Οι Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας (SPD) ενέκριναν την Κυριακή στην Βόννη την πρόταση της ηγεσίας τους για συμμετοχή σε διαπραγματεύσεις με την κεντροδεξιά συμμαχία της Άνγκελα Μέρκελ, παρά τις αντιδράσεις σημαντικού τμήματος της νεολαίας και της βάσης. Ήταν μια πολύ σύντομη ψηφοφορία που έδωσε όμως μια μεγάλη ανάσα στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς έδωσε το πράσινο φως στον «μεγάλο» συνασπισμό για το σχηματισμό κυβέρνησης.

«Φυσικά είμαστε όλοι ανακουφισμένοι», δήλωσε ο αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Μάρτιν Σουλτς λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας των Συνέδρων. Η νίκη των 362 υπέρ έναντι των 279 ενάντια, μοιάζει εντυπωσιακή από μακριά αλλά όχι και μέσα στην αίθουσα. Χρειάστηκαν δύο ψηφοφορίες και πολλά λεπτά νευρικότητας για να περάσει η πρόταση του Μάρτιν Σουλτς, αφού είχε προγραμματιστεί να γίνει με κάρτες δι’ ανάτασης χειρός, ωστόσο δεν κατέστη δυνατόν να διαπιστωθεί ποια πρόταση είχε την πλειοψηφία και χρειάστηκε να καταμετρηθούν οι ψήφοι μία προς μία.

Το χλιαρό χειροκρότημα στον Σουλτς ήταν ενδεικτικό του «αναγκαίου συμβιβασμού» και της αγωνίας των Σοσιαλδημοκρατών για το μέλλον του SPD, δεδομένου ότι οι δημοσκοπήσεις μετά τις προκαταρκτικές συνομιλίες το έδειχναν σε νέο ιστορικό χαμηλό, στο 19%. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το έκτακτο αυτό Συνέδριο θα μείνει ως μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της γερμανικής πολιτικής.

Ποια είναι τα πέντε συμπεράσματα από την ψηφοφορία,  σύμφωνα και με το Politico;

1. Ο «GroKo» έρχεται… 

Κατά πάσα πιθανότητα, θα γίνει ένας νέος «μεγάλος συνασπισμός» μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, γνωστός ως «GroKo» στη γερμανική γλώσσα. Οι Γερμανοί περιμένουν ήδη τέσσερις μήνες από την ημέρα των εκλογών για να δουν κυβέρνηση και ίσως χρειαστούν ακόμη δύο μήνες για να ολοκληρωθεί η συμφωνία σχηματισμού της. Μια κατάρρευση των συνομιλιών σε αυτό το στάδιο θα ισοδυναμούσε με ένα θάνατο στην εκλογική περιφέρεια και για τα δυο μεγάλα κόμματα, τα οποία καταγράφουν ιστορικές απώλειες τελευταία. Και ειδικά στο SPD που έπεσε ο κλήρος για να επισφραγίσει μια τελική συμφωνία. Ο Σουλτς χρειάστηκε να δώσει σκληρή μάχη με περιοδείες στις μεγάλες κομματικές οργανώσεις για να περάσει την πρότασή του, η οποία σύμφωνα με πολλά μέλη του κόμματος δεν περιλαμβάνει βασικές δεσμεύσεις των Σοσιαλδημοκρατών, όπως η αύξηση της φορολογίας για τα υψηλά εισοδήματα, η εγγύηση της σύνταξης και κυρίως η ενοποίηση της ασφάλισης και περίθαλψης. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η μέση ηλικία των 440.000 μελών του SPD είναι γύρω στα 60 κι αυτό κρύβει κινδύνους. Το GroKo θα πρέπει να εγγυηθεί και να ικανοποιήσει έστω τα ελάχιστα ώστε να τους κρατήσει «θερμούς» υποσηρικτές.

