H Γερμανία βλέπει τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως μία ευκαιρία να προωθήσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ρίχνοντας το βάρος στη δόμηση μια κοινής μνήμης για την καταστροφή. Όμως αυτή η πρόθεση μπορεί να αποδειχθεί πολύ φιλόδοξη. Για πολλές χώρες, η ανάμνηση του πολέμου πιθανότατα θα παραμείνει ένα εθνικό ζήτημα.

Ads

Το Tyne Cote είναι το μεγαλύτερο  πολεμικό νεκροταφείο της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, με 11.956 τάφους, εκ των οποίων οι 8.369 δεν έχουν ταυτοποιηθεί. Πολλοί από τους άνδρες που είναι θαμμένοι σε αυτό σκοτώθηκαν στη Μάχη του Πασεντέλε (γνωστή και ως Μάχη της Φλάνδρας ή Τρίτη Μάχη της Υπρ) το 1917.

Τόσο στο Tyne  Cote όσο και σε άλλα βρετανικά πολεμικά νεκροταφεία στο Βέλγιο και τη Γαλλία χιλιάδες επιτύμβιες στήλες αντικαθίστανται ενώ χαράζονται εκ νέου οι αναγραφές, ενόψει της εκατονταετηρίδας του επόμενου έτους, από το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο κόσμος ετοιμάζεται να τιμήσει την έναρξη του πολέμου που διαμόρφωσε τον  τελευταίο αιώνα, κόστισε τη ζωή σε 16 εκατομμύρια ανθρώπους και έγινε συνώνυμο των άδικων θανάτων και της έναρξης της πολεμικής βιομηχανίας. Όμως οι ελπίδες ότι η εκατονταετηρίδα θα οδηγήσει σε μια πραγματικά κοινή μνήμη του πολέμου μπορεί να εξανεμιστούν καθώς κάθε κράτος σχεδιάζει τις δικές του εκδηλώσεις ενώ η Γερμανία δεν έχει έως τώρα κανέναν σχεδιασμό.

Η Βρετανία ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα ύψους 58.000.000 ευρώ για εκδηλώσεις μνήμης. Η Αυστραλία θα ξοδέψει και αυτή από την πλευρά της ένα ανάλογο ποσό.

^{Ένα γαλλικό μνημέιο πεσόντων κοντά στην πόλη  Βερντέν.}

Η Γαλλία θα διοργανώσει μια σειρά από projects και εκθέσεις και το 2011 ίδρυσε ένα μουσείο για τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κόστους 28 εκατομμυρίων ευρώ, κοντά στο Παρίσι.

^{Βρετανοί βετεράνοι πολέμου}

Στη Γερμανία οι προετοιμασίες κινούνται προς το παρόν σε χαμηλούς τόνους ενώ η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη παρουσιάσει τα σχέδιά της. «Είμαστε σε στενή επαφή με τους εταίρους μας προκειμένου να συντονίσουμε τις δραστηριότητές μας για τον εορτασμό», δήλωσε ένας γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχους στο Spiegel Online.

«Δεδομένης της παγκόσμιας και σύνθετης φύσης του ιστορικού αυτού γεγονότος έναν αιώνα πριν, υπάρχει σε κάθε χώρα μια διαφοροποίηση των εμπειριών και των αισθημάτων», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. «Κάθε έθνος έχει το δικαίωμα της δική τους προσέγγισης. Παρόλ’ αυτά βλέπουμε μεγάλη θέληση και δέσμευση για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των λαών μας, με την ευκαιρία του εορτασμού της εκατονταετηρίδας».

^{Το γερμανικο πολεμικό νεκροταφείο στην Langemark, κοντά στην Υπρ, με το γλυπτό “Στρατιώτες που πενθούν” του Emil Krieger.}

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε την απίστευτη ταλαιπωρία και τον πόνο που σήμαινε αυτή η καταστροφή για μια ολόκληρη γενιά», συμπλήρωσε. «Θέλουμε να τονίσουμε το τεράστιο επίτευγμα της συμφιλίωσης στην Ευρώπη. Στενότερη συνεργασία και ολοκλήρωση στην Ευρώπη αποδείχθηκαν ότι είναι ο σωστός δρόμος για την έξοδο από τις ζοφερές σκιές του πρώτου μισού του 20ου αιώνα».

^{Το βρετανικό και αυστραλιανό νεκροταφείο στην Villers-Bretonneux στη βόρεια Γαλλία.}

Όμως, πολλοί Ευρωπαίοι σήμερα παίρνουν την ειρήνη ως δεδομένη. Και οι εκδηλώσεις είναι απίθανο ότι θα επηρεάσουν τους επικριτές της Ε.Ε. προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή την περαιτέρω ενοποίηση και ολοκλήρωση.

«Κάποιοι άνθρωποι, ειδικά στην Ευρώπη, θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν την εκατονταετηρίδα ως μια ευκαιρία για να μεταφέρουν έναν σύγχρονο πολιτικό μήνυμα», εκτίμησε ο βρετανός ιστορικός Max Hastings.

^{Ο γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ και ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν προέβησαν σε μια χειρονομία συμφιλίωσης και ενότητας το 1984, όταν κράτησαν τα χέρια στη διάρκεια μιας εκδήλωσης μνήμης στο πολεμικό νεκροταφείο στο Βερντέν, τόπος που διεξήχθησαν οι πιο αιματηρές μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.}

«Όμως, προσωπικά, εγώ σκέφτομαι ότι το πιο προφανές μήνυμα είναι ότι οι πόλεμοι στην Ευρώπη υπήρξαν καταστροφικοί για την ίδια και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επιτραπεί να ξαναγίνουν», συνέχισε ο Hastings. «Θεωρώ ότι οι περισσότεροι βρετανοί θα αντισταθούν σθεναρά σε οποιαδήποτε ιδέα που προχωρά περαιτέρω και στηρίζει την υπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αυτό θα ήταν μια πολύ καυτή πατάτα πολιτικά στη Βρετανία».

«Όσο για τη Γερμανία, αμφιβάλλω πολύ αν είναι πιθανό να υπάρξει μια κοινή οπτική», πρόσθεσε. «Ενώ οι περισσότεροι γερμανοί δέχονται την ευθύνη της Γερμανίας για τον Β’  Παγκόσμιο Πόλεμο, οι περισσότεροι επίσης σήμερα έχουν την τάση να θεωρούν πως ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήταν δικό τους λάθος. Μερικοί ιστορικοί από εμάς πιστεύουν ότι καθώς κανένα έθνος δεν κουβαλάει όλη την ευθύνη, η Γερμανία ήταν το μόνο κράτος που τον Ιούλιο του 1914 είχε τη δύναμη να αποτρέψει έναν πόλεμο και επέλεξε να μην τη χρησιμοποιήσει».

Πηγή: Spiegel Online