Η οργάνωση Human Rights Watch που εδρεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες δημοσίευσε έκθεση τη Δευτέρα στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι σύμφωνα με τοπικό αξιωματούχο περισσότεροι από 3.000 άμαχοι σκοτώθηκαν στην Μαριούπολη, όπου μαίνονται οι συγκρούσεις μεταξύ των ουκρανικών και των ρωσικών – αυτονομιστικών δυνάμεων. Μέχρι και την Κυριακή τουλάχιστον 200.000 άμαχοι βρίσκονταν στην πόλη, δηλαδή ο μισός από τον πληθυσμό της πριν από την ρωσική εισβολή.

Επιπλέον, στην έκθεση της οργάνωσης περιλαμβάνονται μαρτυρίες από πολίτες που κατάφεραν να φύγουν από την Μαριούπολη, οι οποίοι περιγράφουν τις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή. «Οι κάτοικοι της Μαριούπολης έχουν περιγράψει την πόλη ως μία παγωμένη κόλαση γεμάτη με πτώματα και κατεστραμμένα κτίρια», δήλωσε ο Belkis Wille, ανώτερος ερευνητής στο Human Rights Watch.

«Και αυτοί είναι οι τυχεροί που κατάφεραν να δραπετεύσουν, αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες άλλους πολίτες που είναι αποκομμένοι από τον κόσμο και βρίσκονται ακόμη στην πολιορκημένη πόλη» πρόσθεσε.

Στις 16 και 17 Μαρτίου, η Human Rights Watch πήρε συνέντευξη από 30 κατοίκους της Μαριούπολης αυτοπροσώπως στη Ζαπορίζια, μια πόλη περίπου 220 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της. Ήταν μεταξύ πολλών χιλιάδων κατοίκων που εγκατέλειψαν την πόλη στις 15 και 16 Μαρτίου με κομβόι και σε ιδιωτικά αυτοκίνητα, ταξίδια που διήρκεσαν από 24 έως 72 ώρες. Η Human Rights Watch πήρε επίσης συνέντευξη από ένα ζευγάρι που περίμενε τα δύο τους παιδιά να φτάσουν από τη Μαριούπολη.

Μόνο στις 16 Μαρτίου, τουλάχιστον 3.200 άνθρωποι έφτασαν στη Ζαπορίζια σύμφωνα με δύο τοπικούς αξιωματούχους που εργάζονται στο κέντρο καταγραφής. Επιπλέον, η οργάνωση μίλησε τηλεφωνικά με άλλους δύο κατοίκους της Μαριούπολης που κατάφεραν να διαφύγουν.

«Οι τελευταίες δύο εβδομάδες ήταν σκέτη φρίκη», είπε ένας διευθυντής σχολείου από τη Μαριούπολη και πρόσθεσε πως «Φύγαμε γιατί η πόλη μας δεν υπάρχει πια».

Μια 32χρονη γυναίκα που κατέφυγε στη Ζαπορίζια με τα τρία της παιδιά είπε ότι, όταν έφυγαν, το σπίτι τους στη Μαριούπολη ήταν τόσο κατεστραμμένο που έμοιαζε με σουρωτήρι, καλυμμένο με τρύπες που προκλήθηκαν από τις επίμονες επιθέσεις. Μια 64χρονη γυναίκα είπε: «Νομίζω ότι όσοι έχουν μείνει πίσω θα σκοτωθούν ή θα πεθάνουν από την πείνα. Δεν έχουμε πόλη να επιστρέψουμε πλέον».

► Διαβάστε επίσης: Γιατί είναι τόσο σημαντική η Μαριούπολη για τους Ρώσους;

Αναφορές για μάχες μεταξύ των δύο πλευρών στο κέντρο της πόλης έχουν εμφανιστεί τις τελευταίες ημέρες και πολλοί από τους κατοίκους που τράπηκαν σε φυγή είπαν ότι είδαν Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες, αλλά και στρατιωτικό εξοπλισμό στις γειτονιές τους. Ο δήμαρχος της Μαριούπολης Piotr Andryushchenko στις 20 Μαρτίου, είπε στο Human Rights Watch ότι τουλάχιστον 200.000 πολίτες, δηλαδή ο μισός από τον πληθυσμό πριν το ξέσπασμα του πολέμου, παραμένουν στην πόλη.

Οι κάτοικοι που διέφυγαν είπαν ότι νοσοκομεία, σχολεία, καταστήματα και αμέτρητα σπίτια υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν από βομβαρδισμούς. Πολλοί είπαν ότι τα μέλη της οικογένειάς τους ή οι γείτονές τους είχαν υποστεί σοβαρούς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θανάσιμους τραυματισμούς από μεταλλικά θραύσματα εκρηκτικών και ότι είδαν πτώματα σκορπισμένα στους δρόμους όταν βγήκαν έξω για να αναζητήσουν τροφή ή νερό ή να βρουν σήμα για τα κινητά τους τηλέφωνα.

