Σχέδιο 12 σημείων για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία παρουσίασε η Κίνα, ανήμερα της συμπλήρωσης ενός χρόνου από τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας, με το Πεκίνο να καλεί Μόσχα και Κίεβο σε αποκλιμάκωση, εκτιμώντας ότι η σύγκρουση δεν ωφελεί κανέναν.

«Όλα τα μέρη πρέπει να παραμείνουν ορθολογικά και να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποφύγουν την ανάφλεξη και την επιδείνωση των εντάσεων και να αποτρέψουν την περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης ή ακόμη και την έξοδο από κάθε έλεγχο», ανέφερε το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών στο έγγραφό του.

Ο ισχυρισμός του Πεκίνου περί ουδέτερης στάσης έχει αμφισβητηθεί λόγω της άρνησής του να αναγνωρίσει τη φύση της σύγκρουσης -μέχρι στιγμής έχει αποφύγει να την αποκαλέσει «εισβολή» ή «πόλεμο»- και της διπλωματικής και οικονομικής υποστήριξής του προς τη Μόσχα. Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες ότι η Κίνα μπορεί να εξετάζει το ενδεχόμενο να παράσχει στη Ρωσία στρατιωτική βοήθεια, κάτι που το Πεκίξνο αρνείται κατηγορηματικά.

Η αρχική αντίδραση του Κιέβου ήταν απορριπτική, καθώς ανώτερος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου να δηλώνει ότι οποιοδήποτε σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου πρέπει να περιλαμβάνει «την υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων πίσω στα σύνορα που ίσχυαν όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση το 1991». Ωστόσο, ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε πιο διαλλακτικός για την κινεζική πρόταση, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη της αιματηρής σύγκρουσης. Αναφερόμενος στο κείμενο του ειρηνευτικού σχεδίου που πρότεινε η Κίνα, δήλωσε ότι διαφαίνεται «σεβασμός της εδαφικής μας ακεραιότητας, πράγματα που αφορούν την ασφάλεια».

«Πρέπει να συνεργαστούμε με την Κίνα σε αυτό το θέμα. Νομίζω ότι η Κίνα αποκάλυψε τις σκέψεις της. Η Κίνα άρχισε να μιλάει για την Ουκρανία και αυτό δεν είναι κακό» είπε χαρακτηριστικά, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ήδη προγραμματισμένης συνάντησής του με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ. «Σκοπεύω να συναντήσω τον Σι Τζινπίνγκ και πιστεύω ότι αυτό θα είναι επωφελές για τις χώρες μας και για την παγκόσμια ασφάλεια», δήλωσε.

Στη Μόσχα, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα επαίνεσε το σχέδιο επειδή, μεταξύ άλλων, «συνεπάγεται τη διακοπή της ροής των δυτικών όπλων, τον τερματισμό των εχθροπραξιών, την αποκατάσταση ενός ουδέτερου και μη μπλοκαρισμένου καθεστώτος για την Ουκρανία και την αναγνώριση των εδαφικών πραγματικοτήτων που έχουν προκύψει». Αυτό θα περιλάμβανε την παράνομη προσάρτηση τμημάτων της Ουκρανίας από τη Ρωσία.

Οι ΗΠΑ, στενότερος σύμμαχος της Ουκρανίας, απέφυγαν μια επίσημη θέση επί του κινεζικού σχεδίου με τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν να δίνει τον τόνο, απαριθμώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ορισμένες από τις προτάσεις του ως μη αποδεκτές.

