Πλήθη διαδηλωτών συγκεντρώθηκαν στην πλατεία έξω από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης στις 23 Μαρτίου για να υποστηρίξουν τον δήμαρχο τους, Εκρεμ Ιμάμογλου, τον πολιτικό αστέρα της τουρκικής αντιπολίτευσης.

• Διαβάστε επίσης: Τουρκία / Πώς αντέδρασαν Γερμανία – Γαλλία στην σύλληψη του Ιμάμογλου

Λίγο νωρίτερα, τουλάχιστον 15 εκατομμύρια ψηφοφόροι τον είχαν μόλις χρίσει υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) στις επόμενες προεδρικές εκλογές της Τουρκίας. Αλλά η συγκέντρωση δεν ήταν πανηγυρική. Ο άνθρωπος που είχαν βγει για να επευφημήσουν οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης ήταν πίσω από τα κάγκελα.

Την ίδια ημέρα, ένα δικαστήριο συνέλαβε επισήμως Ιμάμογλου εν αναμονή της δίκης. Η απόφαση σημαίνει ότι ο δήμαρχος θα περάσει μήνες, ίσως και χρόνια, στη φυλακή. Το δημοτικό συμβούλιο, όπου το CHP έχει την πλειοψηφία, θα εκλέξει έναν αναπληρωτή δήμαρχο στις 26 Μαρτίου. Την περασμένη εβδομάδα το CHP άνοιξε τις προκριματικές εκλογές του προεδρικού κόμματος σε όποιον Τούρκο ψηφοφόρο ήθελε να συμμετάσχει. Πολλοί από αυτούς το έκαναν, παρόλο που ο Ιμάμογλου ήταν το μόνο όνομα στο ψηφοδέλτιο στις προκριματικές εκλογές.

Για τον Economist, τα παραπάνω δίεχνουν ότι «η Τουρκία πλησιάζει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή».

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, αναφέρει το δημοσίευμα, η κυβέρνησή της ήταν ακόμα αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες αποκαλούν «ανταγωνιστικό αυταρχικό καθεστώς»: αν και ο Του΄ρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατέχει ανεξέλεγκτες εκτελεστικές εξουσίες και ντε φάκτο έλεγχο στα δικαστήρια και στα περισσότερα ΜΜΕ, οι εκλογές στην Τουρκία είχαν παραμείνει ως επί το πλείστον ελεύθερες.

Όμως, στις 19 Μαρτίου η αστυνομία συνέλαβε τον Ιμάμογλου, ο οποίος έχει αναδειχθεί ως ο ισχυρότερος αντίπαλος του Ερντογάν, μαζί με δεκάδες άλλους, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων συμβούλων του και άλλων τοπικών αξιωματούχων.

«Αυτό που μένει είναι κοντά στην γυμνή απολυταρχία» σχολιάζει ο Economist.

Ακόμη και αν ο Ιμάμογλου αφεθεί ελεύθερος πριν από τις επερχόμενες εκλογές, που αναμένεται να διεξαχθούν το 2028 ή νωρίτερα, θα αντιμετωπίσει ένα ενδεχομένως ανυπέρβλητο εμπόδιο. Μια ημέρα πριν από τη σύλληψή του, οι αρχές του ανακάλεσαν το πανεπιστημιακό δίπλωμα, καθιστώντας τον ακατάλληλο να είναι υποψήφιος πρόεδρος σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία, καθώς η συμμετοχή στις υποψηφιότητες είναι ανοιχτή μόνο σε πτυχιούχους.

Τόσο η αντιπολίτευση όσο και ανεξάρτητοι παρατηρητές λένε ότι η κίνηση ήταν καθαρά πολιτική. Λένε ότι το ίδιο ισχύει και για τις ποινικές διώξεις που ασκήθηκαν κατά του δημάρχου, οι οποίες περιλαμβάνουν τη συνέργεια σε τρομοκρατική οργάνωση, τη διαφθορά και τη νόθευση κυβερνητικών διαγωνισμών.

Οι συλλήψεις έχουν πυροδοτήσει τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες που έχει δει η Τουρκία εδώ και πάνω από μια δεκαετία.