Η αδυναμία επικοινωνίας με συγγενείς, φίλους και τον έξω κόσμο ήταν μια ιδιαίτερη πρόκληση για τους ανθρώπους στη Μαριούπολη. Σχεδόν όλοι οι πύργοι κινητής τηλεφωνίας είχαν σταματήσει να παρέχουν σήμα από τις 2 Μαρτίου, με μόνο αχνά σήματα να πιάνουν σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Μια γυναίκα που εργάζεται ως  γραφίστρια είπε ότι κάθε μέρα περπατούσε δυόμισι χιλιόμετρα προς έναν πύργο κινητής τηλεφωνίας της Kyivstar για να μπορέσει να πιάσει σήμα από το δίκτυο και έπεφτε στο έδαφος κάθε φορά που ένα αεροπλάνο πετούσε από πάνω.

Όλοι οι ερωτηθέντες παρατήρησαν ότι η έλλειψη πληροφόρησης που προκλήθηκε από προβλήματα στις τηλεπικοινωνίες και την ηλεκτρική ενέργεια κατέστησε πολύ δύσκολο για εκείνους να κατανοήσουν πώς θα εκκενωθεί η πόλη με ασφάλεια.

Επιπλέον, περιέγραψαν ότι έμειναν σε υπόγεια για μέρες σε ανθυγιεινές συνθήκες, συνωστισμένοι, ανίκανοι να κάνουν ντους, με λίγα τρόφιμα και με λίγο νερό. Μια γυναίκα είπε ότι έμεινε για δύο εβδομάδες σε ένα υπόγειο  που ήταν περίπου 300 τετραγωνικά μέτρα μαζί με τουλάχιστον 80 άτομα. Ένας άντρας έμεινε με 50 άτομα σε ένα υπόγειο 50 τετραγωνικών μέτρων, ενώ ένας άλλος ανέφερε ότι έμεινε με 18 άτομα σε ένα υπόγειο 10 τετραγωνικών μέτρων.

Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία περιέγραψαν τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν. Συγκεκριμένα, ανέφεραν πως μη μπορώντας να μετακομίσουν στα υπόγεια καταφύγια, κάθονταν στα διαμερίσματά τους με τα κατεστραμμένα παράθυρα και με τους τοίχους να δονούνται σε κάθε επίθεση.

Ένας 82χρονος άνδρας που έμεινε στο διαμέρισμά του στον έκτο όροφο, είπε ότι αποσπούσε την προσοχή του καθαρίζοντας τα θραύσματα γυαλιού που σκορπιζόντουσαν στο πάτωμα. «Έτρεμα καθώς έπεφταν οι βόμβες. Οι τοίχοι δονούνταν, και φοβόμουν ότι το κτίριο θα κατέρρεε. Αλλά πέρασα τις μέρες μου προσπαθώντας να καθαρίσω τα θραύσματα από τα γυαλιά. Απλώς καθάριζα, έπρεπε κάπως να απασχολήσω τον εαυτό μου. Ήταν άσκοπο, αλλά ήταν το μόνο που μπορούσα να κάνω» δήλωσε.

Ο οργανισμός Human Rights Watch κάνει έκκληση και τονίζει ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία έχουν υποχρέωση να διασφαλίσουν την πρόσβαση για ανθρωπιστική βοήθεια στους αμάχους και να λάβουν όλα τα εφικτά μέτρα για να επιτρέψουν στον άμαχο πληθυσμό να φύγει από την πόλη με ασφάλεια, εάν το επιλέξουν, είτε τεθεί σε ισχύ συμφωνία για τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων είτε όχι. Επιπλέον προσθέτει ότι η Ρωσία απαγορεύεται να απαιτεί από πολίτες, μεμονωμένα ή μαζικά, να διαφύγουν μόνο προς τη Ρωσία ή σε συγκεκριμένες χώρες, όπως η Λευκορωσία.

«Για όσους κατάφεραν να δραπετεύσουν από τη Μαριούπολη, αφήνοντας πίσω τους φίλους και οικογένειες, τα νέα των πρόσφατων εκκενώσεων τους έδωσαν λίγη ελπίδα ότι αυτοί που αγαπούν μπορεί να βγουν ζωντανοί από την πόλη», είπε ο Wille, ενώ κατέληξε ότι «οι ρωσικές και ουκρανικές δυνάμεις θα πρέπει να κάνουν επειγόντως ό,τι χρειάζεται για να προστατεύσουν τους αμάχους που παραμένουν στη Μαριούπολη και να επιτρέψουν σε όσους θέλουν να εγκαταλείψουν την πολιορκημένη πόλη με ασφάλεια».

Διαβάστε όλες τις εξελίξεις της 28ης ημέρας του πολέμου εδώ

*Φωτογραφίες από την Μαριούπολη από το Human Rights Watch/ Κεντρική φωτογραφία: Alexander Ermochenko/Reuters