«Τα μέλη αυτού του Συμβουλίου δεν πρέπει να κρατήσουν εφσφαλμένες ίσες αποστάσεις καλώντας και τις δύο πλευρές σε παύση των εχθροπραξιών ή ζητώντας να σταματήσει η στήριξη προς την Ουκρανία στο όνομα της ειρήνης. Κανένα μέλος αυτού του συμβουλίου δεν θα πρέπει να καλεί σε ειρήνη, ενώ υποστηρίζει τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Σε αυτόν τον πόλεμο, υπάρχει ένας επιτιθέμενος και ένα θύμα», δήλωσε ο Μπλίνκεν. Είχε προηγηθεί ο «σκεπτικισμός» Μπλίνκεν στη Διάσκεψη του Μονάχου, πριν η πρόταση του Πεκίνου δοθεί στη δημοσιότητα, με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ να δηλώνει ότι ΗΠΑ έχουν πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ έχουν πληροφορίες ότι το Πεκίνο «εξετάζει το ενδεχόμενο παροχής στρατιωτικής υποστήριξης στη Ρωσία». Η Κίνα χαρακτήρισε τον ισχυρισμό «συκοφαντία», λέγοντας ότι στερείται αποδείξεων.

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε ότι ο πόλεμος «θα μπορούσε να τελειώσει αύριο αν η Ρωσία σταματούσε να επιτίθεται στην Ουκρανία και απέσυρε τις δυνάμεις της», σχολιάζοντας το κείμενο των 12 σημείων ως εξής:

«Η πρώτη μου αντίδραση σε αυτό είναι ότι θα μπορούσε να σταματήσει στο σημείο ένα, το οποίο είναι ο σεβασμός της κυριαρχίας όλων των εθνών. Η Ουκρανία δεν επιτέθηκε στη Ρωσία. Το ΝΑΤΟ δεν επιτέθηκε στη Ρωσία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιτέθηκαν στη Ρωσία. Αυτός ήταν ένας πόλεμος που επέλεξε και διεξήγαγε ο Πούτιν», δήλωσε ο Σάλιβαν στο CNN.

Ο πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κίνα, Χόρχε Τολέδο, δήλωσε στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια ενημέρωσης ότι το έγγραφο θέσεων της Κίνας δεν αποτελεί πρόταση ειρήνης, προσθέτοντας ότι η ΕΕ «μελετά προσεκτικά το έγγραφο», σύμφωνα με το Reuters.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ουσιαστικά απέρριψαν το σύνολο των προτάσεων για την κατάπαυση του πυρός λέγοντας ότι «το Πεκίνο έχει ήδη πάρει θέση στον πόλεμο».

«Η Κίνα δεν έχει μεγάλη αξιοπιστία, διότι δεν ήταν σε θέση να καταδικάσει την παράνομη εισβολή στην Ουκρανία, ενώ υποσχέθηκε απεριόριστη φιλία με τη Ρωσία», δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου στο Ταλίν της Εσθονίας.

Η επικεφαλής της Κομισιόν δήλωσε ότι οι προτάσεις της Κίνας πρέπει να εξεταστούν «σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, και αυτό το πλαίσιο είναι ότι η Κίνα έχει ήδη πάρει θέση». «Τώρα είναι η ώρα να διπλασιάσουμε τις προσπάθειες – πρέπει να συνεχίσουμε να δίνουμε στην Ουκρανία τα μέσα για να υπερασπιστεί τον εαυτό της μέχρι οι Ρώσοι να τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο και να φύγουν από την Ουκρανία» σημείωσε η φον ντερ Λάιεν.

Το σχέδιο 12 σημείων της Κίνας:

1. Σεβασμός της κυριαρχίας όλων των χωρών. Το παγκοσμίως αναγνωρισμένο Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των σκοπών και των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, πρέπει να τηρείται αυστηρά. Η κυριαρχία, η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών πρέπει να υποστηρίζονται αποτελεσματικά. Όλες οι χώρες, μεγάλες ή μικρές, ισχυρές ή αδύναμες, πλούσιες ή φτωχές, είναι ισότιμα μέλη της διεθνούς κοινότητας. Όλα τα μέρη θα πρέπει να διατηρήσουν από κοινού τους βασικούς κανόνες που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις και να υπερασπιστούν τη διεθνή δικαιοσύνη. Η ισότιμη και ομοιόμορφη εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου πρέπει να προωθηθεί, ενώ τα διπλά πρότυπα πρέπει να απορριφθούν.