Φοιτητές συγκρούστηκαν με αστυνομικούς οπλισμένους με κανόνια νερού και δακρυγόνα. Οι αρχές δεν ρισκάρουν. Τουλάχιστον 340 διαδηλωτές έχουν συλληφθεί. Οι διαδηλωτές αψηφούν κυβερνητική εντολή που απαγόρευε τις δημόσιες συγκεντρώσεις για μια εβδομάδα. Πολλοί δρόμοι έχουν κλείσει και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν φιμωθεί. Ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης έχει προειδοποιήσει ότι όσοι πιστεύεται ότι κατευθύνονται σε διαδηλώσεις δεν θα επιτρέπεται να εισέρχονται ή να βγαίνουν από την πόλη.

Ο Ιμάμογλου παλεύει με τα δικαστήρια εδώ και χρόνια. Έχοντας νικήσει τον υποψήφιο του Ερντογάν στις δημαρχιακές εκλογές του 2019, αναγκάστηκε να θέσει ξανά υποψήφιος μερικούς μήνες αργότερα αφού οι αρχές ανέτρεψαν τα αποτελέσματα.

Κέρδισε με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.

Το 2022 καταδικάστηκε σε πάνω από δύο χρόνια φυλάκιση, εν αναμονή της έφεσης, αφού χαρακτήρισε τους αξιωματούχους που του είχαν αφαιρέσει την πρώτη νίκη ως «ανόητους».

Έχει αντιμετωπίσει δεκάδες άλλες έρευνες. Κέρδισε τις τοπικές εκλογές του περασμένου έτους και έδωσε το CHP στις καλύτερες επιδόσεις του στις κάλπες από τη δεκαετία του 1970.

Η μακρά επιβίωση του Ιμάμογλου είναι ακριβώς αυτό που τον έχει κάνει τόσο επικίνδυνο για τον ηγέτη της Τουρκίας και τόσο ελκυστικό για τους ψηφοφόρους. Για μήνες απολάμβανε ένα άνετο προβάδισμα έναντι του Ερντογάν στις δημοσκοπήσεις.

Ως υποψήφιος για την προεδρία έχει πολλές δυνάμεις. Ανήκει σε κοσμικό κόμμα, αλλά απευθύνεται στους ευσεβείς. Διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης, αλλά κατάγεται από την καρδιά της Τουρκίας. Έχει χάρισμα. «Ο Ερντογάν και ο λαός του πρέπει να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι θα ήταν μια ασταμάτητη δύναμη», λέει ο Soner Cagaptay του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον, μιας αμερικανικής ομάδας σκέψης.

Ο Ερντογάν έχει πάρει ένα μεγάλο ρίσκο στοιχηματίζοντας ότι το όφελος από την απομάκρυνση ενός κορυφαίου αντιπάλου αξίζει το κόστος της «εξάλειψης της δημοκρατίας» στην Τουρκία, εκτιμά το δημοσίευμα.

Τουλάχιστον από μία άποψη, μπορεί να είχε δίκιο: η αντίδραση από την Ευρώπη ήταν σιωπηλή. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ελπίζουν να «στρατολογήσουν» την Τουρκία να συμμετάσχει σε μια ειρηνευτική δύναμη μετά από μια πιθανή κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια γενικότερα.

Η Αμερική, από την πλευρά της, δεν αντέδρασε σχεδόν καθόλου. Στις 21 Μαρτίου το Fox News ανέφερε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ,  σκέφτηκε να ξεμπλοκάρει την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία. Ο Ερντογάν ελπίζει να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο τον επόμενο μήνα.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές, ωστόσο, αντέδρασαν στις συλλήψεις με ανησυχία. Τις τρεις ημέρες μετά την κράτηση του Ιμάμογλου, ο χρηματιστηριακός δείκτης της Τουρκίας υποχώρησε κατά 16,3%. Για να αποφευχθεί η κατάρρευση της τουρκικής λίρας, η κεντρική τράπεζα εκτιμάται ότι «έκαψε» 26 δισ. δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα.

Με τις διαδηλώσεις να πυκνώνουν και τον Ιμάμογλου στη φυλακή, η πίεση στο νόμισμα αυξάνεται, την ώρα που η τουρκική δημοκρατία πνίγεται σε σύννεφα δακρυγόνων.