Την Κυριακή αποφασίστηκε τελικά από τις αρχές της Αυστραλίας η ακύρωση της βίζα παραμονής του Νόβακ Τζόκοβιτς και η απέλαση του, ενώ παράλληλα επιβεβαιώθηκε και η μη συμμετοχή του στο Αυστραλιανό Open όπου αν το κατακτούσε θα έκανε ρεκόρ με τον 21ο τίτλο του σε Grand Slam.

Ads

Ο Νόβακ Τζόκοβιτς —ο πρώτος στο επάγγελμά του που κέρδισε χρηματικό έπαθλο 100 εκατομμυρίων δολαρίων – θεωρείται από πολλούς του χώρου ως ο καλύτερος τενίστας όλων των εποχών.

Ωστόσο τις τελευταίες ημέρες δεν βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας  για τις υπέροχες επιδόσεις του στα «κορτ». Την περασμένη εβδομάδα, όταν εισήλθε στην Αυστραλία για να συμμετάσχει στο Αυστραλιανό Open, κρατήθηκε αιφνιδιαστικά από τους αρμόδιους της υπηρεσίας μετανάστευσης για παραβίαση των κανόνων εισόδου στη χώρα.   

Αρχικά, στις 18 Νοεμβρίου 2021, η αυστραλιανή κυβέρνηση χορήγησε στον ανεμβολίαστο Τζόκοβιτς μια προσωρινή βίζα για να αγωνιστεί στο Αυστραλιανό Open. Λίγο αργότερα, το Tennis Australia τον ενημέρωσε πως ένα πιστοποιητικό νόσησης από την COVID-19 ή μια ιατρική γνωμάτευση θα ήταν αρκετή για να λάβει εξαίρεση από τον κανόνα που προέβλεπε ότι η είσοδος επιτρέπεται μόνο για εμβολιασμένους. 

Ads

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ήρθαν στο φως, το Δεκέμβριο του 2021, ο ίδιος ο Τζόκοβιτς προσβλήθηκε από τον ιό. Στις 5 Ιανουαρίου, ο Τζόκοβιτς, μη εμβολιασμένος αλλά πιστεύοντας ότι είχε λάβει εξαίρεση λόγω νόσησης, ταξίδεψε κανονικά στην Αυστραλία. Αφού έφτασε, μαζί με τον τεχνικό του τιμ, οι Αυστραλοί συνοριοφύλακες κατάσχεσαν το διαβατήριό του και τον ανέκριναν. Την επόμενη μέρα, η βίζα του ακυρώθηκε επειδή, σύμφωνα με τις αρχές, η νόσηση δεν είναι επαρκής λόγος για την εξαίρεση από την απαίτηση εμβολιασμού για τους εισερχόμενους ταξιδιώτες.

Διαβάστε επίσης: 

Η πολιτική πτυχή της υπόθεσης Τζόκοβιτς

Η υπόθεση Τζόκοβιτς, όπως αναφέρουν αναλυτές σε διεθνή μέσα, θα πρέπει να εξεταστεί περισσότερο ως ένα πολιτικό ζήτημα, καθώς δεν πρόκειται για μια ιστορία για τον αθλητισμό ή την επικράτηση της επιστήμης έναντι της παραπληροφόρησης. Δεν αμφισβητείται πως η άρνησή του Τζόκοβιτς να κάνει το εμβόλιο για την COVID-19 ήταν αυτό που έδωσε τη δυνατότητα τους Αυστραλούς συνοριοφύλακες να του αρνηθούν την είσοδο. Παρά το γεγονός πως ο Τζόκοβιτς είναι σήμερα, σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη, ο «νούμερο 1» τενίστας στον κόσμο, η προσπάθεια της Αυστραλιανής Ομοσπονδίας Τένις να του χορηγήσει εξαίρεση από τον γενικό νόμο για να συμμετάσχει στο δημοφιλές τουρνουά ήταν ομολογουμένως άδικη.

