Σε μία έκθεση που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 1η Ιουλίου, η ελβετική ΜΚΟ «Public Eye» αποκαλύπτει πως ο κολοσσός τροφίμων Nestle, άσκησε πιέσεις έτσι ώστε να εμποδίσει την επιβολή της σήμανσης «ανθυγιεινό» σε φαγητό, στο Μεξικό.

Ειδικότερα, η ΜΚΟ αποκαλύπτει αντίγραφα μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχετικά με άσκηση πίεσης που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 2019 από τον κολοσσό, σε μία χώρα, όπου επτά στους δέκα Μεξικανούς είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Η ΜΚΟ διαβεβαιώνει ότι η ελβετική κυβέρνηση «εργαλειοποιήθηκε» από τη Nestlé, για να ασκήσει πίεση στις μεξικανικές αρχές.

Όπως αναφέρει η Le Monde, εδώ και δύο σχεδόν χρόνια, μεγάλες μαύρες ετικέτες ενημερώνουν τους καταναλωτές ως προς τα επιβλαβή για την υγεία συστατικά, όπως για παράδειγμα «πλεόνασμα κορεσμένων λιπαρών».

Μάλιστα, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, η χώρα είναι το δεύτερο έθνος που πλήττεται περισσότερο από το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία, μεταξύ των μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το Μεξικό κερδίζει επίσης το βραβείο της χώρας με τα περισσότερα υπέρβαρα παιδιά: το 38% των Μεξικανών ηλικίας 5 έως 11 ετών είναι υπέρβαροι, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Στατιστικής του Μεξικού. Ο νέος κανονισμός απαγορεύει, επίσης, τη διαφήμιση τζανκ φουντ που απευθύνεται σε ανηλίκους.

Επρόκειτο για μια μεγάλη πρόκληση για τη Nestlé. «Η εταιρία έκανε τζίρο, το 2019 στο Μεξικό, σχεδόν 3 δισεκατομμυρίων ευρώ», εξηγεί ο Λοράν Γκαμπερέλ στο γαλλικό μέσο, επικεφαλής της έρευνας της Public Eye. «Πάνω από ένα δισεκατομμύριο πωλήσεις προϊόντων Nestlé βρέθηκαν στο στόχαστρο αυτής της πολιτικής».

Το σχέδιο δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και, στη συνέχεια, εγκρίθηκε το Μάρτιο του 2020. «Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η Nestlé προσπάθησε να τροποποιήσει το περιεχόμενο των νέων κανονισμών με την υποστήριξη των ελβετικών αρχών», τονίζει ο Γκαμπερέλ.

Οι Μεξικανοί καλά κρατούν

Στις 15 Νοεμβρίου 2019, ένας υπάλληλος της Nestlé έστειλε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο Ελβετικό Υπουργείο Οικονομίας (SECO), ζητώντας «βοήθεια» και «συστάσεις». Τα ονόματα στα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποστέλλονται στη Public Eye από την ελβετική ραδιοτηλεόραση (RTS), η οποία τα έλαβε μετά από αίτημα βάσει ενός ελβετικού νόμου για τη διαφάνεια και την πρόσβαση στην πληροφορία, κρατούνται απόρρητα. Εκείνη την ημέρα, το ηλεκτρονικό μήνυμα συνοδεύτηκε από τεκμηρίωση της Nestlé που υποτίθεται καθοδηγούσε το SECO στις διπλωματικές ανταλλαγές του με τις μεξικανικές αρχές. Το μήνυμα αποδοκιμάζει το σχέδιο ως υπερβολικά «περιοριστικό», προκαλώντας «περιττούς φόβους» στους καταναλωτές.

Δεκαεπτά λεπτά αργότερα, ο συνομιλητής του SECO του απάντησε θετικά. Ο αξιωματούχος τον ρώτησε μάλιστα «σε ποιον πρέπει να απευθυνθεί αυτή η τεκμηρίωση, στο Μεξικό», όπως περιγράφει η Le Monde.

Ταυτόχρονα, η Nestlé κινητοποίησε τους προμηθευτές της. Μια ηλεκτρονική επιστολή, που δημοσιοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2019 από μια Ένωση Καταναλωτών, τους καλούσε να ενημερώσουν την μεξικανική κυβέρνηση για τις «ανησυχίες» τους, απειλώντας με «περικοπές θέσεων εργασίας».

Οι μεξικανικές αρχές επέμειναν. Στις αρχές του 2020, η ελβετική κυβέρνηση υπέβαλε καταγγελία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ακολουθώντας το παράδειγμα των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον. Τελικά, το σχέδιο ετέθη σε ισχύ τον Οκτώβριο του 2020. Έξι μήνες αργότερα, 10.000 προϊόντα από 80 εταιρείες αποσύρθηκαν από την μεξικανική αγορά για μη συμμόρφωση με τη νέα σήμανση. Μεταξύ αυτών, δύο δημητριακά που πωλούνται από τη Nestlé.

Στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, ο ελβετικός όμιλος διαβεβαίωσε τις καλές προθέσεις του: «Στο Μεξικό, μοιραστήκαμε το στόχο παροχής μιας διατροφικής σήμανσης στις συσκευασίες.

Ωστόσο, οι επιφυλάξεις μας σχετίζονταν με αυτήν τη συγκεκριμένη μορφή σήμανσης. Το προειδοποιητικό μήνυμα δεν ενθαρρύνει τους καταναλωτές να κάνουν πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές στην ίδια κατηγορία προϊόντων». Η Κλαούντια Αφόνσο, εκπρόσωπος Τύπου της Nestlé, προσθέτει ότι «όπως και άλλες εταιρίες, τακτικά και με διαφάνεια ανταλλάσσουμε απόψεις με τις δημόσιες αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους».

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος Τύπου του ελβετικού Υπουργείου Οικονομίας (SECO), Φαμπιάν Μενφίς, αρνείται οποιαδήποτε «διπλωματική υποστήριξη» στον Όμιλο Nestlé: «Το SECO δεν ενεργεί με εντολή της Nestlé ή οποιασδήποτε άλλης εταιρίας (…). Το SECO εξετάζει τα νόμιμα αιτήματα της Nestlé, όπως συμβαίνει για όλες τις εταιρίες που εδρεύουν στην Ελβετία».

Αύξηση βάρους άνω των 8 κιλών κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Από τα παγωτά μέχρι τα στιγμιαία ροφήματα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών προϊόντων, η Nestlé έχει επωφεληθεί από την Μεξικανική κυβέρνηση, όπως και οι Αμερικανοί κολοσσοί, με την Coca Cola στην πρώτη θέση. Ο πρώην πρόεδρος, Βισέντε Φοξ (2000-2006), ήταν, και αυτός, ένα από τα κορυφαία στελέχη της εταιρίας στη Λατινική Αμερική. Το 2016, όταν η κυβέρνηση κήρυξε «επιδημιολογική έκτακτη ανάγκη» για τον διαβήτη και την παχυσαρκία, ο Πρόεδρος, Ενρίκε Πένα Νιέτο (2012-2018), εγκαινίασε ένα νέο εργοστάσιο της Coca Cola με μεγάλη λαμπρότητα. Η εκστρατεία του κατά της πείνας, στην επαρχία του Μεξικού, παρουσίασε, επίσης, τα προϊόντα της Nestlé.

Η άφιξη στην εξουσία όμως, στα τέλη του 2018, του διαδόχου του, Αντρές Μανουέλ Λοπέζ Ομπραδόρ («AMLO»), άλλαξε την κατάσταση. Ο AMLO ισχυρίστηκε ότι ήθελε να «διαχωρίσει τα οικονομικά συμφέροντα και τις δημόσιες πολιτικές». Ο κεντροαριστερός πρόεδρος εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι η βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου, που ισχύει από το 1994, ενίσχυσε την εισαγωγή βιομηχανικών τροφίμων, αντικαθιστώντας το καλαμπόκι και τα φασόλια, τα οποία αποτελούν τη βάση της παραδοσιακής διατροφής των Μεξικανών.

Αλλά προς το παρόν, η νέα επισήμανση δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Το τζανκ φουντ και τα υγειονομικά μέτρα που σχετίζονται με τον κορωναϊό έχουν δημιουργήσει ένα καταστροφικό κοκτέιλ: το 34% των Μεξικανών δήλωσαν πέρυσι ότι είχαν πάρει βάρος (8,5 κιλά κατά μέσο όρο) κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ipsos από τον Ιανουάριο του 2021. «Η ευπάθεια των Μεξικανών στον ιό συνδέεται με την υπερβολική κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων προϊόντων που έχουν αποδυναμώσει την υγεία τους», λέει ο Ούγκο Λοπέζ-Γκατέλ, αναπληρωτής Υπουργός Υγείας και εκπρόσωπος της υγειονομικής στρατηγικής κατά του κορωναϊού.

Η υπέρταση, ο διαβήτης και η παχυσαρκία είναι όλοι επιβαρυντικοί παράγοντες της νόσου. Στις αρχές Μαΐου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε μία ανάλυση της υπερβολικής θνησιμότητας στο Μεξικό, μεταξύ 2020 και 2021, αποκαλύπτοντας ότι η πανδημία είχε στοιχίσει τη ζωή σε 626.000 ανθρώπους.