Εκτός από μυστικές οι υπηρεσίες των ΗΠΑ που δημιούργησε η αμερικανική κυβέρνηση ως απάντηση στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου παραμένουν και μεγάλο μυστήριο καθώς κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει πόσο κόσμο απασχολούν, πόσο κοστίζουν ή με ποιον τρόπο επεξεργάζονται τις πληροφορίες.

Πρόκειται για συμπεράσματα της έρευνας με τίτλο «Α Top Secret America» που διενέργησε η αμερικανική εφημερίδα «Washington Post», η οποία διήρκεσε δύο χρόνια και αποκάλυψε έναν άγνωστο κόσμο, αυτόν των αμερικανικών υπηρεσιών στον οποία δεν ασκείται κανένας έλεγχος, έχει τεράστιες εξουσίες και δικαιοδοσίες και είναι φυσικά πολυδάπανο. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με την εφημερίδα, το σύστημα που δημιουργήθηκε για την ασφάλεια των ΗΠΑ, είναι υδροκέφαλο με τόσο τεράστια γραφειοκρατία που είναι δύσκολο έως αδύνατο να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητά του. Οι υπηρεσίες που παρέχει χαρακτηρίζονται πλέον «αναποτελεσματικές» και «δυσκίνητες» ενώ έντονος προβληματισμός προκύπτει από τη συγκέντρωση τεράστιου όγκου πληροφοριών που καταφθάνει από ιδιωτικές εταιρείες που συνεργάζονται με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ κυρίως σε Ιράκ και Αφγανιστάν.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, υπολογίζεται ότι 1.931 ιδιωτικές εταιρείες και 1.271 κυβερνητικές υπηρεσίες εμπλέκονται στο έργο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και έχουν επεκταθεί σε πάνω από 10.000 σημεία μέσα στις ΗΠΑ. Συνολικά 854.000 άτομα διαθέτουν ειδική άδεια για πρόσβαση σε άκρως απόρρητες πληροφορίες. Το γεγονός αυτό αυξάνει τις ανησυχίες για πιθανότητες διαρροών. Επιπλέον 33 κτίρια βρίσκονται υπό κατασκευή ή έχουν κτιστεί από το 2001 με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών ενώ την ίδια ώρα 51 ομοσπονδιακές και στρατιωτικές διοικήσεις που εδρεύουν σε 15 πόλεις των ΗΠΑ έχουν λάβει εντολή να ελέγχουν τη ροή χρημάτων από και προς τρομοκρατικές οργανώσεις. Σύμφωνα με την Washington Post μία σειρά άλλων υπηρεσιών είναι εντεταλμένες να παράγουν περισσότερες από 50.000 απόρρητες πληροφορίες ανά έτος. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, οι υπηρεσίες αυτές είναι τόσο πολλές που μεγάλος όγκος πληροφορικών δεν διασταυρώνονται ή αγνοούνται.

Πάντως η μυστικότητα που αφορά τα προγράμματα που βρίσκονται σε λειτουργία είναι τεράστια ενώ ο μεγαλύτερος όγκος τους ελέγχεται από το υπουργείο Άμυνας. Σύμφωνα με την έρευνα της «Washington Post» οι αξιωματούχοι του υπουργείου που αποκαλούνται «σούπερ χρήστες» και γνωρίζουν όλες τις μυστικές δραστηριότητες δεν είναι πάνω από πέντε. Ωστόσο, δύο από αυτές σε ανώνυμες δηλώσεις τους προς την εφημερίδα παραδέχτηκαν ότι δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν τα πάντα.

Ο υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς σε δηλώσεις του στην εφημερίδα, τόνισε ότι «μετά την 11η Σεπτεμβρίου οι μυστικές υπηρεσίες αναπτύχθηκαν τόσο πολύ, που είναι δύσκολο κανείς να το κατανοήσει». Υπεραμύνθηκε ότι η γραφειοκρατία δεν είναι σε τέτοια επίπεδα που να μην μπορεί να υπάρχει εποπτεία, ωστόσο παραδέχθηκε ότι μερικές φορές είναι δύσκολο να λάβει κανείς συγκεκριμένες πληροφορίες. «Εννέα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου είναι λογικό να το βλέπουμε αυτό και να λέμε: ‘Εντάξει, φτιάξαμε ένα σύστημα με τεράστιες δυνατότητες, αλλά μήπως έχουμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε’;»

Ανησυχίες προκαλεί η έλλειψη συντονισµού αυτού του γιγαντιαίου δηµιουργήµατος. Από τον αντιστράτηγο Τζον Βάινς ζητήθηκε πέρσι να ελέγξει τις µεθόδους λειτουργίας των πιο ευαίσθητων προγραµµάτων του υπουργείου Αµυνας. Ο Βάινς πρώην διοικητής των 145.000 Αµερικανών στρατιωτών στο Ιράκ έµεινε έκπληκτος από όσα ανακάλυψε: «Δεν υπάρχει καµία υπηρεσία που να έχει την εξουσία, την ευθύνη ή έναν τρόπο να συντονίσει όλες αυτές τις δραστηριότητες. Το σύστηµα είναι τόσο περίπλοκο ώστε δεν υπάρχει τρόπος να το περιγράψεις. Δεν µπορούµε να καταλάβουµε εάν µας κάνει περισσότερο ή λιγότερο ασφαλείς».

Από την πλευρά του, ο διευθυντής της CΙΑ, Λίο Πανέτα, δήλωσε στην «Washington Ρost» ότι σχεδιάζει μεταρρύθμιση σε βάθος πενταετίας, εκτιμώντας μάλιστα ότι οι δαπάνες για τις μυστικές υπηρεσίες θα περιορισθούν λόγω κρίσης.