Όμως η πρώτη ακύρωση της βίζα ανατράπηκε σε ομοσπονδιακό δικαστήριο με το επιχείρημα ότι στον Τζόκοβιτς δεν είχε δοθεί αρκετός χρόνος για να βρει νομικό σύμβουλο. Ήταν και η στιγμή που αποκαλύφθηκε η πολιτική πτυχή της υπόθεσης και τα κίνητρα της αυστραλιανής κυβέρνησης, η οποία δια στόματος του ελληνικής καταγωγής υπουργού Μετανάστευσης Άλεξ Χοκ έσπευσε να ακυρώσει για δεύτερη φορά τη βίζα του κορυφαίου τενίστα στον κόσμο. Οι λόγος της απέλασης του Τζόκοβιτς, όπως επισήμανε ο ίδιος ο Αλέξ Χοκ στο έκτακτο διάταγμά του, ήταν για «την υγεία, τη δημόσια τάξη και το κοινό καλό». 

Από την πλευρά του, ο δικηγόρος του Τζόκοβιτς υπογράμμισε πως σε καμία περίπτωση δεν υπήρχε λόγος να απελαθεί ο Τζόκοβιτς για να «χτυπηθεί» το αντιεμβολιαστικό κίνημα ή να διασφαλιστεί η «δημόσια τάξη». Εξάλλου η Αυστραλία είναι μια από τις πιο χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη, ιδιαίτερα στον ενήλικο πληθυσμό με το ποσοστό να αγγίζει το 90%. Οι δε κινητοποιήσεις υπέρ του Τζόκοβιτς ήταν σχετικά μικρές και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούσαν κίνδυνο για τη «δημόσια τάξη». Αντίθετα η κυβέρνηση δέχεται έντονη κριτική για την εν γένει διαχείριση της πανδημίας, καθώς τα κρούσματα παραμένουν αρκετά υψηλά. Η άδεια στον Τζόκοβιτς για τη συμμετοχή στο τουρνουά θα ήταν μάλλον το τελευταίο που θα ανησυχούσε τους Αυστραλούς. Όμως ο Χοκ, στην ανακοίνωσή του, ήθελε να στείλει ένα συγκεκριμένο μήνυμα: Είπε ότι η κυβέρνηση του Αυστραλού πρωθυπουργού Σκοτ ​​Μόρισον «είναι σταθερά δεσμευμένη στην προστασία των συνόρων της Αυστραλίας».

Υπενθυμίζεται πως οι Αυστραλοί θα προσέλθουν στις κάλπες να ψηφίσουν για τις εθνικές εκλογές στις 21 Μαΐου του τρέχοντος έτους και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ το κομμάτων, περιλαμβάνει και την προστασία των συνόρων. Η κράτηση του Τζόκοβιτς σε μια μονάδα για μετανάστες, μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, και τελικά η απέλασή του έστειλε ένα μήνυμα «πυγμής» για τους ελέγχους στα συνόρα, από τους οποίους «κανείς δεν μπορεί να εξαιρείται». Στον ίδιο χώρο που κρατήθηκε ο Τζόκοβιτς έχουν κρατηθεί το τελευταίο διάστημα δεκάδες πρόσφυγες που κατά τις αυστραλιανές αρχές μπήκαν «παράτυπα» στη χώρα και περιμένουν να εξεταστούν τα αιτήματα ασύλου τους.

Όταν ο Τζόκοβιτς παραπονέθηκε για τις συνθήκες κράτησης και ζήτησε ειδική διατροφή ενόψει της επικείμενης τότε συμμετοχής του στο τουρνουά τένις, το αίτημα του απορρίφθηκε με πυγμή. Χρειάστηκε να παρέμβει η Σερβική κυβέρνηση ώστε να ικανοποιηθεί ένα μέρος των αιτημάτων του. «Καταφέραμε να συμφωνήσουμε να του δίνεται φαγητό χωρίς γλουτένη και να πάρει εξοπλισμό γυμναστικής. Του έχουν δώσει ένα φορητό υπολογιστή, μια κάρτα SIM για να μπορεί να επικοινωνεί με την οικογένειά του», ανακοίνωσε η πρωθυπουργος της Σερβίας Άνα Μπρνάμπιτς. 

Η υπόθεση Τζόκοβιτς αξιοποιήθηκε από ακτιβιστές για τα δικαιώματα των προσφύγων, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την παρουσία διεθνών μέσων ενημέρωσης για να επιστήσουν περισσότερη προσοχή στα όσα βιώνουν οι πρόσφυγες από τις αυστραλιανές αρχές. Συνήγορος των προσφύγων δήλωσε ότι, από πολλές απόψεις, η υπόθεση Τζόκοβιτς μοιάζει με αυτή των πελατών της: «του αρνήθηκαν τη διαδικαστική οδό της Δικαιοσύνης, αποκόπηκε από τους δικηγόρους του και του αρνήθηκαν την κατάλληλη προετοιμασία για να απαντήσει στην ακύρωση της βίζα του».

Διεθνείς αναλυτές σημειώνουν πως εν όψει των επικείμενων εκλογών, η κυβέρνηση με τη στάση της στην υπόθεση του Τζόκοβιτς ελπίζει να κερδίσει αρκετό κόσμο που σήμερα εμφανίζεται δυσαρεστημένος από τη διαχείριση της πανδημίας. Παράλληλα «ποντάρει» στο συντηρητικό κοινό που ζητά αυστηρό έλεγχο των συνόρων και σκληρά κριτήρια για την είσοδο στη χώρα. Στην πραγματικότητα όμως τα ερωτήματα για την κυβέρνηση της Αυστραλίας παραμένουν. Το κρισιμότερο ίσως από αυτά είναι το γιατί ο Τζόκοβιτς έλαβε βίζα αρχικά, εάν, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην πολιτική της για τα σύνορα, δηλαδή να αφήνει τους μη εμβολιασμένους να εισέρχονται στην Αυστραλία.

Η πολιτική πτυχή της υπόθεσης αναδείχθηκε και από την κομματική αντιπαράθεση που υπήρξε μεταξύ της κυβέρνησης και των αντιπολιτευτικών δυνάμεων γύρω από το θέμα. Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Σκοτ Μόρινσον δήλωσε μετά τις ανακοινώσεις του Άλεξ Χοκ για την απέλαση του Τζόκοβιτς ότι «μετά από προσεκτική εξέταση, ο υπουργός Μετανάστευσης έλαβε μέτρα για την ακύρωση της βίζας του Τζόκοβιτς για λόγους υγείας και τάξης, με βάση ότι ήταν προς το δημόσιο συμφέρον να γίνει κάτι τέτοιο. Οι Αυστραλοί έκαναν πολλές θυσίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυτής και επιθυμούν δικαίως το αποτέλεσμα των θυσιών τους να προστατευθεί».

Από τη μεριά του ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Κέιν Ραντ, ανέφερε: «Τι έκπληξη! Η κυβέρνηση του Μόρισον ακυρώνει τη βίζα του Τζόκοβιτς για να κερδίσει τον κύκλο των μέσων ενημέρωσης του Σαββατοκύριακου. Γιατί στο καλό εξέδωσαν τη βίζα εξαρχής; Ένας μεγάλος πολιτικός περισπασμός από τα άδεια ράφια και την εθνική έλλειψη τεστ αντιγόνων». Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης και ηγέτης του Αυστραλιανού Εργατικού Κόμματος, Άντονι Νόρμαν Αλμπανέζε, δήλωσε ότι: «Ο Σκοτ Μόρισον έχει χρησιμοποιήσει αυτή την υπόθεση Τζόκοβιτς ως απόσπαση της προσοχής από τις ελλείψεις στα σούπερ μάρκετ μας, τα προβλήματα στους χώρους εργασίας, τις ανησυχίες των γονιών σχετικά με τα παιδιά και την επιστροφή στο σχολείο και όλα τα υπόλοιπα».

