηνοθέτη, Κώστα Γαβρά, καθώς η είδηση του υποτιθέμενου θανάτου του έκανε νωρίτερα το γύρο του διαδίκτυου.

Την είδηση μετέδωσαν και μεγάλα ΜΜΕ όπως η Washington Post και το Associated Press, ενώ μεγάλη πλειονότητα των ελληνικών sites έπεσαν στην παγίδα και την αναμετέδωσαν πολύ γρήγορα. Ο Tommasso Debenedetti διέδωσε την είδηση μέσω ανάρτησης στο Twitter που φέρει το όνομα της νέας υπουργού Πολιτισμού, Μυρσίνης Ζορμπά.

Ο Tommasso Debenedetti είναι δάσκαλος και πατέρας δύο παιδιών που ζει στη Ρώμη. Έχει κάνει και στο παρελθόν ανάλογες απάτες με στόχο να αποδείξει πόσο αναξιόπιστα είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως πηγή ειδήσεων. Χρησιμοποιώντας το Twitter, μπόρεσε να απειλήσει τις διπλωματικές σχέσεις, να ξεγελάσει τους παγκόσμιους ηγέτες και να προκαλέσει αμηχανία στα αξιόπιστα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κάποιοι τον αποκαλούν κατά συρροή hoaxer και άλλοι προτιμούν το τίτλο του «κοινωνικού ακτιβιστή».

Στην πραγματικότητα, ο Debenedetti θέλει να καταδείξει τη δύναμη των fake news και πόσο εύκολα και γρήγορα μπορείς να εξαπατήσεις όχι μόνο την κοινή γνώμη, αλλά και τα ίδια τα μέσα. Μπορεί στην περίπτωση του Γάβρα η διάψευση να ήταν εύκολη, σε πολλές άλλες όμως η ψεύτικη «πληροφορία» μένει και απλά εξαπλώνεται στο διαδίκτυο και στη συνεχεία στην κοινωνία.

Ξεκίνησε την «καμπάνια» με τα hoaxes το 2000 ενώ εργαζόταν στην ιταλική βιομηχανία εφημερίδων. Περισσότερες από 60 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Debenedetti πιστεύεται ότι έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες. Σύμφωνα με το New Yorker, κάποια από τα υποτιθέμενα θέματα συνεντεύξεων του Debenedetti περιλάμβαναν τον John Grisham, τον Desmond Tutu, τον Cardinal Ratzinger, τον Mikhail Gorbachev και ακόμη και τον Dalai Lama.

Το 2010 τελικά αποκαλύφθηκε ότι όλες οι συνεντεύξεις του με διάσημα πρόσωπα ήταν ψεύτικες. Επί 10 χρόνια, ο Debenedetti είχε παραπλανήσει τους συντάκτες σε συντηρητικές ιταλικές εφημερίδες με τις φανταστικές του συνεντεύξεις που συχνά περιελάμβαναν εξωφρενικά αποσπάσματα.

Αφού εξαντλούσε τις ευκαιρίες που του πρόσφεραν οι συντάκτες των εφημερίδων, ο Debenedetti αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο ως νέο μέσο για να «εξαπλώσει τα fake news». Κατάφερε μάλιστα να βρει έναν πολύ πετυχημένο τρόπο για να εξαπατήσει την κοινή γνώμη και εξαπλώσει τις ψευδείς ειδήσιεις σε δευτερόλεπτα.

Αυτό που κάνει στην πραγματικότητα ο Debenedetti, είναι να δημιουργεί ψεύτικους λογαριασμούς στο Twitter για κυβερνητικά πρόσωπα, συμπληρωμένα με πειστικά βιογραφικά στοιχεία. Αρχικά ανεβάζει μια ανάρτηση με την οποία καλωσορίζει τους followers στο προφίλ του και μετά από λίγες μέρες ξενικά να διαδίδει ψεύτικες ειδήσεις.

Έχει μιμηθεί ακόμα και τον Πρωθυπουργό της Σουηδίας, τον Πρωθυπουργό της Δανίας, καθώς και άλλους Ρώσους πολιτικούς. Καταφέρνει να ξεγελάσει τον κόσμο, κάνοντας τους λογαριασμούς τους να φαίνονται αληθινοί. Ο τρέχων λογαριασμός του Debenedetti περιλαμβάνει χιλιάδες ακόλουθους, χάρη στην τακτική του να χρησιμοποιεί τον ίδιο λογαριασμό και απλά να αλλάζει τη φωτογραφία, το όνομα και το βιογραφικό.

Όταν μια είδηση ανεβαίνει στο Twitter, ένα από τα πρώτα βήματα για έναν δημοσιογράφο είναι να ελέγξει τους followers του λογαριασμού (πόσοι είναι και αν θεωρούνται αξιόπιστοι, ακόμα κι αν είναι γνωστοί). Για παράδειγμα ο ψεύτικος λογαριασμός του Σεργκέι Σόιγκου, Ρώσου Υπουργού Άμυνας, είχει σχεδόν 1.000 followers, ενώ τον ακολουθούσαν τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης του κόσμου, υπουργοί της ΕΕ, πρεσβευτές, ακόμη και λογαριασμοί επίσημων πολιτικών κομμάτων.

Σημειώνεται, ότι στο παρελθόν είχε «πεθάνει» τον Πάπα, μέσω ενός λογαριασμού που δήθεν ανήκε σε υψηλόβαθμο στην ιεραρχία του Βατικανού. Έχει «πεθάνει» ακόμη τον Φιντέλ Κάστρο και τον Πέδρο Αλμοδοβάρ. Έχει εξαπατήσει ιταλικές εφημερίδες με ψεύτικες συνεντεύξεις συγγραφέων, οι οποίες μάλιστα προκάλεσαν και έντονες συζητήσεις.

«Το twitter είναι ό,τι πρέπει για αναγγελίες θανάτων», είχε δηλώσει πριν μερικά χρόνια στη βρετανική «Guardian». «Τα κοινωνικά μίντια είναι η πιο δύσκολα επαληθεύσιμη πηγή πληροφοριών στον κόσμο, αλλά τα μέσα ενημέρωσης τα πιστεύουν εξαιτίας της ανάγκης τους για ταχύτητα», τόνισε και πρόσθεσε: «Δεν ελέγχουν το παραμικρό, ιδιαίτερα αν συμβαδίζει με την πολιτική γραμμή της εφημερίδας».

Αναφέρει επίσης, πως θέλει να καταγγέλλει τη «δημοσιογραφία της ταχύτητας» και να καταδείξει με τον παράδοξο τρόπο του μεταδίδονται οι ψευδείς ειδήσεις. Ωστόσο υποστηρίζει ότι δεν θα έκανε fake news το θάνατο ενός κοινού θνητού, που δεν θα μπορούσε να αμυνθεί απέναντι σε όλο αυτό.

«Ο πόλεμος εναντίον ψευδών ειδήσεων είναι μια καλή ιδέα, αλλά η πραγματικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα παραμείνει η ίδια. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι που θεωρούν ότι τα social media είναι αξιόπιστα , θα ξεγελιούνται. Και η μάστιγα θ συνεχιστεί», ανέφερε σε παλαιότερη συνέντευξη του στην Washington Post.