2. Η Άνγκελα αναδύεται από την τέφρα

Οι επικριτές της Άνγκελα Μέρκελ την περιγράφουν συχνά ως ντουλάπα σοσιαλιστών, οπότε ίσως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να τους επιβεβαιώσει, αφού ως φαίνεται το πολιτικό της μέλλον ως καγκελάριος κρίνεται όχι από τους χριστιανοδημοκράτες της, αλλά από το SPD. Η ψηφοφορία και η απόφαση της Κυριακής ήταν τόσο μια ψηφοφορία για τη Μέρκελ όσο και για το μέλλον του SPD. Έφτασαν να είναι αλληλένδετες. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί σοσιαλδημοκράτες είναι αρκετά άνετοι με τη Μέρκελ, παρά το γεγονός ότι υιοθέτησε πολλές από τις πολιτικές τους. Έτσι η Μέρκελ μπορεί να εξακολουθεί να είναι στο πολιτικό της λυκόφως, αλλά το μέλλον της από ό,τι φαίνεται θα πρέπει να μετράται σε χρόνια, όχι σε ημέρες.

3. Ο Μάρτιν Σουλτς είναι ο «ψηλότερος νάνος» του SPD

Κατά την περίοδο πριν από την ψηφοφορία της Κυριακής, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας, A. Ντομπρίντ, κάλεσε τον Σουλτς να «μαζέψει την εξέγερση των νάνων» που έχει στο SPD. Η αποτυχία του Σουλτς να το πράξει δεν ενόχλησε ιδιαίτερα στο εσωτερικό του κόμματος, όμως η ομιλία του την Κυριακή συνοδεύτηκε από ακόμη μια αποτυχία για πολλούς Σοσιαλδημοκράτες. Το κεντρικό του μήνυμα ότι το ενδεχόμενο νέων πρόωρων εκλογών θα ήταν ακόμη χειρότερο από το GroKo, δεν ήταν καθόλου εμπνευσμένο. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εμφανίστηκε ως ο σωτήρας του κόμματος όταν ανέλαβε πέρυσι. Έκτοτε, υπέστη τη μια αποτυχία μετά την άλλη, συμπεριλαμβανομένης της κατρακύλας του κόμματός του στις εκλογές. Πολλοί στο SPD επιεικώς πιστεύουν ότι οι δεκαετίες που ο Σουλτς ξόδεψε στις Βρυξέλλες τον έκαναν ακατάλληλο και απροετοίμαστο για την «σκληρή» εσωτερική πολιτική. Ίσως οι ημέρες του στην κορυφή του SPD να είναι μετρημένες.

4. Το SPD είναι ένα σπίτι χωρισμένο

Αντίθετα δύο αστέρια προέκυψαν κατά τη διάρκεια τoυ έκτακτου Συνεδρίου της Κυριακής:  Η «αριστερή» Αντρέα Νάλες, κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του κόμματος και ο Kέβιν Κίνερτ, ο 28χρονος πρόεδρος της JUSO (Jungsozialisten), της νεολαίας του κόμματος, γνωστός ως Jusos. Και οι δύο έκαναν εντυπωσιακές ομιλίες που έδειξαν να κέρδισαν την αίθουσα, αν και υποστήριζαν διαφορετικές πλευρές του εγχειρήματος. Ορισμένοι μάλιστα παρατηρητές είναι πεπεισμένοι ότι το στρατόπεδο του «Όχι» θα είχε κερδίσει, αν δεν έκανε με «πάθος» έκκληση για «Ναι» η Νάλες λίγο πριν την ψηφοφορία. Όμως με την ακούραστη εκστρατεία του Κίνερτ, η αντίσταση «NoGroko» μπορεί να μην είναι παρελθόν. Το SPD μπορεί να έλαβε απόφαση την Κυριακή, αλλά η νίκη είναι ακόμη αμφίρροπη. Αντίθετα, ίσως ο συμβιβασμός να εμβάθυνε τις ρωγμές στο κόμμα. Και η συζήτηση σε ένα κόμμα μπορεί να είναι υγιής, ο εμφύλιος πόλεμος όμως όχι.

5. Ας αρχίσει η μεταρρύθμιση της ΕΕ

Μετά τη ψηφοφορία, ανακούφιση επικράτησε στα γραφεία των Βρυξελλών. «Με το ζευγάρι Μέρκελ – Σουλτς να αναλαμβάνουν τον έλεγχο στο Βερολίνο, μπορούν να «ηρεμήσουν» τον Μακρόν και να βγάλουν την Ευρώπη από την ύφεση και τη στασιμότητα». Έτσι θέλει το αφήγημα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι Βρυξέλλες μπορούν να επιστρέψουν την προσοχή τους στο Brexit, στις προσεχείς διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό και, κυρίως, στην προετοιμασία της μεταρρύθμισης της ΕΕ. Ένα «όχι» του SPD την Κυριακή θα είχε απειλήσει όλα τα παραπάνω και πολλά περισσότερα.