2. Εγκατάλειψη της ψυχροπολεμικής νοοτροπίας. Η ασφάλεια μιας χώρας δεν πρέπει να επιδιώκεται εις βάρος των άλλων. Η ασφάλεια μιας περιοχής δεν πρέπει να επιτυγχάνεται με την ενίσχυση ή την επέκταση στρατιωτικών μπλοκ. Τα νόμιμα συμφέροντα και οι ανησυχίες όλων των χωρών για την ασφάλεια πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπίζονται σωστά. Δεν υπάρχει απλή λύση σε ένα πολύπλοκο ζήτημα. Όλα τα μέρη θα πρέπει, ακολουθώντας το όραμα της κοινής, συνολικής, συνεργατικής και βιώσιμης ασφάλειας και έχοντας κατά νου τη μακροπρόθεσμη ειρήνη και σταθερότητα του κόσμου, να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ισορροπημένης, αποτελεσματικής και βιώσιμης ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Όλα τα μέρη θα πρέπει να αντιταχθούν στην επιδίωξη της δικής τους ασφάλειας εις βάρος της ασφάλειας των άλλων, να αποτρέψουν την αντιπαράθεση των μπλοκ και να συνεργαστούν για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρασιατική ήπειρο.

3. Παύση των εχθροπραξιών. Οι συγκρούσεις και ο πόλεμος δεν ωφελούν κανέναν. Όλα τα μέρη πρέπει να παραμείνουν ορθολογικά και να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποφύγουν την κλιμάκωση των εχθροπαξιών, την όξυνση των εντάσεων και να αποτρέψουν την περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης. Όλα τα μέρη θα πρέπει να υποστηρίξουν τη Ρωσία και την Ουκρανία να εργαστούν προς την ίδια κατεύθυνση και να επαναλάβουν τον άμεσο διάλογο το συντομότερο δυνατό, ώστε να αποκλιμακωθεί σταδιακά η κατάσταση και να επιτευχθεί τελικά μια συνολική κατάπαυση του πυρός.

4. Επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών. Ο διάλογος και οι διαπραγματεύσεις είναι η μόνη βιώσιμη λύση για την κρίση στην Ουκρανία. Όλες οι προσπάθειες που συμβάλλουν στην ειρηνική διευθέτηση της κρίσης πρέπει να ενθαρρύνονται και να υποστηρίζονται. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη σωστή προσέγγιση της προώθησης των συνομιλιών για την ειρήνη, να βοηθήσει τα μέρη της σύγκρουσης να ανοίξουν την πόρτα για μια πολιτική διευθέτηση το συντομότερο δυνατό και να δημιουργήσει συνθήκες και πλατφόρμες για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων. Η Κίνα θα συνεχίσει να διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό.

5. Επίλυση της ανθρωπιστικής κρίσης. Πρέπει να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν όλα τα μέτρα που συμβάλλουν στην ελάφρυνση της ανθρωπιστικής κρίσης. Οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις πρέπει να ακολουθούν τις αρχές της ουδετερότητας και της αμεροληψίας και τα ανθρωπιστικά ζητήματα δεν πρέπει να πολιτικοποιούνται. Η ασφάλεια των αμάχων πρέπει να προστατεύεται αποτελεσματικά και πρέπει να δημιουργηθούν ανθρωπιστικοί διάδρομοι για την εκκένωση των αμάχων από τις ζώνες συγκρούσεων. Απαιτούνται προσπάθειες για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στις σχετικές περιοχές, τη βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών και την παροχή ταχείας, ασφαλούς και ανεμπόδιστης ανθρωπιστικής πρόσβασης, με σκοπό την πρόληψη μιας ανθρωπιστικής κρίσης μεγαλύτερης κλίμακας. Τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να υποστηριχθούν ώστε να διαδραματίσουν συντονιστικό ρόλο στη διοχέτευση της ανθρωπιστικής βοήθειας σε ζώνες συγκρούσεων.

