Συγκλονισμένες διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτούν τη διεξαγωγή έρευνας σε Ισπανία και Μαρόκο για τις συνθήκες που οδήγησαν στον θάνατο τουλάχιστον 23 πρόσφυγες στη προσπάθειά τους να περάσουν από το Μαρόκο στον ισπανικό θύλακα Μελίγια στη βόρεια Αφρική τη Παρασκευή 24 Ιουνίου.

Η Μελίγια και η Θέουτα, ο άλλος βορειοαφρικανικός θύλακας της Ισπανίας, είναι τα μόνα χερσαία σύνορα της ΕΕ στην Αφρική ενώ η αιματηρή μαζική απόπειρα διέλευσης ήταν η πρώτη από τότε που η Ισπανία και το Μαρόκο αναθέρμαναν τις σχέσεις τους μετά τη διαμάχη τους σχετικά με τη Δυτική Σαχάρα, το 1976.

Διαβάστε επίσης: Μελίγια: Πρόσφυγες σκοτώθηκαν πέφτοντας από το φράχτη μετά από συγκρούσεις με συνοριοφύλακες

Ωστόσο η ένταση φαίνεται να επανήλθε καθώς η Ισπανία παρείχε νοσηλεία στον μολυσμένο από κορονοϊό Μπραχίμ Γκάλι, τον ηγέτη της Δυτικής Σαχάρας, γεγονός που φαίνεται να ενόχλησε το Μαρόκο καθώς ο Γκάλι ζητά αυτοδιάθεση για τη Δυτική Σαχάρα.

Έτσι, ένα μήνα αφότου η Ισπανία επέτρεψε στον Γκάλι να νοσηλευτεί σε ισπανικό νοσοκομείο, περίπου 10.000 πρόσφυγες και μετανάστες ξεχύθηκαν από τα μαροκινά σύνορα στον ισπανικό θύλακα Θέουτα, το οποίο θεωρήθηκε ως αντίποινα του Μαρόκου.

Να μη θαφτούν οι νεκροί – χρειάζονται έρευνες

Τις διακρατικές όμως διαφορές  φαίνεται να πλήρωσαν χιλιάδες πρόσφυγες γεγονός που οδήγησε στο αιματοκύλισμα της Παρασκευής.

Πέντε οργανώσεις για τα δικαιώματα στο Μαρόκο και η Μαροκινή Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (APDHA), που εδρεύει στην Ανδαλουσία, υποστήριξαν την έκκληση για έρευνα καλώντας τις αρχές να μην θάψουν τους νεκρούς παρά μόνο μετά τις επίσημες έρευνες.

Η AMDH, σε μια σειρά από tweets το Σάββατο, ζήτησε μια «περιεκτική, γρήγορη και σοβαρή» έρευνα για τα γεγονότα της Παρασκευής και δημοσίευσε βίντεο από τα αποτελέσματα της απόπειρας μαζικής διέλευσης.

Το βίντεο έδειχνε δεκάδες ανθρώπους να κείτονται δίπλα στον φράχτη των συνόρων, μερικούς να αιμορραγούν και πολλούς φαινομενικά νεκρούς καθώς οι μαροκινές δυνάμεις ασφαλείας στέκονταν από πάνω τους. Σε ένα από τα βίντεο, ένας Μαροκινός αξιωματικός ασφαλείας φάνηκε να χρησιμοποιεί ένα ρόπαλο για να χτυπήσει ένα άτομο που ήταν ξαπλωμένο στο έδαφος.

Σύμφωνα με την οργάνωση, πολλοί από τους τραυματίες «έμειναν εκεί χωρίς βοήθεια για ώρες, γεγονός που αύξησε τον αριθμό των θανάτων». Η οργάνωση έδωσε μάλιστα μεγαλύτερο αριθμό νεκρών από εκείνον του μαροκινού υπουργείου Εσωτερικών, λέγοντας ότι 29 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Ωστόσο, η Helena Maleno Garzón, της οποίας η οργάνωση, Walking Borders, βρίσκεται σε συνεχή επαφή με Αφρικανούς που επιδιώκουν να περάσουν στην Ισπανία από το Μαρόκο, ο αριθμός των νεκρών φτάνει τους 37! 

Εξαιρετικά βίαιες οι μαροκινές αρχές

Ο Esteban Beltran, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας στην Ισπανία, δήλωσε: «Αν και οι μετανάστες μπορεί να ενήργησαν βίαια στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στη Μελίγια, όταν πρόκειται για τον έλεγχο των συνόρων, δεν πάνε όλα καλά» και υπογράμμισε ότι «Τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων πρέπει να γίνονται σεβαστά και τέτοιες καταστάσεις δεν μπορούν να επαναληφθούν».

Μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα El País ένας νεαρός άνδρας που επιχείρησε να περάσει τα σύνορα ανέφερε ότι τόσο οι πρόσφυγες όσο και η αστυνομία πέταξαν πέτρες ο ένας στον άλλον, αλλά η αστυνομία έφερε προστασία. «Οι μαροκινοί ένστολοι ήταν πολύ βίαιοι, πιο επιθετικοί από άλλες φορές και οι άνθρωποι πανικοβλήθηκαν», είπε λέγοντας πως «αυτό είναι που προκάλεσε την ταραχή».

Τις προηγούμενες ημέρες, η αστυνομία είχε πραγματοποιήσει αρκετές επιδρομές στους καταυλισμούς όπου οι μετανάστες και οι πρόσφυγες κοιμόντουσαν σκληρά καθώς περίμεναν την ευκαιρία να περάσουν στην Ισπανία, είπε. Η αστυνομία κατέσχεσε τρόφιμα και όσα μετρητά μπορούσε να βρει, αφήνοντας τους μετανάστες ανήσυχους και εξουθενωμένους. «Κανονικά τα δακρυγόνα τα πετούν στον αέρα, αλλά αυτή τη φορά στόχευαν απευθείας σε ανθρώπους. Και ήταν τόσο αδύναμοι που έπεφταν με το παραμικρό άγγιγμα», είπε. «Τόσοι πολλοί πέθαναν επειδή ήταν αδύναμοι και πεινασμένοι».

