Η προεδρία του Συμβουλίου τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης και διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για τη μείωση της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης στο επίπεδο της ΕΕ κατά 11,7% το 2030, ανέφερε σε δήλωσή του το Συμβούλιο της ΕΕ.

«Αυτό μεταφράζεται σε ένα ανώτερο όριο 763 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου πετρελαίου για την τελική ενεργειακή κατανάλωση και 993 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου πετρελαίου για την πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας», αναφέρεται επίσης.

Η συμφωνία καθορίζει στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ 11,7% για το 2030, υπερβαίνοντας την αρχική πρόταση της Επιτροπής “Fit for 55”. Απαιτεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ να εξασφαλίσουν συλλογικά μια πρόσθετη μείωση της τελικής και πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας, σε σύγκριση με τις προβλέψεις για την κατανάλωση ενέργειας που έγιναν το 2020.

Σύμφωνα με την προσωρινή συμφωνία, η ετήσια υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας σχεδόν διπλασιάζεται, ώστε να διασφαλίζεται συνεχής πρόοδος. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιτυγχάνουν κάθε χρόνο νέα εξοικονόμηση 1,49% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά μέσο όρο, από το 2024 έως το 2030, από το σημερινό επίπεδο του 0,8%. Σταδιακά θα πρέπει να φθάσουν το 1,9% μέχρι το τέλος του 2030. Πρόκειται για ένα σημαντικό μέσο για την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας σε τομείς τελικής χρήσης, όπως τα κτίρια, η βιομηχανία και οι μεταφορές.

Οι αναθεωρημένοι κανόνες αναθέτουν επίσης μεγαλύτερη ευθύνη στον δημόσιο τομέα για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να λαμβάνουν συστηματικά υπόψη τις απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης στις δημόσιες συμβάσεις τους για προϊόντα, υπηρεσίες, κτίρια και έργα. Εισάγεται νέος ετήσιος στόχος μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας κατά 1,9% για τον δημόσιο τομέα. Η υποχρέωση των χωρών της ΕΕ να ανακαινίζουν κάθε χρόνο τουλάχιστον το 3% της συνολικής επιφάνειας των κτιρίων που ανήκουν στη δημόσια διοίκηση καλύπτει πλέον και το περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Οι εταιρείες θα ενθαρρύνονται να είναι πιο ενεργειακά αποδοτικές βάσει της αναθεωρημένης οδηγίας. Πρώτον, τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης θα αποτελέσουν προεπιλεγμένη υποχρέωση για τους μεγάλους καταναλωτές ενέργειας. Όλες οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ που υπερβαίνουν τους 85TJ ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας, θα πρέπει να εφαρμόζουν σύστημα ενεργειακής διαχείρισης. Διαφορετικά, θα υπόκεινται σε ενεργειακό έλεγχο (εάν η ετήσια κατανάλωσή τους υπερβαίνει τους 10TJ). Για πρώτη φορά, εισάγεται επίσης ένα σύστημα υποβολής εκθέσεων για την ενεργειακή απόδοση των μεγάλων κέντρων δεδομένων.

Σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες κανόνες, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει επίσης να προωθήσουν τοπικά σχέδια θέρμανσης και ψύξης σε μεγάλους δήμους με πληθυσμό άνω των 45.000 κατοίκων. Επίσης, με τον αναθεωρημένο ορισμό της αποδοτικής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, οι ελάχιστες απαιτήσεις θα μεταβληθούν σταδιακά, ώστε να διασφαλιστεί μια πλήρως απαλλαγμένη από τις ανθρακούχες εκπομπές τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης έως το 2050. Η στήριξη νέων μονάδων συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο και συνδέονται με την τηλεθέρμανση σε αποδοτικά συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης θα είναι δυνατή μόνο μέχρι το 2030, ενώ θα απαγορευτεί η χρήση οποιουδήποτε άλλου ορυκτού καυσίμου για νέες δυναμικότητες παραγωγής θερμότητας σε τέτοια συστήματα.

Η συμφωνία ενισχύει περαιτέρω τις διατάξεις για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να διευκολυνθεί η κινητοποίηση των επενδύσεων. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να προωθήσουν καινοτόμα χρηματοδοτικά συστήματα και πράσινα προϊόντα δανεισμού για την ενεργειακή απόδοση, διασφαλίζοντας την ευρεία και χωρίς διακρίσεις προσφορά τους από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τον όγκο των επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης.

Ενεργειακή φτώχεια 

Η συμφωνία περιλαμβάνει τον πρώτο στην ΕΕ ορισμό της ενεργειακής φτώχειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει πλέον να εφαρμόζουν κατά προτεραιότητα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε άτομα που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια, ευάλωτους πελάτες, νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και, κατά περίπτωση, άτομα που ζουν σε κοινωνικές κατοικίες. Οι αναθεωρημένοι κανόνες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ανακούφιση της ενεργειακής φτώχειας και στην ενδυνάμωση των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενιαίων θυρίδων εξυπηρέτησης, τεχνικής και οικονομικής βοήθειας και εξωδικαστικών μηχανισμών για την επίλυση διαφορών.

Επόμενα βήματα

Η σημερινή προσωρινή συμφωνία απαιτεί πλέον επίσημη έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η νέα νομοθεσία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ένωσης και θα τεθεί σε ισχύ.