Η βρετανική εφημερίδα Guardian αναφέρεται σε εκτενές ρεπορτάζ της στις πρόσφατες εξελίξεις στην υπόθεση των δυο Αφγανών, του Αμίρ Ζαχίρι και Ακίφ Ρασούλι, που έχουν καταδικαστεί άδικα ως «διακινητές» σε 50 χρόνια φυλάκισης ο καθένας. Η έφεση των δυο προσφύγων ξεκίνησε στα δικαστήρια της Λέσβου την περασμένη Παρασκευή και διακόπηκε για τις 7 Απριλίου.

Παρόντες στη δίκη, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Στέλιος Κούλογλου, οι Ιρλανδοί ευρωβουλευτές, Clare Daly και Mick Wallace, και η Καταλανή Clara Ponsati, υπογράμμισαν ότι δε πρόκειται να τους αφήσουν μόνους, ενώ μάλιστα θα καταθέσουν και ως μάρτυρες στη δίκη της 7ης Απριλίου.

Ο Ακίφ και ο Αμίρ δεν είναι μόνοι τους. Υπενθυμίζεται ότι η διεθνής πρωτοβουλία του Στ. Κούλογλου «μια δίκαιη δίκη για τον Μοχαμάντ», που αφορμή είχε την καταδίκη του Σομαλού πολιτικού πρόσφυγα Mohammad Hanad Abdi σε 142 χρόνια φυλακή, θέλει να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα:

«Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, οι αιτούντες άσυλο που καταδικάστηκαν για διακίνηση ανθρώπων αποτελούσαν τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία κρατουμένων στην Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση που συντάχθηκε από πολλές ομάδες αλληλεγγύης», γράφει η βρετανική εφημερίδα, εξηγώντας ότι παρότι είναι γνωστό ότι οι πραγματικοί διακινητές λίγο πριν τα ελληνικά χωρικά ύδατα δίνουν την διακυβέρνηση του σκάφους σε ένα πρόσφυγα και αυτοί το εγκαταλείπουν, η ελληνική κυβέρνηση σε μια επιχείρηση αποτροπής αυτών των ροών, συλλαμβάνει και καταδικάζει ως διακινητή εκείνον τον πρόσφυγα, που εξαναγκάστηκε να πάρει το πηδάλιο.

«Αυτό που συμβαίνει είναι εντελώς άδικο», είπε ο Στέλιος Κούλογλου μιλώντας στον Guardian, και συνέχισε: «Είναι εξωφρενικό το ότι οι αρχές πρέπει να επιδιώκουν να αποτρέψουν τους αιτούντες άσυλο στοχοποιώντας ανθρώπους με αυτόν τον τρόπο. Ούτε ο Μοχαμάντ ούτε οι Αφγανοί είχαν δει ποτέ τη θάλασσα πριν μπουν σε αυτές τις βάρκες».

Κατά την παρουσία τους στο νησί της Λέσβου, με αφορμή την εκδίκαση της έφεσης του Ακίφ και του Αμίρ, οι ευρωβουλευτές τους επισκέφθηκαν στο ΑΤ Μυτιλήνης, όπου και κρατούνταν εν αναμονή της δίκης. Εισερχόμενοι στη συνάντηση, τα πρόσωπα των δυο έλαμψαν. «Αν δεν ήσασταν και εσείς, θα είχαμε χάσει κάθε ελπίδα», είπαν.

Υπενθυμίζεται ότι με αφορμή την εκδίκαση της έφεσης τους, πραγματοποιήθηκε στο νησί μεγάλη συναυλία υποστήριξης, από καλλιτέχνες μέλη της πρωτοβουλίας «μια δίκαιη δίκη για τον Μοχάμαντ, και κάθε Μοχαμάντ». Παρακολουθείστε τη συναυλία εδώ.

Ολόκληρο το ρεπορτάζ της Helena Smith στο Guardian 

Πρόσφυγες κατηγορούμενοι ως διακινητές ασκούν έφεση στα ισόβιά τους

O Mohammad Hanad Abdi στοιχειώνεται από εφιάλτες. Ξεκινούν μόλις ανοίγει τα μάτια του σε ένα κελί στο ασβεστωμένο κτίριο των φυλακών στο ελληνικό νησί της Χίου. «Έχω την ίδια σκέψη όποτε ξυπνάω και αυτή είναι “πότε θα ξαναγευτώ την ελευθερία;”» είπε ο Σομαλός. «Σκέφτομαι τη γυναίκα και τα παιδιά μου. Αυτό με γεμίζει ελπίδα».