6. Προστασία των αμάχων και των αιχμαλώτων πολέμου. Τα μέρη της σύγκρουσης θα πρέπει να τηρούν αυστηρά το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, να αποφεύγουν τις επιθέσεις κατά αμάχων ή πολιτικών εγκαταστάσεων, να προστατεύουν τις γυναίκες, τα παιδιά και άλλα θύματα της σύγκρουσης και να σέβονται τα βασικά δικαιώματα των αιχμαλώτων πολέμου. Η Κίνα υποστηρίζει την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και καλεί όλα τα μέρη να δημιουργήσουν ευνοϊκότερες συνθήκες για το σκοπό αυτό.

7. Διατήρηση της ασφάλειας των πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας. Η Κίνα αντιτίθεται στις ένοπλες επιθέσεις κατά πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας ή άλλων ειρηνικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και καλεί όλα τα μέρη να συμμορφωθούν με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για την Πυρηνική Ασφάλεια (CNS), και να αποφύγουν αποφασιστικά τα ανθρωπογενή πυρηνικά ατυχήματα. Η Κίνα υποστηρίζει τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στην προώθηση της ασφάλειας και της προστασίας των ειρηνικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.

8. Μείωση των στρατηγικών κινδύνων. Τα πυρηνικά όπλα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται και οι πυρηνικοί πόλεμοι δεν πρέπει να διεξάγονται. Η απειλή ή η χρήση πυρηνικών όπλων πρέπει να αντιτίθεται. Πρέπει να αποτραπεί η διάδοση των πυρηνικών όπλων και να αποφευχθεί η πυρηνική κρίση. Η Κίνα αντιτίθεται στην έρευνα, ανάπτυξη και χρήση χημικών και βιολογικών όπλων από οποιαδήποτε χώρα υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

9. Διευκόλυνση των εξαγωγών σιτηρών. Όλα τα μέρη πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως, αποτελεσματικά και με ισορροπημένο τρόπο την Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που υπογράφηκε από τη Ρωσία, την Τουρκία, την Ουκρανία και τον ΟΗΕ και να υποστηρίξουν τον ΟΗΕ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο θέμα αυτό. Η πρωτοβουλία συνεργασίας για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια που πρότεινε η Κίνα παρέχει μια εφικτή λύση για την παγκόσμια επισιτιστική κρίση.

10. Να σταματήσουν οι μονομερείς κυρώσεις. Οι μονομερείς κυρώσεις και η μέγιστη πίεση δεν μπορούν να λύσουν το ζήτημα, αλλά δημιουργούν μόνο νέα προβλήματα. Η Κίνα αντιτίθεται στις μονομερείς κυρώσεις που δεν έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Οι σχετικές χώρες θα πρέπει να σταματήσουν να κάνουν κατάχρηση μονομερών κυρώσεων και “δικαιοδοσίας μακρού όπλου” εναντίον άλλων χωρών, ώστε να κάνουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για τις αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτύξουν τις οικονομίες τους και να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων τους

11. Διατήρηση της σταθερότητας των βιομηχανικών αλυσίδων και των αλυσίδων εφοδιασμού. Όλα τα μέρη θα πρέπει να διατηρήσουν με σοβαρότητα το υπάρχον παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και να αντιταχθούν στη χρήση της παγκόσμιας οικονομίας ως εργαλείου ή όπλου για πολιτικούς σκοπούς. Χρειάζονται κοινές προσπάθειες για τον μετριασμό των δευτερογενών επιπτώσεων της κρίσης και την αποτροπή της διατάραξης της διεθνούς συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας, των χρηματοοικονομικών, του εμπορίου τροφίμων και των μεταφορών και την υπονόμευση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης.

12. Προώθηση της μετασυγκρουσιακής ανασυγκρότησης. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να λάβει μέτρα για τη στήριξη της μετασυγκρουσιακής ανασυγκρότησης σε ζώνες συγκρούσεων. Η Κίνα είναι έτοιμη να παράσχει βοήθεια και να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή.