Έπειτα από τις λεγόμενες “Κορωνο-εκλογές” της 21ης Ιουνίου η Σερβία βρίσκεται πλέον στη δίνη ενός νέου κύματος της πανδημίας Covid-19, μετρώντας καθημερινά αρκετούς νεκρούς και εκατοντάδες νέα κρούσματα. Πρόκειται για ένα δεύτερο κύμα επέλασης του κορωνοϊού ή για την κορύφωση του πρώτου κύματος; Αυτό δεν μπορεί, προς το παρόν, να απαντηθεί με σιγουριά. Το σίγουρο όμως είναι πως πίσω από αυτή την έξαρση του κορωνοϊού στη Σερβία υπάρχουν αδιαμφισβήτητες πολιτικές ευθύνες, που βαρύνουν την κυβέρνηση του δεξιού SNS (Σέρβικο Προοδευτικό Κόμμα) και τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς προσωπικά.
 
Οι κορωνο-εκλογές άνοιξαν το δρόμο για την επιστροφή του Covid-19

Ενώ σε 57 χώρες αναβλήθηκαν ως τώρα οι κάθε είδους εκλογικές αναμετρήσεις, λόγω κορωνοϊού και καραντίνας, στη Σερβία, με απόφαση του ίδιου του Βούτσιτς, απλά μετακινήθηκαν από τον Απρίλιο στις 21 Ιουνίου. Στα πλαίσια αυτού του προεκλογικού πυρετού η κυβέρνηση Βούτσιτς, αγνόησε τις συμβουλές των ειδικών περί κοινωνικής αποστασιοποίησης, επιτρέποντας για παράδειγμα 16.000 φίλαθλους να παραβρεθούν, την Τετάρτη 10 Ιουνίου, στο κατάμεστο στάδιο της Παρτιζάν στο Βελιγράδι και να παρακολουθήσουν τον ποδοσφαιρικό αγώνα της Παρτιζάν με τον Ερυθρό Αστέρα.

Ο Βούτσιτς έκανε τις εκλογές της 21ης Ιουνίου, ενώ 4 ημέρες πριν, στις 17 Ιουνίου 2020, στη Σερβία ανακοινώθηκαν επίσημα 96 νέες περιπτώσεις λοίμωξης από Covid-19 σε μια μέρα (στην πραγματικότητα ήταν τα κρούσματα ήταν τριπλάσια). Ο ίδιος, την Τετάρτη 25 Μαρτίου 2020, όταν επιβεβαιώθηκαν στη Σερβία 81 νέα κρούσματα από το νέο κορωνοϊό, αποφάσισε να θέσει σε κατ’ οίκον περιορισμό επτά εκατομμύρια Σέρβους πολίτες, επιβάλλοντας απαγόρευση κυκλοφορίας, ενώ δεν επέτρεπε στους συνταξιούχους να κυκλοφορούν έξω πάνω από μία ώρα ημερησίως. Ο Βούτσιτς μάλιστα είχε τότε δηλώσει στην τηλεόραση πως «τα νεκροταφεία δεν θα ήταν αρκετά μεγάλα για να τους δεχθούν όλους».

Βούτσιτς: Θυσιάζοντας τη δημόσια υγεία για πολιτικές φιλοδοξίες

Τον Ιούνιο όμως, κι ενώ τα κρούσματα Covid-19 αυξανόταν καθημερινά στη Σερβία και σε περιοχές, όπως το Κραγκούγιεβατς, τα Βράνια και ειδικά το Νόβι Πάζαρ, η κατάσταση ήταν δραματική, αντί για αναβολή των εκλογών και νέο lockdown ο Βούτσιτς, βρισκόμενος στη μέση της προεκλογικής του εκστρατείας, κάλεσε όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων και της ευπαθούς ομάδας των συνταξιούχων, να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, ακόμη κι αν υπήρχε ορατός κίνδυνος αναζωπύρωσης της πανδημίας.

Τελικά το 50% των Σέρβων υπάκουσε και προσήλθε στις κάλπες και στις εκλογές της 21ης Ιουνίου το κόμμα του Βούτσιτς θριάμβευσε με ένα “βορειοκορεατικό” ποσοστό της τάξεως του 62%. Θυσιάζοντας τη δημόσια υγεία του σέρβικου λαού για τις προσωπικές πολιτικές του φιλοδοξίες ο Βούτσιτς κέρδισε τις εκλογές και την εξουσία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, αλλά ταυτόχρονα η Σερβία “κέρδισε” ένα νέο ταξίδι στο σκοτεινό και θανατηφόρο  κόσμο της Covid-19. (Βλέπε το “Κωρονο-εκλογές στη Σερβία και προσεχώς λύση-πακέτο για Κόσοβο” https://tvxs.gr/news/eyropi–eop/korono–ekloges–sti–serbia–kai–prosexos–lysi–paketo–gia–kosobo).

Επικρίνοντας τον χειρισμό της κυβέρνησης SNS στο ζήτημα της πανδημίας ο Σέρβος ακαδημαϊκός, Ντούσαν Τεοντόροβιτς έγραψε στο twitter του για τον Βούτσιτς: “Τώρα έγινες και μεγάλος εγκληματίας. Οργάνωσες τις ‘εκλογές’, εξαπάτησες, δωροδόκησες, μέτρησες ψεύτικα τις ψήφους, οργάνωσες συνωστισμούς, μάζεψες τον λαό και γιόρτασες χωρίς κανένα μέτρο προστασίας…  Τώρα οι άνθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν σαν τις μύγες. Στο Νόβι Πάζαρ πεθαίνουν συνεχώς. Είναι λίγο τα ισόβια για σένα και τη συμμορία σου”. 
 
Τα επίσημα στοιχεία και τα πραγματικά

“Η Σερβία αρχικά φαινόταν πως έλεγχε την πανδημία. Πλέον η πανδημία ελέγχει τη Σερβία”, επισημαίνει σε σχετικό άρθρο της η FAZ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας της Σερβίας, κατά τις προηγούμενες 24 ώρες πέντε άτομα πέθαναν στη χώρα από Covid-19, οπότε ο συνολικός αριθμός των θανάτων έχει αυξηθεί σε 311 από την αρχή της πανδημίας. Μέσα σε ένα 24ωρο ελέγχθηκαν 5.030 άτομα και επιβεβαιώθηκαν 302 νέα κρούσματα. Ο αριθμός των ενεργών περιπτώσεων είναι 2.553 και υπάρχουν 81 διασωληνωμένοι ασθενείς. Το ποσοστό θνησιμότητας ανέρχεται στο 1,93% των κρουσμάτων. Από την αρχή της πανδημίας έχουν εξεταστεί στη Σερβία 439.445 άτομα, εκ των οποίων 16.131 βρέθηκαν θετικά για την παρουσία του ιού (αντίστοιχα στην Ελλάδα, που έχει πληθυσμό 50% μεγαλύτερο από τη Σερβία, έχουν ελεγχθεί ως τώρα 337.154 άτομα και τα επιβεβαιωμένα κρούσματα ανέρχονται στα 3.519, δηλαδή σχεδόν πέντε φορές λιγότερα από τη Σερβία).

Αυτά τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για τη Σερβία όμως αμφισβητούνται. “Η διαφορά μεταξύ του επίσημου και του πραγματικού αριθμού, όταν πρόκειται για θανάτους, είναι τουλάχιστον 600 περιπτώσεις. Ο αριθμός των καθημερινών λοιμώξεων, πριν από τις εκλογές, ήταν δέκα φορές υψηλότερος από τον επίσημο, 300 την ημέρα και όχι 30”, αναφέρει η δημοσιογράφος Μαρία Ρίστιτς στη DW, καθώς οι υγειονομικές αρχές της Σερβίας αποφεύγουν να απαντούν στις σχετικές ερωτήσεις. Αντίθετα οι επίσημες αρχές και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ στη Σερβία αναφέρουν πως “όλα είναι υπό έλεγχο”. Από την πλευρά της η πρωθυπουργός της Σερβίας Άννα Μπέρναμπιτς είχε δηλώσει, όταν η πανδημία γνώρισε έξαρση στο Νόβι Πάζαρ, πως “έχουμε τεράστια ποσότητα ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης σχετικά με την κατάσταση που σχετίζεται με το Νόβι Πάζαρ, και θέλουμε να πάμε εκεί και να δείξουμε ποια είναι η πραγματική αλήθεια”. Ωστόσο ούτε η ίδια, ούτε ο υπουργός υγείας Ζλάτιμπορ Λόντσαρ πήγαν ποτέ στο πληττόμενο Νόβι Πάζαρ για να ελέγξουν επιτόπου την κατάσταση.

Επιστολή στον “Δόκτωρ Θάνατο”

Σε επιστολή της στον υπουργό υγείας Λόντσαρ ή “Δόκτωρ Θάνατο” (Doctor Smrt), όπως τον αποκαλούν στη Σερβία, η δρ. Μερσάντα Χατζιφέϊζοβιτς από το κέντρο υγείας της Σιένιτσα, αφού περιέγραψε με δραματικά λόγια την όλη κατάσταση, για τους ασθενείς αλλά και το προσωπικό υγείας, τη χαρακτήρισε “άκρως επείγουσα”. Είπε ότι παλεύουν έναν αόρατο εχθρό ουσιαστικά χωρίς καθόλου όπλα, αφού δεν έχουν ειδικό προσωπικό, ούτε καν αναπνευστήρες και φιάλες οξυγόνου: “Κύριε υπουργέ αν δεν δράσετε άμεσα, κι αν δεν μας στείλετε την ειδική ιατρική βοήθεια, τότε θα γίνει Αποκάλυψη στη Σιένιτσα”, τέλειωσε την επιστολή της η γιατρός.

Παρά την κυβερνητική προπαγάνδα ότι “όλα είναι υπό έλεγχο”, τα social media της Σερβίας παρουσιάζουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα: γεμάτα νοσοκομεία όπου οι άνθρωποι περιμένουν βοήθεια στους διαδρόμους, πλήθος στο Βελιγράδι μπροστά σε ασθενοφόρο στο οποίο η νοσοκόμα λέει στους πολίτες ότι δεν υπάρχουν αλλά τεστ. Η κατάσταση στα κέντρα υγείας σε ολόκληρη τη Σερβία είναι δραματική. Ουρές σχηματίζονται έξω από τα Covid-19 ιατρεία, πολλά εκ των οποίων άρχισαν να λειτουργούν για όλο το 24ωρο. Όπως λέει μια παλιά σερβική παροιμία: “αν μια κατσίκα λέει ψέματα, το κέρατο της δεν λέει”.
 
“Κυβέρνηση σε αναπνευστήρα”

Στο μεταξύ σημαντικά μέλη της σέρβικης κυβέρνησης, η οποία με αλαζονικό και επιπόλαιο τρόπο υποτίμησε την πανδημία, έχουν βρεθεί θετικοί στον νέο κορωνοϊό. Ανάμεσα τους ο υπουργός Άμυνας, Αλεξάνταρ Βούλιν και η πρόεδρος της Βουλής, Μάγια Γκόικοβιτς, η οποία νοσηλεύτηκε με πνευμονία σε νοσοκομείο. Επίσης και ο επικεφαλής του γραφείου της σερβικής κυβέρνησης για το Κόσοβο, Μάρκο Τζούριτς, εισήχθη και αυτός σε κλινική. Όλοι τους έδωσαν εκατοντάδες χειραψίες κατά την προεκλογική περίοδο. Και όλοι τους ήρθαν σε στενή επαφή κατά την προεκλογική περίοδο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και αρχηγό του σερβικού Προοδευτικού Κόμματος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δημιουργώντας εύλογες ανησυχίες για το αν μολύνθηκε ή όχι. Για την ώρα πάντως δεν έχει ανακοινωθεί κάτι τέτοιο, αν και ορισμένοι υποστηρίζουν πως, ακόμη κι αν ο Βούτσιτς ήταν θετικός στον κορωνοϊό, ο σέρβικος λαός θα ήταν ο τελευταίος που θα το μάθαινε. “Κυβέρνηση σε αναπνευστήρα” (Drzava na Respiratoru) ήταν ο κύριος τίτλος του εξωφύλλου της τελευταίας έκδοσης του σέρβικού περιοδικού Vreme, καυτηριάζοντας την υποκρισία της σερβικής κυβέρνησης.

Και ο Νόβακ Τζόκοβιτς θετικός στο Κορωνοϊό

Εκτός από τους πολιτικούς και ο πιο διάσημος Σέρβος, ο πολυεκατομμυριούχος τενίστας Νόβακ Τζόκοβιτς, διαγνώστηκε κι αυτός θετικός στον κορωνοϊό μαζί με τη σύζυγό του. Για να κατευνάσει την κριτική εναντίον του, σχετικά με τη συμμετοχή του στο τελευταίο τουρνουά τένις, όπου δεν λάμβανε τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα, έκανε δωρεά 5 εκατομμυρίων δηναρίων (περίπου 50.000 Ευρώ) στο νοσοκομείο του Νόβι Πάζαρ, μια πόλη της νοτιοδυτικής Σερβίας που έχει πληγεί σοβαρά από τον κορωνοϊό.
 
Βελιγράδι και εννέα πόλεις σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Την Πέμπτη 2 Ιουλίου οι σέρβικες αρχές κήρυξαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης την πρωτεύουσα Βελιγράδι, επαναφέροντας κάποιους περιορισμούς με σκοπό να επιβραδύνουν την εξάπλωση της Covid-19, από όπου προέρχονται το 80% των νέων κρουσμάτων και αφορούν κυρίως νέους ηλικίας 16-35 ετών. Πλέον οι Βελιγραδέζοι θα πρέπει να φορούν μάσκες σε όλους τους δημόσιους εσωτερικούς χώρους, όπως και σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το πρόστιμο σε όποιον δεν φοράει μάσκα ανέρχεται σε 5.000 δηνάρια (42 ευρώ). Οι ώρες λειτουργίας των κλαμπ και των καφέ μειώθηκαν, ενώ οι συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους θα επιτρέπονται με ανώτατο όριο τα 100 άτομα και σε ανοιχτούς χώρους τα 500. Τα μέτρα αυτά για το Βελιγράδι θα ισχύουν μέχρι 18 Ιουλίου και θα επαναξιολογηθούν.

«Αν μπορούσα να αποφασίσω μόνος μου, θα έκλεινα το Βελιγράδι και θα επέβαλα γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Βούτσιτς στη κρατική RTS προειδοποιώντας ότι αυτό το ενδεχόμενο δεν πρέπει να αποκλειστεί, εάν συνεχίσει να επιδεινώνεται η επιδημιολογική κατάσταση. Σύμφωνα με την αντιπολίτευση ο Βούτσιτς θέλει να κλείσει το Βελιγράδι για να αποτρέψει διαδηλώσεις εναντίον του, όπως αυτή των Σέρβων φοιτητών, αλλά και για να ελέγξει τις λαϊκές αντιδράσεις σε περίπτωση που προβεί σε συμφωνία για το Κόσοβο.

Εκτός από το Βελιγράδι, άλλες εννέα πόλεις στη Σερβία βρίσκονται πλέον σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ανάμεσα τους το Κραγκούγεβατς, η Βράνιε, το Νόβι Πάζαρ και η πόλη Τούτιν στο Σάντζακ. Ωστόσο, για οικονομικούς λόγους, η σέρβικη κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αποφύγει ένα πλήρες Lockdown, όπως τον Μάρτιο και τον Απρίλιο.
 
Η Ελλάδα απαγορεύει την είσοδο σε Σέρβους

Με βάση αυτή την επιδημιολογική κατάσταση στη Σερβία και με δεδομένο ότι βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό πολλοί Σέρβοι τουρίστες, η Ελλάδα κλείνει τα σύνορά της στους Σέρβους πολίτες από τη Δευτέρα, 6 Ιουλίου 2020, ώρα 06:00 π.μ. και μέχρι τις 15 Ιουλίου. Όχι μόνον την οδική διάβαση από τον Προμαχώνα, αλλά και τις αεροπορικές συνδέσεις. “Μόνη εξαίρεση οι ουσιώδεις λόγοι διέλευσης”, ανακοίνωσε η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη.

Την είδηση αυτή μετέφερε στους Σέρβου ο υπουργός Εξωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς λέγοντας πως «το γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ενημέρωσε την πρεσβεία της Σερβίας στην Αθήνα ότι η Ελλάδα θα κλείσει από αύριο τα σύνορα της για τους πολίτες της Σερβίας εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που θα υπάρχει ειδική άδεια». Ο ίδιος κάλεσε τους πολίτες που προγραμμάτιζαν να ταξιδέψουν για την Ελλάδα να μην το πράξουν για να μην ταλαιπωρηθούν. Υπενθυμίζεται πως ένα εκατομμύριο Σέρβοι περνούν κάθε χρόνο τις διακοπές τους στην Ελλάδα και κυρίως στη Χαλκιδική, την Πιερία και τη Θεσσαλονίκη, αποτελώντας τη βασικότερη τουριστική πελατεία για τους επιχειρηματίες της περιοχής. Οι επιχειρηματίες του τουρισμού στη βόρεια Ελλάδα είναι πλέον αναστατωμένοι διότι, έπειτα κι από αυτή την εξέλιξη, θεωρούν τη φετινή τουριστική σεζόν σχεδόν χαμένη, με τις τελευταίες ελπίδες τους να μετατίθενται για τον Αύγουστο.
 
Επιδημιολογική επιδείνωση στα Βαλκάνια

Δεν είναι μόνο στη Σερβία, που η επιδημιολογική κατάσταση επιδεινώνεται. Οι περισσότερες χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης παρουσιάζουν παρόμοια εικόνα τις τελευταίες εβδομάδες. Ο αριθμός των νέων μολύνσεων αυξάνεται. Σε σύγκριση με την προηγούμενη βδομάδα στη Σερβία υπήρξε αύξηση των μολύνσεων κατά 125%, στη Βοσνία & Ερζεγοβίνη κατά 75% και στην τουριστική Κροατία κατά 232%! Σύμφωνα με το Spiegel “η Νοτιοανατολική Ευρώπη τα πήγε σχετικά καλά στο αποκορύφωμα της πανδημίας στην Ευρώπη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η πανδημία επιστρέφει τώρα σε πλήρη ισχύ“.

Η γειτονική μας Βόρεια Μακεδονία, που επίσης στέλνει κάθε χρόνο πάνω από ένα εκατομμύριο τουρίστες στην Ελλάδα, έχει από τις αρχές Ιουνίου κλειστά τα σύνορά της και είναι κηρυγμένη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το Σάββατο 4 Ιουλίου αναφέρθηκαν στη χώρα επτά νέοι θάνατοι και 115 νέα κρούσματα. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων από Covid-19 έχει αυξηθεί σε 341, και ο αριθμός των διαγνωσμένων περιπτώσεων από την αρχή της επιδημίας ανήλθε σε 7,046, σε μια μικρή χώρα με πληθυσμό δύο εκατομμυρίων, στην οποία από την αρχή της επιδημίας πραγματοποιήθηκαν συνολικά 67.165 τεστ. Υπόψιν και στη Βόρεια Μακεδονία επίκεινται εκλογές στις 15 Ιουλίου.

Λαμβάνοντας υπόψιν της την όλη επιδημιολογική κατάσταση η Αυστρία θέσπισε αυστηρούς περιορισμούς για όλους εκείνους που επιστρέφουν από τη Σερβία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και τη Βόρεια Μακεδονία. Το ίδιο ισχύει και για τη Γερμανία, η οποία, παρά τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε., έχει διατηρήσει την απαγόρευση εισόδου για όσους προέρχονται από τη Σερβία.
 
Κροατία: η δίψα για τουρισμό οδήγησε σε έξαρση του Covid-19

Άλλοι κανόνες βέβαια ισχύουν για τα μέλη της Ε.Ε., την Κροατία και τη Σλοβενία. “Υπάρχει έντονη διασυνοριακή κυκλοφορία μεταξύ των βαλκανικών γειτόνων, αλλά οι πολίτες της Κροατίας φέρεται να μην τηρούν τους κανόνες υγιεινής”, αναφέρεται σε δημοσίευμα του Spiegel. Η Κροατία, που αρχικά τα πήγε καλά στη διαχείριση της πανδημίας, διψάει απεγνωσμένα για τουριστικά έσοδα και φαίνεται να βάζει την δημόσια υγεία σε δεύτερο πλάνο. Πλέον η Κροατία είναι μέσα στις πέντε χώρες της Ε.Ε. με αύξηση κρουσμάτων άνω των 100 ημερησίως.

Επίσης οι εκλογές που έγιναν στη χώρα την Κυριακή 5 Ιουλίου, ενδέχεται να επιδεινώσουν κι άλλο την κατάσταση. Ως αποτέλεσμα η γειτονική Σλοβενία αποφάσισε να αναβαθμίσει την Κροατία στην “κίτρινη ζώνη”, δηλαδή την επικίνδυνη ζώνη, επιβάλλοντας στους Κροάτες που εισέρχονται στο έδαφός της καραντίνα 14 ημερών.
Παρόμοια κατάσταση φαίνεται πως ισχύει και στη Βοσνία, όπου εξαπλώνεται η λοίμωξη, καθώς σε καφέ, εστιατόρια, καταστήματα, και μέσα μαζικής μεταφοράς, οι πιο πολλοί δεν φορούν μάσκες και δεν ακολουθούν τους κανόνες της κοινωνικής αποστασιοποίησης.
 
Οικονομία  και πολιτική Vs δημόσια υγεία

Αναμφίβολα ένα νέο κύμα πανδημίας κατέφθασε στα Βαλκάνια. Ο κορωνοϊός έφτασε στη γειτονιά μας απλά με καθυστέρηση. Οι κυβερνήσεις, γνωρίζοντας τις αδυναμίες των συστημάτων υγείας τους, εισήγαγαν αυστηρούς περιορισμούς πολύ νωρίς, διατηρώντας έτσι τον αριθμό των λοιμώξεων σε πολύ χαμηλό επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και τότε οι αρχές υποχώρησαν στην πίεση της οικονομίας και των πολιτών, ενώ πραγματοποιήθηκαν εκλογές σε ορισμένες χώρες (Σερβία). Επιπλέον στη Σερβία επιτράπηκαν προεκλογικές παραχωρήσεις που είναι ανεπίτρεπτες και ακατανόητες, όπως ο ποδοσφαιρικός αγώνας στο Βελιγράδι μεταξύ Παρτιζάν και Αστέρα, όπου συνωστίσθηκαν 16.000 φίλαθλοι κ.ά. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε ήδη και η Ελλάδα επηρεάζεται άμεσα και αρνητικά από αυτά.