Ο επαναλαμβανόμενος εφιάλτης του αφορά το γεγονός που τον οδήγησε στην καταδίκη του για λαθρεμπόριο ανθρώπων και 142 χρόνια φυλάκιση.

Ο Μοχάμεντ, 28 ετών, θυμήθηκε πρόσφατα πώς οι διακινητές ανθρώπων εγκατέλειψαν τη λέμβο που μετέφερε τον ίδιο και άλλους πρόσφυγες λίγο μετά την αναχώρηση του σκάφους από τις ακτές της Τουρκίας.

_{O Μοχαμάντ Χανάντ Αμπντί}

«Ήταν μια τρομερή νύχτα», είπε σε μια επισκεπτόμενη αντιπροσωπεία ευρωβουλευτών και δημοσιογράφων στο γραφείο του διευθυντή της φυλακής. «Καθόμουν ακριβώς δίπλα στον διακινητή όταν με απείλησε λέγοντας «οδηγείς». Τώρα συνειδητοποιώ ότι αν δεν το είχα κάνει όλοι θα είχαμε πνιγεί».

Σε ένα άλλο κελί λιγότερο από 10 μέτρα μακριά βρίσκονταν δύο Αφγανοί άνδρες, ο Αμίρ Ζαχίρι και ο Ακίφ Ρασούλι, επίσης γύρω στα 20 και εξέτιαν ισόβια κάθειρξη. Τον Σεπτέμβριο του 2020 και οι δύο κρίθηκαν ένοχοι για «διευκόλυνση παράνομης εισόδου» προσφύγων χωρίς έγγραφα και «πρόκληση ναυαγίου» και καταδικάστηκαν σε 50 χρόνια φυλακής ο καθένας.

Επίσης υπερασπίστηκαν την αθωότητά τους, επιμένοντας ότι είναι πρόσφυγες που έχουν κατηγορηθεί άδικα για εγκλήματα που δεν διέπραξαν.

Την περασμένη Παρασκευή, οι δυο επρόκειτο να ασκήσουν έφεση για τις ποινές φυλάκισής τους ενώπιον ενός τριμελούς δικαστηρίου στη Λέσβο. Μετά από ώρες αναμονής, είπαν στους άνδρες ότι η ακρόαση θα αναβληθεί για τις 7 Απριλίου.

Οι τρεις δεν είναι μόνοι τους. Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, οι αιτούντες άσυλο που καταδικάστηκαν για διακίνηση ανθρώπων αποτελούσαν τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία κρατουμένων στην Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση που συντάχθηκε από πολλές ομάδες αλληλεγγύης.

«Δυστυχώς οι φυλακές μας είναι γεμάτες από αυτές», είπε ο Αλέξανδρος Γεωργούλης, ένας από τους δικηγόρους που εκπροσωπούν την τριάδα της Χίου. «Έχω ενεργήσει για τόσους πολλούς που πέρασαν χρόνια στις φυλακές περιμένοντας, όπως αυτοί οι άνδρες, να ακουστούν οι εκκλήσεις τους. Κι αυτό γιατί σχεδόν κάθε σκάφος που φτάνει στα νησιά μας έχει την ίδια μοίρα. Εάν δεν υπάρχει οδηγός, η Ελληνική Αστυνομία ή η Ακτοφυλακή θα επιλέξει τυχαία όποιον βρίσκεται στο τιμόνι του σκάφους και θα τον ονομάσει κυβερνήτη, ανοίγοντας αυτόματα τον δρόμο για πολύ σοβαρές ποινικές διώξεις».

Η σύντομη αλλά συχνά επικίνδυνη θαλάσσια διέλευση από την Τουρκία ήταν εδώ και πολύ καιρό ένα δημοφιλές σημείο εισόδου στην Ευρώπη για ανθρώπους που ξεφεύγουν από τον πόλεμο, τη φτώχεια και τις διώξεις στην Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.

Το 2014, λίγο πριν περίπου 870.000 Σύροι αποβιβαστούν στα νησιά του Αιγαίου καθ’ οδόν προς την Ευρώπη, η Αθήνα προσπάθησε να καταστείλει τα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων κατά μήκος των τουρκικών ακτών με δρακόντεια νομοθεσία. Στους λαθρέμπορους επιβλήθηκαν άνευ προηγουμένου σκληρές ποινές, που κυμαίνονταν από 10 χρόνια για κάθε άτομο που βρίσκονταν στο πλοίο έως ισόβια κάθειρξη, εάν σημειώνονταν θάνατοι κατά το ταξίδι.

