Σε εσωτερικά προβλήματα και σε μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομικά συγκυρία για τη χώρα, αποδίδουν, εν πολλοίς, κάποιοι αναλυτές την οξεία και επιθετική ρητορική του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, με αποκορύφωμα την πρόσφατη του συνέντευξη Τύπου στην Πράγα, όπου, ερωτηθείς αν η φράση «θα έρθουμε βράδυ» είναι προαναγγελία επίθεσης στην Ελλάδα, απάντησε «καλά καταλάβατε».

Όπως αναφέρει ανάλυση του διπλωματικού συντάκτη Στίβεν Ερλανγκερ στους New York Times, το παραπάνω ξέσπασμα είναι ένα από τα πολλά του Τούρκου ηγέτη. Καθώς αντιμετωπίζει αυξανόμενες πολιτικές και οικονομικές δυσκολίες πριν από τις εκλογές την Άνοιξη, εντείνει τις απειλές κατά του συμμάχου του στο ΝΑΤΟ ήδη από το καλοκαίρι, χρησιμοποιώντας γλώσσα που συνήθως υιοθετούν στρατιωτικά γεράκια και υπερ-εθνικιστές.

Ενώ λίγοι διπλωμάτες ή αναλυτές προβλέπουν πόλεμο, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση μεταξύ των Ευρωπαίων διπλωματών ότι ένας πολιτικά απειλούμενος κ. Ερντογάν είναι όλο και πιο επικίνδυνος για τους γείτονές του — και ότι μπορεί να συμβούν ατυχήματα.

O Ερντογάν χρειάζεται μια κρίση για να ενισχύσει την ασταθή του θέση μετά από σχεδόν 20 χρόνια στην εξουσία, δήλωσε στους New York Times, ένας διπλωμάτης που ειδικεύεται στην Τουρκία, ζητώντας να διατηρήσει την ανωνυμία του. Εάν δεν το «δοθεί» αυτή η κρίση τότε, μπορεί να δημιουργήσει υπογραμμίζει ο διπλωμάτης.

Ήδη, ο Τούρκος Πρόεδρος έχει καταστήσει τον εαυτό του ενοχλητικό και απρόβλεπτο σύμμαχο για τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ. Οι οικονομικές του προκλήσεις και η επιθυμία του να χαράξει μια σταθερή πορεία ασφάλειας για την Τουρκία σε μια δύσκολη γειτονιά τον έχουν ωθήσει ακόμη πιο κοντά στον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Β. Πούτιν, υπογραμμίζει η ανάλυση των New York Times.

Παραδοσιακά προβλήματα με Ελλάδα

Όμως είναι η κλιμακούμενη ρητορική κατά της Ελλάδας που τραβάει πλέον την ιδιαίτερη προσοχή. Ο Στίβεν Ερλάνγκερ παραθέτει την άποψή του Τούρκου Sinan Ulgen, διευθυντή του EDAM, ενός ερευνητικού ιδρύματος με έδρα την Κωνσταντινούπολη, που υποστηρίζει ότι υπήρχε μια εκλογική πτυχή στις ενέργειες του Ερντογάν. Υπήρχαν όμως επίσης βαθιά ριζωμένα προβλήματα που ευνοούν τη χρόνια αστάθεια και τις επικίνδυνες εντάσεις.

«Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν μια σειρά από ανεπίλυτες διμερείς διαφορές», είπε, «και αυτό δημιουργεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον κάθε φορά που ένας πολιτικός στην Άγκυρα ή στην Αθήνα θέλει να αυξήσει τις εντάσεις». Οι δύο χώρες παραλίγο να πολεμήσουν τη δεκαετία του 1970 για την εξερεύνηση ενέργειας στο Αιγαίο, το 1995-96 για αμφισβητούμενες αξιώσεις για έναν ακατοίκητο σχηματισμό βράχου στην ανατολική Μεσόγειο και το 2020, ξανά για την εξερεύνηση ενέργειας σε αμφισβητούμενα ύδατα. «Και τώρα είμαστε πάλι σε αυτό», είπε ο κ. Ulgen. «Και γιατί? Λόγω εκλογών στην Τουρκία και την Ελλάδα».

Όπως αναφέρεται στην ανάλυση των New York Times, δεν είναι μόνο ο Ερντογάν που αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται επίσης σε προεκλογική εκστρατεία, με τις εκλογές να αναμένονται το προσεχές καλοκαίρι, ενώ έχουν στιγματιστεί από το σκάνδαλο των υποκλοπών σε τηλέφωνα πολιτικών και δημοσιογράφων της αντιπολίτευσης.

Οικονομικά προβλήματα

Ωστόσο, ο Ερντογάν αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στο εσωτερικό, καθιστώντας τις εντάσεις με την Ελλάδα έναν εύκολο και παραδοσιακό τρόπο για να αποσπάσει την προσοχή και να συγκεντρώσει την υποστήριξη. Όπως αναφέρεται στους New York Times, ο Ερντογάν ηγείται μιας καταστροφικής οικονομίας, με τον πληθωρισμό να τρέχει επίσημα στο 83% ετησίως —αλλά πιθανότατα υψηλότερο— και το νόμισμα να υποτιμάται.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε σε περίπου 7.500 δολάρια από περισσότερα από 12.600 δολάρια το 2013, με βάση τον πραγματικό πληθυσμό της Τουρκίας, ο οποίος περιλαμβάνει τώρα περίπου τέσσερα εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες, σύμφωνα με τον Bilge Yilmaz, καθηγητή στο Wharton School. του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.

Ο Ερντογάν συνέχισε να μειώνει τα επιτόκια παρά τις συμβατικές οικονομικές συμβουλές. «Πρέπει να αντιστρέψουμε τη νομισματική πολιτική», είπε ο κ. Γιλμάζ, ο οποίος διαφημίζεται ως πιθανός υπουργός Οικονομικών σε περίπτωση που ο κ. Ερντογάν χάσει τις εκλογές. «Μια ισχυρή προσαρμογή της οικονομίας δεν θα είναι εύκολη». Αυξάνεται επίσης η λαϊκή δυσαρέσκεια για το συνεχιζόμενο κόστος των προσφύγων.

Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν πιστεύεται ότι η εκλογική βάση του Ερντογάν βρίσκεται περίποθ στο 30% και κυριαρχούν τα ελεγχόμενα από την κυβέρνηση ΜΜΕ, με πολλούς δημοσιογράφους της αντιπολίτευσης και πολιτικούς να φυλακίζονται ή να φιμώνονται.

Μπορεί να χάσει στις εκλογές

Ωστόσο, σε αυτό το σημείο, οι αναλυτές πιστεύουν ότι ο Ερντογάν μπορεί να χάσει την πλειοψηφία του στο Κοινοβούλιο και μπορεί απλώς να χάσει τις ίδιες τις προεδρικές εκλογές.

Αυτή είναι μια ανάλυση που απορρίφθηκε κατηγορηματικά από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του κ. Ερντογάν, το AKP, δήλωσε ο Volkan Bozkir, πρώην διπλωμάτης και μέλος του κοινοβουλίου, ο οποίος λέει κατηγορηματικά ότι ο κ. Ερντογάν και το κόμμα του θα επανεκλεγούν.

Πάντως, κλείνοντας την ανάλυσή του ο Ερλάνγκερ, παραθέτει την τοποθέτηση του Ulgen πως δεν αναμένει ένοπλες συγκρούσεις, αλλά δεν θα εκπλαγεί. «Θα μπορούσε να συμβεί; δεν είναι κάτι που μπορούμε να αποκλείσουμε πλέον», είπε. «Αλλά αν συμβεί, θα είναι μικρής κλίμακας».