Το μεγάλο χάσμα που χωρίζει τις θέσεις και τις αντιλήψεις των κρατών μελών της ΕΕ στο Νότο και τον Βορρά (και) στο ζήτημα της διαχείρισης της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης προέκυψε με αφορμή τις προτάσεις που κατέθεσε η βουλγαρική προεδρία στην ΕΕ για την μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου – που δημοσιοποιήθηκαν χθες – και την κοινή αντίδραση της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Μάλτας, της Κύπρου και της Ισπανίας σε αυτές.

‘Ηδη από τα τέλη Απριλίου, το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA μετέδιδε, ότι η Ιταλία, η Ελλάδα, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ισπανία συνεργάζονται για να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου και ζητούν να μειωθεί το βάρος των μεταναστευτικών ρευμάτων στις χώρες πρώτης εισόδου.

Τώρα που έρχονται στο προσκήνιο οι διαπραγματεύσεις για την πρόταση της βουλγαρικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως αποκάλυψε η Corriere della Sera, οι πέντε χώρες απέστειλαν κοινό έγγραφο με τη θέση τους στους εταίρους της ΕΕ και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με το αίτημα «οι προσπάθειες των χωρών στην πρώτη γραμμή για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε, οι οποίες υπόκεινται στις μεταναστευτικές πιέσεις και σε δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, να αναγνωρίζονται στο πλαίσιο του κανονισμού και να μετριάσουν τα διαδικαστικά βάρη».

Στα δεκατρία σημεία του εγγράφου που αποτελείται από τρεις σελίδες, επισημαίνεται επίσης η ανάγκη «μείωσης της σταθερής ευθύνης» του κράτους μέλους πρώτης εισόδου ενός μετανάστη με ανώτατο όριο τα δύο χρόνια, σε σχέση με τα δέκα στο πλαίσιο που προβλέπει η παρούσα πρόταση της Βουλγαρικής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Έργο σε εξέλιξη η αλλαγή του Δουβλίνου

Το σχέδιο της προτεινόμενης μεταρρύθμισης του κανονισμού του Δουβλίνου είναι ένα «”έργο σε εξέλιξη”, μια εργασία συνεχούς επεξεργασίας, με στόχο την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας. Μια εργασία στην οποία συμμετέχουν όλες οι χώρες για την εξεύρεση μιας συμφωνίας τον Ιούνιο» είχε δηλώσει πρόσφατα η εκπρόσωπος της βουλγαρικής προεδρίας, Γκενοβέβα Τσερβενάκοβα, με αφορμή το έγγραφο των πέντε χωρών. «Εργαζόμαστε για να συγκεντρώσουμε πολύ διαφορετικές θέσεις και απόψεις, έχουμε μια μέθοδο εργασίας και θα συνεχίσουμε μέχρι να βρούμε τη σωστή ισορροπία», διευκρίνισε η Τσερβενάκοβα, η οποία χαρακτήρισε το έγγραφο των πέντε χωρών “μια σημαντική συμβολή” για τις διαπραγματεύσεις.

«Τα μέτρα αλληλεγγύης θα πρέπει να έχουν άμεσο θετικό αντίκτυπο» αναφέρουν στο εν λόγω έγγραφο οι πέντε χώρες, καθώς διαπιστώνουν ότι «ορισμένα από τα μέτρα που προβλέπονται, όπως η επανεγκατάσταση και η συνεισφορά των 30 χιλιάδων ευρώ αντί της μετεγκατάστασης των αιτούντων άσυλο, δεν χρησιμεύουν στο να μετριαστεί άμεσα το βάρος για την πρώτη χώρα εισόδου».

Η Ιταλία, η Κύπρος, η Μάλτα, η Ελλάδα και η Ισπανία θα ήθελαν επίσης να υπάρξει διεύρυνση των εθνικοτήτων των προσφύγων που ενδέχεται να προορίζονται για μετεγκατάσταση. Ενώ οι πέντε χώρες πιέζουν για ένα αυτόματο και υποχρεωτικό σύστημα, το αναθεωρημένο σχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα να προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς το Συμβούλιο την ενεργοποίηση του μηχανισμού αλληλεγγύης ενώπιον ενός ρυθμού ροής μεγαλύτερο από 160% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αλλά το σύστημα θα καθίσταται υποχρεωτικό μόνο με ένα σενάριο πάνω από 180%, υπό την προϋπόθεση ότι η πλειοψηφία των εταίρων της ΕΕ δεν θα το καταψηφίσει.

Οι χώρες πρώτης υποδοχής αναφέρουν ότι η πρόταση της κατάστασης «σταθερής ευθύνης» από τους έξι μήνες στα δέκα χρόνια, ουσιαστικά βάζει όλο το βάρος του ελέγχου των ευρωπαϊκών συνόρων και των διαδικασιών ασύλου αποκλειστικά σε εκείνες.

Χαρακτηριστικά ένας διπλωμάτης ανέφερε στο politico ότι «αυτό δεν είναι δίκαιο». «Είναι μία πολιτική κίνηση που οι χώρες πρώτης υποδοχής δεν μπορούν να δεχθούν».

Κι άλλοι αξιωματούχοι από τις εν λόγω πέντε χώρες επισημαίνουν ότι η πρόταση επικεντρώνεται στο να υπάρξει πολιτική «αλληλεγγύη» και όχι αρκετός καταμερισμός των βαρών.

