Περίπου 15.000 άτομα από την Ουγκάντα έχουν προσληφθεί στο Ιράκ, από την έναρξη του πολέμου με την εισβολή των ΗΠΑ. Ορισμένοι από αυτούς κάνουν λόγο για προσοδοφόρα εργασία. Άλλοι μιλάνε για δουλεία.

Οι 15.000 Ουγκαντέζοι έχουν αναπτυχθεί στο Ιράκ από ιδιωτικές εταιρείες και γραφεία στρατολόγησης, μια καταλυτική τάση της αμερικανοβρετανικής εισβολής στη χώρα το 2003. Η ακατάπαυστη αναζήτηση για φτηνό προσωπικό καθαριότητας, μηχανικούς και φρουρούς ασφαλείας οδήγησε τους Αμερικανούς στην Αφρική όπου υπάρχει πλεόνασμα εργατών και αδύναμη αγορά εργασίας. Εδώ, οι Ουγκαντέζοι στριμώχνονται για να προσληφθούν για το Ιράκ, ακόμα κι αν οι μισθοί μειώνονται διαρκώς και το εργασιακό περιβάλλον κάθε άλλο παρά είναι ευχάριστο, σύμφωνα με αρκετούς.

«Έπαιρνα 800 δολάρια (550 ευρώ) το μήνα όταν δούλευα στο Ιράκ» λέει ο Twinamatsiko, «πολύ περισσότερα απ’ όσα κερδίζουν οι περισσότεροι Ουγκαντέζοι». Ο Twinamatsiko έκανε την πρώτη του περιοδεία στο Ιράκ το 2007 για την Dreshak, την εταιρία που έχει φέρει τους περισσότερους Ουγκαντέζους στο Ιράκ, μέχρι στιγμής. Την τρέχουσα φορά όμως, ως εργάτης στη Βαγδάτη, ο μισθός του θα είναι 500 δολάρια το μήνα – «ποσό που εξακολουθεί να είναι μεγάλο στην Ουγκάντα» λέει ο Twinamatsiko, ο οποίος στη χώρα του ήταν στρατιώτης.

Η Ουγκάντα είναι πατρίδα πολλών βετεράνων, μετά από 20 χρόνια με την παραστρατιωτική χριστιανική οργάνωση Lord’s Resistance Army, και τον «Αφρικανικό Παγκόσμιο Πόλεμο» που σπάραζε το Κογκό από το 1998 έως το 2003. Η ευρέως διαδεδομένη πολεμική εμπειρία καθιστά την Ουγκάντα μέρος κατάλληλο για επιστράτευση. Επιπλέον, πολλοί κάτοικοι της πρώην βρετανικής αποικίας μιλάνε αξιοπρεπώς αγγλικά και η Ουγκάντα είναι στρατιωτική σύμμαχος των ΗΠΑ.

Στο χωριό του, ο Twinamatsiko είναι ένας διάσημος άντρας. Εκεί μοιάζει με αμερικανό σταρ της χιπ-χοπ, με το τζιν, το καπελάκι του μπέιζμπολ και το κολιέ της Manchester United που φοράει. Οι περισσότεροι εκεί κερδίζουν ένα δολάριο τη μέρα εργαζόμενοι στην τοπική παραλλαγή του ταξί, το boda boda. Οποιοσδήποτε εγκαταλείψει τη χώρα για να κερδίσει χρήματα στο εξωτερικό, απολαμβάνει τον σεβασμό.

Μπορεί ο Twinamatsiko να είναι ικανοποιημένος από τη δουλειά του στο Ιράκ, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο για άλλους. Πρώην φρουροί ασφαλείας έχουν κατηγορήσει τους πρώην εργοδότες τους για εκμετάλλευση των νεαρών Ουγκαντέζων αντρών. Ο 40ρονος Gideon Tusigye, ο οποίος εργάστηκε στο Ιράκ ως στρατιωτικός γιατρός από το 2006-2007, λέει ότι οι Ουγκαντέζοι πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης στο Ιράκ, «πρόκειται για σύγχρονη δουλεία». Κι εκείνος εργάστηκε για λογαριασμό της Dreshak.