Διαβάστε επίσης:

Από ήρωας του τένις σύμβολο του αντιεμβολιαστικού κινήματος

Με την προσπάθειά του να παίξει στο Αυστραλιανό Open ως μη εμβολιασμένος και με τη μετέπειτα αντιπαράθεσή του με τις αρχές μετανάστευσης της Αυστραλίας, ο Τζόκοβιτς έγινε σύμβολο για τους αντιεμβολιαστές σε όλο τον κόσμο, αλλά και «περιθωριακός» για όλους όσους τάσσονται με την επιστήμη και υποστηρίζουν με πάθος τον εμβολιασμό ως τη μόνη διέξοδο από την πανδημία. 

Μεταξύ των επικριτών και των υποστηρικτών του Τζόκοβιτς ξέσπασε ένας «πόλεμος» με αλληλοκατηγορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ στη Σερβία, άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας όταν ο αγαπημένος τους σταρ αθλητής κρατήθηκε για ένα διάστημα στο ξενοδοχείο κράτησης της Μελβούρνης. Επιπλέον, αρκετός κόσμος μαζεύτηκε φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του με την άφιξή του στο Βελιγράδι, αφού απελάθηκε.

Για κάποιους, ο σταρ του αθλητισμού είναι θύμα, ένας άνθρωπος που εγκλωβίστηκε στα δίχτυα μιας υπέρμετρης γραφειοκρατίας. Για άλλους πάλι είναι ένας εγωκεντρικός αντιεμβολιαστής που θέλει πεισματικά να λειτουργεί με τους δικούς του κανόνες χωρίς να λαμβάνει υπόψη τίποτα και κανέναν. Γενικά ο Τζόκοβιτς είναι αλήθεια πως δεν βρήκε υποστηρικτές στην Αυστραλία, αν και ασφαλώς όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής με τις παρουσίες και τις επιδόσεις του στο Αυστραλιανό Open. Σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της Αυστραλίας τοποθετούνται εναντίον του: Το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας τάσσεται υπέρ του εμβολιασμού και θεωρεί τη συμπεριφορά του Τζόκοβιτς ανάρμοστη και απερίσκεπτη.

Στα μάτια τους, είναι απλώς ένας αντιεμβολιαστής που προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την ιδιότητά του ως πρωταθλητής του τένις για να παρακάμψει τους κανόνες της χώρας. Το έκανε μάλιστα σε μια εποχή που ο ιός εξαπλώνεται ξανά στην Αυστραλία. Οι αρμόδιες υπηρεσίες ανέφεραν σχεδόν 40.000 νέα κρούσματα την ημέρα την περασμένη εβδομάδα. Σε όλη τη χώρα, τα μέτρα για τον περιορισμό του ιού έχουν γίνει και πάλι αυστηρότερα και η συμμετοχή στο Αυστραλιανό Open έχει περιοριστεί στο ήμισυ της κανονικής χωρητικότητας. Οι διάσημοι αθλητές είναι πρότυπα για μεγάλο μέρος της κοινωνίας και όσον αφορά στον κορονοϊό το αυστραλιανό κοινό περιμένει μια ελάχιστη ακεραιότητα. 

Διαβάστε επίσης:
Τζόκοβιτς: Αν δεν εμβολιαστεί χάνει Roland Garros, Wimbledon και US Open

Πλήγμα για τη δημόσια εικόνα του;

Σε γενικές γραμμές, οι καλύτεροι τενίστες στον κόσμο έχουν ανταποκριθεί στον εμβολιασμό. Μια από τις εξαιρέσεις ήταν ο Στέφανος Τσιτσιπάς, ο οποίος ωστόσο άφησε να εννοηθεί πως εμβολιάστηκε λίγο πριν απο το Αυστραλιανό Open καθώς όπως έγραψε τηρεί τους κανόνες για τη συμμετοχή στο τουρνουά. Ο Τζόκοβιτς δεν έκρυψε ποτέ το γεγονός ότι δεν έχει σκοπό να εμβολιαστεί κατά της COVID-19. Έχει μια μάλλον μοναδική σχέση με το σώμα του, πειραματιζόμενος επανειλημμένα με περίεργες θεραπευτικές μεθόδους, ενώ ο κοινωνικός κύκλος του περιέχει πολλούς «γκουρού».