Από την πλευρά του εκπρόσωπος της βουλγαρικής προεδρίας δήλωσε ότι είναι λογικό να υπάρχουν διαφωνίες σε ένα τόσο αμφιλεγόμενο θέμα, αλλά υπάρχει πρόοδος προς μία συμφωνία.

«Η μεταρρύθμιση του Δουβλίνου είναι προτεραιότητα. Εργαζόμαστε σκληρά στο να βρούμε τη σωστή ισορροπία. Είμαστε ικανοποιημένοι που οι χώρες που λαμβάνουν μέρος στις διαπραγματεύσεις έχουν μία εποικοδομητική προσέγγιση» επισήμανε ο εκπρόσωπος.

Σχολιάζοντας την επιστολή των πέντε χωρών ανέφερε «Δεν είναι το πρώτο κείμενο και ούτε το τελευταίο. Εμείς ως προεδρία αποδεχόμαστε τα πάντα και προσπαθούμε να τα αναλύσουμε».

Το βουλγαρικό σχέδιο

Οι προτάσεις της Βουλγαρίας, η οποία ασκεί την προεδρία της ΕΕ για αυτό το εξάμηνο, στηρίζονται από τη Γερμανία, τη Σουηδία και άλλες χώρες και έχουν ως στόχο να αποφευχθεί μια νέα κρίση αντίστοιχη του 2015-2016.

Τα κύρια σημεία της πρότασης για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου, δημοσίευσε το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA, επικαλούμενο ευρωπαϊκές πηγές που πρόσκεινται στις διαπραγματεύσεις.

α) ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ – Αύξηση της σταθερής ευθύνης για τη διαδικασία εισόδου του πολίτη τρίτης χώρας, από τους σημερινούς 12-18 μήνες σε μέχρι 10 έτη. Στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν μόνιμη. Η Ιταλία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ισπανία ζητούν δύο χρόνια.

β) ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ – Κάθε χώρα θα εισαγάγει τις αιτήσεις που ελήφθησαν σε ένα σύστημα υπολογισμού, το αυτόματο σύστημα Δουβλίνου (DAS), το οποίο δίνει όταν το κράτος αγγίζει τη “σωστή ποσόστωση” της αρμοδιότητάς του.

γ) ΔΙΚΑΙΑ ΠΟΣΟΣΤΩΣΗ ΑΝΑ ΧΩΡΑ. Υπολογίζεται βάσει ΑΕΠ ανά κάτοικο. Για την Ιταλία είναι το 13,7% των συνολικών αιτήσεων εγγραφής που υποβλήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ στο DAS, για τη Γερμανία 25%, 18% για τη Γαλλία, 11% για την Ισπανία.

δ) ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ. Οι Οργανισμοί της ΕΕ θα ασχοληθούν με τους “ελέγχους για την κατανομή” με μια γενικότερη εξέταση προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσο ο μετανάστης έχει την πιθανότητα χορήγησης του δικαιώματος προστασίας, εάν ναι, θα είναι υποψήφιος για ενδοκοινοτική μεταφορά.

ε) ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ 100% ΤΗΣ ΠΟΣΟΣΤΩΣΗΣ. Παράδειγμα: αν στην DAS εισάγονται 10 χιλιάδες αιτήσεις σε επίπεδο ΕΕ, η σωστή ποσόστωση για την Ιταλία θα είναι 1.370.

στ) ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΟ ΆΝΩ ΤΟΥ 140% ΤΗΣ ΠΟΣΟΣΤΩΣΗΣ.

ζ) ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΠΟΛΥ ΣΟΒΑΡΗ ΚΡΙΣΗ. Αν η χώρα παραμείνει πάνω από το 140% της ποσόστωσης για δύο χρόνια ή αν σε αυτή τη χώρα καταφθάσουν 225.000 μετανάστες, ήτοι το 0,05% του συνόλου του ευρωπαϊκού πληθυσμού, οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να συγκεντρωθούν για να προωθήσουν επιπρόσθετα μέτρα έκτακτης ανάγκης.

Το Die Linke ζητά επανενώσεις οικογενειών

Στο μεταξύ, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος της γερμανικής Αριστεράς (Die Linke) ζήτησε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να προχωρήσει ταχύτερα στην επανένωση μελών των οικογενειών προσφύγων που ζουν στη Γερμανία από την Ελλάδα.

Η υπόσχεση να επιτραπεί η είσοδος των συγγενών εντός έξι μηνών δεν εκπληρούται επί του παρόντος, δήλωσε η Ούλκε Γιέλπκε, αρμόδια για θέματα εσωτερικής πολιτικής της γερμανικής Αριστεράς.

«Αυτό είναι απαράδεκτο και απάνθρωπο, επειδή στην πλειοψηφία τους πρόκειται για ανηλίκους», όπως είπε.

Σύμφωνα με την απάντηση της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης σε προφορικό ερώτημα της Ούλκε Γιέλπκε στο γερμανικό κοινοβούλιο, κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους έγιναν 591 μετακινήσεις μελών οικογενειών προσφύγων από την Ελλάδα.

Από τον Οκτώβριο έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2017, ήταν περισσότερες από διπλάσιες, συνολικά 1271, κατά την κ.Γιέλπκε. Σύμφωνα με τον κανονισμό του Δουβλίνου, τα μέλη της οικογένειας προσφύγων από κράτος μέλος της ΕΕ πρέπει να μεταφερθούν στη χώρα όπου ζουν ήδη συγγενείς τους.

Το δικαίωμα ισχύει για τη λεγόμενη πυρηνική οικογένεια, δηλαδή συζύγους, παιδιά ή γονείς ανηλίκων.