Τι απαντά η Ισπανική πλευρά – εσωτερικά πυρά στην κυβέρνηση

Στον απόηχο της τραγωδίας, μιλώντας σε δημοσιογράφους το Σάββατο, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, είπε ότι οι μαροκινές δυνάμεις συνεργάστηκαν με την ισπανική αστυνομία για να «αποτρέψουν» αυτό που περιέγραψε ως «βίαιη επίθεση» και «επίθεση στην εδαφική ακεραιότητα» της Ισπανίας. Προσέθεσε μάλιστα πως «αν υπάρχει κάποιος υπεύθυνος για όλα όσα φαίνεται να έχουν συμβεί σε αυτά τα σύνορα, είναι οι μαφίες που διακινούν ανθρώπους».

Πηγή της ισπανικής αστυνομίας είπε στο Reuters ότι οι άνθρωποι που προσπάθησαν να περάσουν τον φράχτη είχαν χρησιμοποιήσει ξύλα, μαχαίρια και οξύ κατά των δυνάμεων ασφαλείας και άλλαξαν τακτική για να προσπαθήσουν να περάσουν μαζικά σε ένα σημείο που θεωρείται αδύναμο, αντί σε ξεχωριστές προσπάθειες κατά μήκος του φράχτη.

Πάντως, τα σχόλιά του Σάντσεθ αμφισβητήθηκαν από στελέχη της ίδια της κυβέρνησης συνασπισμού. «Κανείς δεν πρέπει να πεθάνει έτσι», είπε η Yolanda Díaz, μία από τις πέντε υπουργούς που εκπροσωπούν τον μικρότερο εταίρο του συνασπισμού Unidas Podemos, στο Twitter. «Είναι καιρός να ξεκαθαρίσουμε τι συνέβη».

Ισπανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι περίπου 2.000 Αφρικανοί κατευθύνθηκαν προς τον σιδερένιο φράχτη τα ξημερώματα της Παρασκευής, με περισσότερους από 500 να καταφέρνουν να περάσουν σε μια περιοχή ελέγχου των συνόρων αφού έκοψαν ένα άνοιγμα με ψαλίδια. Ισπανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι 49 συνοριοφύλακες της Guardia Civil τραυματίστηκαν ελαφρά. Σύμφωνα με τις Ισπανικές Αρχές, συνολικά, 133 άτομα πέρασαν τα σύνορα.

Τι απαντά η Μαροκινή: Πανικοβλήθηκαν

Από την πλευρά τους, οι μαροκινές Αρχές δεν σχολίασαν τις καταγγελίες της AMDH, αλλά ένας ανώνυμος Μαροκινός αξιωματούχος είπε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι το προσωπικό ασφαλείας δεν είχε χρησιμοποιήσει αδικαιολόγητη βία κατά τα γεγονότα της Παρασκευής.

Οι Μαροκινές αρχές δήλωσαν ότι τα άτομα έχασαν τη ζωή τους λόγω του πανικού αφού περίπου 2.000 άτομα προσπάθησαν να σκαρφαλώσουν στον σιδερένιο φράχτη που χωρίζει το Μαρόκο και τη Μελίγια, ενώ κάποιοι έπεσαν προσπαθώντας.

Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εσωτερικών του Μαρόκου ανέφερε ότι 76 άμαχοι τραυματίστηκαν μαζί με 146 από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Οργανώσεις και Εκκλησία υπέρ των προσφύγων

Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και η Υπηρεσία Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εξέφρασαν επίσης «βαθιά θλίψη και ανησυχία» για όσα συνέβησαν στα σύνορα Μαρόκου-Μελίγια. «Ο ΔΟΜ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προτρέπουν όλες τις αρχές να δώσουν προτεραιότητα στην ασφάλεια των μεταναστών και των προσφύγων, να απόσχουν από την υπερβολική χρήση βίας και να προασπίσουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους», ανέφεραν οι οργανώσεις.

Η Ισπανική Επιτροπή για τους Πρόσφυγες (CEAR) κατήγγειλε επίσης αυτό που περιέγραψε ως «την αδιάκριτη χρήση βίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης και τον έλεγχο των συνόρων» και εξέφρασε ανησυχίες ότι η βία εμπόδισε άτομα που ήταν επιλέξιμα για διεθνή προστασία να φτάσουν στο ισπανικό έδαφος.

Εν τω μεταξύ, η Καθολική Εκκλησία στην ισπανική πόλη Μάλαγα δήλωσε ότι «τόσο το Μαρόκο όσο και η Ισπανία επέλεξαν να εξαλείψουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στα σύνορά μας, υποστηρίζοντας ότι η άφιξη των μεταναστών πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος και να ξεχάσουν τις ζωές που χάνονται στη πορεία».

Η Ισπανική Επιτροπή για τους Πρόσφυγες δήλωσε μάλιστα ότι οι αιτούντες άσυλο που διέφυγαν από ένοπλες συγκρούσεις στο Σουδάν ήταν μεταξύ εκείνων που προσπάθησαν να περάσουν και ότι η «αδιάκριτη χρήση βίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης και τον έλεγχο των συνόρων» εμπόδισε άτομα που ήταν επιλέξιμα για διεθνή προστασία να φτάσουν στο ισπανικό έδαφος.

Πηγή: aljazeera, independent, the guardian