Σε ολόκληρη τη Μεγάλη Βρετανία επικρατεί αναβρασμός, καθώς οι εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου είναι προ των πυλών. Για πολλούς, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων, οι εκλογές αυτές είναι εκείνες που θα κρίνουν την έκβαση του Brexit, ενώ η χώρα, τρία χρόνια μετά το δημοψήφισμα, παραμένει εξίσου διχασμένη. Το τηλεοπτικό κανάλι Skynews, έχει μάλιστα υιοθετήσει το μότο «Τhe Brexit Election» σε κάθε σχετική ενημέρωση, ενισχύοντας έτσι αυτή την αφήγηση. 

Μετά από εννέα χρόνια δεξιών πολιτικών, που έχουν καταστρέψει το κοινωνικό κράτος και έχουν οδηγήσει στο θάνατο πάνω από 120.000 ανθρώπους, η χώρα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Το αποκορύφωμα αυτών των πολιτικών ήταν η εκλογή του Μπόρις Τζόνσον στην πρωθυπουργία, η οποία επιτεύχθηκε με την αρωγή του πιο συντηρητικού και σκληροπυρηνικού λόμπι υπέρ της αποχώρησης, του European Research Group (ERG). Η έκβαση αυτή δεν έχει διχάσει απλώς τους Συντηρητικούς, αλλά έχει οδηγήσει ακόμη και σε διάγραφες και αποχωρήσεις από το κόμμα. Για τους Συντηρητικούς (που μιλούν πια λιγότερο για λιτότητα και περισσότερο για επενδύσεις, π.χ. στο Εθνικό Σύστημα Υγείας) οι εκλογές αυτές εξαρτώνται από τη στάση του κόμματος του Φάρατζ, του λεγόμενου Κόμματος του Brexit. Ο τελευταίος, που εφόσον δεν έχει πραγματοποιηθεί η αποχώρηση μπορεί να διασπάσει την ψήφο όσων την επιθυμούν, συμφώνησε να μην κατεβάσει δικούς του υποψηφίους στις εκλογικές περιφέρειες που είναι στα χέρια Συντηρητικών. 

Το Εργατικό κόμμα, από την άλλη μεριά, έχει αποφύγει να πάρει ξεκάθαρη θέση για το Brexit. Εδώ και καιρό προσπαθεί να μετατοπίσει την ατζέντα στη συζήτηση για τη λιτότητα, τη χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και τις περικοπές στις παροχές προς ευάλωτες ομάδες. Στο τελευταίο συνέδριο των Εργατικών (Σεπτέμβριος 2019) αποφασίσθηκε ότι, αν το κόμμα έρθει στην κυβέρνηση, θα επιδιώξει μια καινούργια συμφωνία με την ΕΕ – ουσιαστικά μια συμφωνία για πιο ήπιο Brexit («soft Brexit»), για μια αποχώρηση δηλαδή που δεν θα βλάψει την οικονομία και δεν θα επιτρέψει να χαθούν κεκτημένα εργασιακά και άλλα δικαιώματα. Θα ακολουθήσει δημοψήφισμα στο οποίο οι πολίτες θα καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στη νέα συμφωνία και την παραμονή στην ΕΕ. Εδώ εντοπίζεται και το πρώτο πρόβλημα: είναι δύσκολο να κερδηθεί ένα δημοψήφισμα για μια συμφωνία την οποία ενδεχομένως πολλά στελέχη των Εργατικών δεν θα υποστηρίζουν (γιατί προτιμάνε την παραμονή). 

Το δεύτερο πρόβλημα, που συνδέεται άμεσα με αυτές τις εκλογές, είναι ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων των Εργατικών τάσσονται υπέρ της παραμονής και έχουν απογοητευθεί από τη στάση του κόμματος, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει κάποιους στη στήριξη κομμάτων που εισηγούνται την παραμονή (σε μικρότερη βέβαια κλίμακα από αυτή των ευρωεκλογών). Τα μικρότερα κόμματα υπέρ τις παραμονής προωθούν τη λεγόμενη στρατηγική ψήφο (tactical voting) ώστε να εκλέξουν τους αντίστοιχους βουλευτές όπου είναι δυνατόν.  

Το Εργατικό Κόμμα ανησυχεί κυρίως για τις εκλογικές περιφέρειες στο Βορρά της Αγγλίας, που ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης στο δημοψήφισμα άλλα είναι παραδοσιακά με τους Εργατικούς. Και εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα ερμηνείας και στρατηγικής: Όσοι τάσσονται υπέρ της παραμονής πιστεύουν (και το υποστηρίζουν επικαλούμενοι σχετικές έρευνες) ότι η εργατική τάξη του Βορρά, παρότι στο δημοψήφισμα συντάχθηκε με την αποχώρηση, ενδιαφέρεται πρωτίστως για άλλα ζητήματα και δεν θα διανοηθεί να στηρίξει τη Δεξιά. Από την άλλη, οι ψηφοφόροι των Εργατικών που είναι υπέρ της παραμονής (πολλοί από αυτούς ανήκουν στη μεσαία τάξη) θεωρούν την παραμονή κομβικό ζήτημα και είναι ίσως διατεθειμένοι να αλλάξουν στρατόπεδο.  

Στο πολυαναμενόμενο μανιφέστο των Εργατικών που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη οι προεκλογικές δεσμεύσεις του κόμματος ίσως είναι πιο ξεκάθαρες. To μανιφέστο αναφέρει ότι, εκτός από τις κρατικοποιήσεις στις μεταφορές, την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας και του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μια νέα ριζοσπαστική ατζέντα για το περιβάλλον, καθώς και μέτρα που έχουν ήδη ανακοινωθεί, όπως η ελεύθερη παροχή broadband για όλους και περισσότερες αργίες, στο θέμα του Brexit -και ειδικά της ελεύθερης μετακίνησης (που είναι και το μεγαλύτερο «αγκάθι»)- το Εργατικό Κόμμα θα διασφαλίσει τα δικαιώματα των Ευρωπαίων σε κάθε περίπτωση (τόσο των ήδη κατοίκων όσο και των νέων μεταναστών) και θα δώσει δικαίωμα ψήφου σε όλους τους κατοίκους της χώρας, ακόμη και σε όσους δεν έχουν υπηκοότητα. Από εκεί και πέρα όλα θα εξαρτηθούν από την έκβαση του Brexit μετά το δημοψήφισμα της (ελπίζουμε) εργατικής κυβέρνησης.   

* Tης Μαρίνας Πρεντουλή, Επίκουρης Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης & Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας, μέλους των Εργατικών και Συμβούλου Σχεδιασμού της καμπάνιας «Labour for a Public Vote» – Η ανάλυση δημοσιεύεται στο 26ο Δελτίο Ευρωπαϊκων Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ που δημοσιεύεται στο www.enainstitute.org