Τα δίκτυα διακίνησης στην Τουρκία απάντησαν πείθοντας ή εξαναγκάζοντας το ανθρώπινο φορτίο τους να κατευθύνουν οι ίδιοι τα σκάφη, σύμφωνα με ομάδες δικαιωμάτων, επικαλούμενες μαρτυρίες αφιχθέντων αιτούντων άσυλο.

«Ο Μοχαμάντ αναγκάστηκε υπ’ απειλή όπλου να πάρει το πηδάλιο του σκάφους», είπε ο Α. Γεωργούλης, εξηγώντας ότι όταν ο Σομαλός κάλεσε στη συνέχεια την τουρκική ακτοφυλακή για βοήθεια, η έκκληση έγινε δεκτή με ένα περιπολικό σκάφος που κύκλωσε βίαια το σκάφος και το έσπρωξε προς την Ελλάδα. Στο χάος που ακολούθησε, καθώς η λέμβος άρχισε να βάζει νερά και να ανατρέπεται, δύο από τους επιβάτες της έπεσαν στη θάλασσα. Ο θάνατός τους από πνιγμό επιβάρυνε την ποινή του Μοχαμάντ.

_{Στέλιος Κούλογλου και Αλέξανδρος Γεωργούλης, στα δικαστήρια Μυτιλήνης}

Για τους δικηγόρους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο χαρακτηρισμός των προσφύγων ως διακινητών είναι σύμπτωμα μιας ευρύτερης πολιτικής που στοχεύει ακριβώς στην αποτροπή ανδρών, γυναικών και παιδιών από το να επιχειρήσουν να κάνουν τέτοια ταξίδια.

Πάντα, όσοι πιάνονται να πιλοτάρουν σκάφη δικάζονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα χωρίς προσφυγή σε επαρκή νομική εκπροσώπηση και με σκληρές ποινές που επιβάλλονται με βάση αδύναμα στοιχεία, υποστήριξαν οι δικηγόροι.

Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο που καταδικάζονται για διακίνηση ανθρώπων κάθε χρόνο στην Ελλάδα πιστεύεται ότι έχει διπλασιαστεί από τον Μάρτιο του 2016, όταν η ΕΕ κατέληξε σε μια αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Άγκυρα για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών.

Οι ευρωβουλευτές έχουν εκφράσει ανησυχίες για το εάν οι πρόσφυγες που κατηγορούνται για τέτοια εγκλήματα αντιμετωπίζουν δίκαιες δίκες. Τέσσερις ευρωβουλευτές πέταξαν στη Λέσβο για να παραστούν στην ακρόαση της Παρασκευής.

«Αυτό που συμβαίνει είναι εντελώς άδικο», είπε ο Στέλιος Κούλογλου, ευρωβουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα, του αριστερού κόμματος ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πρωτοστατεί σε μια εκστρατεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη δίκαιη εκδίκαση των υποθέσεων. «Είναι εξωφρενικό το ότι οι αρχές πρέπει να επιδιώκουν να αποτρέψουν τους αιτούντες άσυλο στοχοποιώντας ανθρώπους με αυτόν τον τρόπο. Ούτε ο Μοχαμάντ ούτε οι Αφγανοί είχαν δει ποτέ τη θάλασσα πριν μπουν σε αυτές τις βάρκες».

Ο Ζαχίρι ήταν με την έγκυο σύζυγο και το παιδί του όταν επιχείρησε το πέρασμα του Αιγαίου – δε ταιριάζει με το τυπικό προφίλ ενός επαγγελματία διακινητή ανθρώπων, ισχυρίζονται οι δικηγόροι. Ο Ρασούλι εξακολουθεί να παλεύει να βρει τα λόγια του όταν αφηγείται την αρχική του δοκιμασία στο δικαστήριο πριν από 18 μήνες.

«Κανείς δεν εμφανίστηκε στην ακρόαση, ούτε καν ο αξιωματούχος του λιμενικού που κατέθεσε εναντίον μας», είπε, μιλώντας από κελί της αστυνομίας στη Μυτιλήνη, όπου είχαν μεταφερθεί οι Αφγανοί πριν από τη δίκη. «Ακόμα δεν καταλαβαίνω. Το δικαστήριο μου επέτρεψε να μιλήσω μόνο για ένα λεπτό και μετά με καταδίκασε σε 50 χρόνια φυλάκιση».