Μέρκελ και Μακρόν δεσμεύονται για την ευρωπαϊκή μεταρρύθμιση

Εν τω μεταξύ, Μακρόν και Μέρκελ δεσμεύθηκαν την περασμένη Παρασκευή να επιταχύνουν τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της Ευρώπης. Η ενίσχυση του γαλλογερμανικού άξονα και το μέλλον της ευρωζώνης βρέθηκαν στην ατζέντα των συνομιλιών τους στο Παρίσι. Η καγκελάριος της Γερμανίας χαρακτήρισε «κεφαλαιώδους σημασίας» για να προωθηθεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, την κυβερνητική σταθερότητα στη Γερμανία. Από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος επισήμανε ότι η Γαλλία έχει «ανάγκη» τη Γερμανία για να προχωρήσει στη μεταρρύθμιση της Ευρώπης.

«Αυτό που μπορώ απλά να πω είναι ότι η φιλοδοξία που έχουμε δεν μπορεί να εκπληρωθεί από μόνη της και ότι χρειάζεται να συνδυασθεί με τη φιλοδοξία των Γερμανών» υπογράμμισε ο επικεφαλής του γαλλικού κράτους από το μέγαρο των Ηλυσίων, έχοντας στο πλευρό του την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μερκελ. Από την πλευρά της η Μέρκελ επισήμανε ότι υπάρχει ένα «ευρύ πεδίο συμφωνίας (με τους Σοσιαλδημοκράτες), ιδίως αναφορικά με τη δέσμευση στην Ευρώπη». «… Πιστεύω ότι στο συνέδριο του SDP, θα είναι πολλοί εκείνοι που θα εργαστούν προκειμένου να ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού όμως αυτό θα το αποφασίσουν αυτόνομα και ανεξάρτητα οι Σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία» συμπλήρωσε.

Η νέα συνθήκη έρχεται 55 χρόνια μετά την πρώτη Συνθήκη των Ηλυσίων μεταξύ Γαλλίας και Δυτικής Γερμανίας, η οποία υπεγράφη από τον Πρόεδρο Σαρλ ντε Γκωλ και τον Καγκελάριο Κόνραντ Αντενάουερ στις 22 Ιανουαρίου του 1963 στο Μέγαρο Ηλυσίων στο Παρίσι, ορόσημο της συμφιλίωσης και της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Σε μια ομιλία του με αποδέκτες τους Ευρωπαίους τον Σεπτέμβριο, ο Μακρόν ζήτησε μια «αναθεώρηση» της Συνθήκης για να εγκαινιάσει αυτό που ονόμασε τη «νέα εταιρική σχέση» της Γαλλίας με τη Γερμανία. Ερωτηθείς για τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της Ευρώπης και της ευρωζώνης, ο Μακρόν δήλωσε ότι «το ζητούμενο δεν θα πρέπει να είναι η αναζήτηση διαφορών αλλά η δυνατότητα σύγκλισης. Αυτός είναι ο τρόπος που χτίζαμε πάντα την Ευρώπη».

Οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών, Μπρουνό Λε Μερ, και Πέτερ Αλτμάιερ, δήλωσαν την περασμένη Πέμπτη ότι οι ομάδες εμπειρογνωμόνων και από τις δύο πλευρές θα εργαστούνε σκληρά για να καταλήξουνε σε κοινές ιδέες μεταρρύθμισης για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της ευρωζώνης, για να επιταχύνουνε τη δημιουργία μιας ένωσης κεφαλαιαγορών στην ΕΕ και για την εναρμόνιση των εταιρικών φόρων. Σε μια εκδήλωση με μήνυμα ενότητας, η Μέρκελ και ο Μακρόν σχεδιάζουν να παρευρεθούν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας την ίδια ημέρα και ώρα, την Τετάρτη της επόμενης εβδομάδας. 

* Το σκίτσο είναι της Marian Kamensky