Οι συμπεριφορές του αυτές ήταν πάντα σεβαστές στη βιομηχανία του τένις και μάλιστα αρκετοί τις έβρισκαν έως και γοητευτικές. Οι φίλοι του αθλήματος λατρεύουν να τον παρακολουθούν να παίζει και είναι ένας αθλητής που φέρνει υψηλά νούμερα στις τηλεθεάσεις. Η ομοσπονδία τένις της Αυστραλίας αντιμετωπίζει απώλειες 100 εκατομμυρίων δολαρίων Αυστραλίας λόγω του κορονοϊού και ήλπιζε ότι η δημοτικότητα του Τζόκοβιτς θα βοηθούσε να κλείσει αυτή η τρύπα. Το επεισόδιο με τις αρχές τις Αυστραλίας οδήγησε αρκετούς να επανεξετάσουν τις θέσεις του, ενώ εμφανής ήταν και η αμηχανία πολλών χορηγών του, που πήραν αποστάσεις από τον κορυφαία τενίστα. 

Πέρυσι, η Raiffeisen Bank International της Αυστρίας συμφώνησε σε μια συμφωνία χορηγίας με τον Τζόκοβιτς, ελπίζοντας ότι θα ήταν σε θέση να επεκτείνουν τη θέση τους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη με αυτόν ως πρεσβευτή της μάρκας.

Η αρχική χαρά ωστόσο μετριάστηκε μετά την περιπέτεια του Τζόκοβιτς στην Αυστραλία. Εκπρόσωπος της τράπεζας, σε κάθε περίπτωση, αρνήθηκε να υπερασπιστεί τη συμπεριφορά του. Μια γραπτή δήλωση που δόθηκε από την τράπεζα ακούγεται σχεδόν απολογητική. Ο Τζόκοβιτς -σημειώνεται στη δήλωση- υπέγραψε τη συμφωνία χορηγίας πολύ πριν την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για την κατάσταση του εμβολιασμού του. «Εννοείται», αναφέρει η ανακοίνωση, ότι η τράπεζα «θα παρακολουθεί στενά την τρέχουσα κατάσταση».

Είναι σαφές ότι εκτός Σερβίας, η χρηματιστηριακή αξία του Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης δέχθηκε σημαντικό πλήγμα. Η δυσαρέσκεια με τον Τζόκοβιτς μεγαλώνει και στις τάξεις των παικτών. Ο Ράφαελ Ναδάλ χαρακτήρισε την αναταραχή γύρω από την άφιξή του στην Αυστραλία «τσίρκο». Ο Ούγγρος επαγγελματίας Μάρτον Φούξοβιτς, 38ος στην παγκόσμια κατάταξη, ήταν πιο κατηγορηματικός στα σχόλια που έκανε σε ουγγρικό μέσο ενημέρωσης κατά τη διάρκεια μιας προπόνησης στη Μελβούρνη. «Η υγεία των ανθρώπων είναι πρωταρχικής σημασίας, και υπάρχουν κανόνες που έχουν περιγραφεί πριν από μήνες, δηλαδή ότι ο καθένας πρέπει να εμβολιαστεί, και ο Τζόκοβιτς δεν το έκανε. Από αυτή την άποψη, δεν νομίζω ότι θα είχε το δικαίωμα να είναι εδώ» είπε χαρακτηριστικά.

* Με πληροφορίες από το Foreign Policy και το Spiegel