Άθλιες συνθήκες

«Οι Ουγκαντέζοι πρέπει να αποκτήσουν μόνοι τους τον εξοπλισμό τους στη Βαγδάτη. Κάθονται σκοπιά για 10 ώρες στη σειρά κάτω από τον καυτό ήλιο και στοιβάζονται στις σκηνές σαν τις σαρδέλες στην κονσέρβα», λέει ο Tusigye, στο γραφείο μιας συνδικαλιστικής ένωσης στην πρωτεύουσα της Ουγκάντα, Καμπάλα.

Ο Sam Lyomoki, βουλευτής ο οποίος παλεύει εδώ και πολύ καιρό για τα δικαιώματα των εργαζομένων, ζήτησε να γίνει έρευνα για την κακομεταχείριση που υφίστανται οι Ουγκαντέζοι στο Ιράκ, τον Απρίλιο του 2008. Το αίτημά του δεν έχει ακόμα φτάσει στο Κοινοβούλιο.

Ο Πακιστανός διευθυντής της Dreshak, Zain Ul Arfin Ahmed, λέει ότι η εταιρία του είναι μοναχά υπεύθυνη για τη στρατολόγηση στην Ουγκάντα. «Δεν είμαστε υπεύθυνοι για το τί συμβαίνει στο Ιράκ», πρόσθεσε.

Οι Ουγκαντέζοι εργαζόμενοι με συμβόλαιο δεν πρέπει να υπολογίζουν στην κυβέρνηση της Ουγκάντα για στήριξη. Το υπουργείο Απασχόλησης έχει εγκρίνει πλήθος μειώσεων μισθών από στρατολογικά γραφεία. Ο μέσος μισθός μειώθηκε από τα 1.200 δολάρια, που ήταν το 2005, σε λιγότερα από 500 δολάρια σήμερα. Το υπουργείο έχει πει ότι ελπίζει να αποτρέψει τις ΗΠΑ από το να ψάξουν αλλού στην Αφρική για εργαζόμενους.

«Λένε ψέμματα» λέει ο Lyomoki. «Αυτές οι εταιρίες, οι οποίες συχνά έχουν πολιτικές διασυνδέσεις, επιζητούν να βγάλουν κέρδος εις βάρος των Ουγκαντέζων. Ο μέχρι πέρσι υπουργός Απασχόλησης Mwesigwa Rukutana ήταν ιδιοκτήτης και ο ίδιος μιας εταιρίας η οποία στρατολογούσε Ουγκαντέζους για το Ιράκ. Ο Rukutana είναι τώρα υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Η Askar Security Services, η οποία έχει αναπτύξει δύναμη 5.000 στρατιωτών, διοικείται από την κουνιάδα του στρατηγού Salim Saleh, ο οποίος είναι αδερφός και στρατιωτικός σύμβουλος του προέδρου της Ουγκάντα Yoweri Museveni. Επικριτές έχουν κατηγορήσει την εταιρία Askar για φυλετικό νεποτισμό. Η εταιρία στρατολογεί τους εργαζόμενούς της από τις τάξεις της φυλής Banyankole, που ζουν στην περιοχή Museveni. Ένας εκπρόσωπος της εταιρίας, υπερασπιζόμενος την πολιτική της, δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι «τείνουν να νιώθουν σαν στο σπίτι τους, με ανθρώπους από την δική τους περιοχή».

Οι υπηρεσίες στρατολόγησης αυτή τη στιγμή έχουν στρέψει το βλέμμα τους στο Αφγανιστάν, όπου ελπίζουν ότι θα ανοίξουν νέες δουλειές όταν αποσυρθούν οι Αμερικανοί από το Ιράκ.

«Κύριε, προσευχόμαστε σε Εσένα για την υγιή επιστροφή του Rich», λέει ένας τοπικός αγγλικανός κήρυκας, καθώς οδηγεί τον Twinamatsiko και την οικογένειά του προς την προσευχή, μετά το δείπνο στο σπίτι τους. Κάτω από το αδύναμο φως του μοναδικού γλόμπου, σε ένα laptop παίζει ένα slideshow με φωτογραφίες από την τελευταία του αποστολή στη Βαγδάτη. Το laptop τροφοδοτείται με ενέργεια από μια μικρή γεννήτρια. Ηλεκτρισμός σε έναν αφρικανικό λόφο, χορηγεία του πολέμου στο Ιράκ.

Πηγή: Handelsblad / Mark Schenkel