«Σκάσε και παίζε» είχε πει ένας παρουσιαστής του Fox News το 2018 στον Λεμπρόν Τζέιμς ως απάντηση στα σχόλια του πρωταθλητή του ΝΒΑ για το ρατσισμό και για το τι σημαίνει να είσαι μαύρος στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Κόλιν Κάπερνικ απομακρύνθηκε από το NFL μετά τη σεζόν του 2016 και δέχτηκε επίθεση από τον Ντόναλντ Τράμπ επειδή γονάτισε κατά τη διάρκεια του εθνικού ύμνου διαμαρτυρόμενος για τον ρατσισμό, την αστυνομική βαρβαρότητα και τη φυλετική ανισότητα. Το 1968, οι δυο αμερικανοί πρωταθλητές Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος, γιουχαρίστηκαν πριν αποβληθούν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες για τη διαμαρτυρία τους κατά του ρατσισμού. Νωρίτερα φέτος, το αστέρι του τένις Ναόμι Οσάκα, δέχθηκε επίθεση στο διαδίκτυο αφότου συμμετείχε στις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter (BLM) στα κοινωνικά μέσα, όπως και στη Μινεάπολη και το Λος Άντζελες.

Η Οζάκα είπε όσα ένιωθε επειδή πίστευε ότι «η σιωπή δεν είναι ποτέ η απάντηση». «Όλοι πρέπει να έχουν λόγο για το θέμα αυτό», δήλωσε η Οζάκα, αποδομώντας τις απαγορεύσεις προς τους αθλητές να μιλήσουν για την πολιτική, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά ζητήματα. Δεν το αντέχω όταν τυχαίοι άνθρωποι λένε ότι οι αθλητές δεν πρέπει να ασχολούνται με την πολιτική και απλά να διασκεδάζουν. Τι σου δίνει περισσότερο δικαίωμα να μιλάς από εμένα;». Η Οζάκα δεν είναι η μόνη αθλήτρια που πήρε θέση δημοσίως μετά το θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ τον Μάιο.

Ο παγκόσμιος πρωταθλητής της Formula 1 του Ηνωμένου Βασιλείου Λούις Χάμιλτον συμμετείχε σε μια διαδήλωση BLM στο Λονδίνο και είπε ότι «ήταν εξαιρετικά αισιόδοξος ότι τα πράγματα θα αλλάξουν». Η Κόκο Γκωφ, 16χρονη τενίστρια, μίλησε σε μια διαμαρτυρία στη Φλόριντα, λέγοντας: «Ήμουν οκτώ όταν σκοτώθηκε ο Τράιβον Μάρτιν. Γιατί, λοιπόν, είμαι εδώ στα 16 ακόμα απαιτώντας αλλαγή;»

Αλλά τι συμβαίνει όταν οι αθλητές, με τα τεράστια κοινά των οπαδών τους, παίρνουν θέση αλλά τους λένε να «σκάσουν» καθώς «δεν είναι αρκετά κατάλληλοι» για να συζητήσουν θέματα εκτός γηπέδου; «Είναι ενοχλητικό. Χρειαζόμαστε τον κόσμο να ξέρει ότι δεν είμαστε μόνο παίκτες, είμαστε άτομα με οικογένειες, δικαιώματα και συναισθήματα», δήλωσε η Χαφσά Καμάρα, Αφροαμερικανή αθλήτρια, στο Al Jazeera. «Έχουμε την ίδια φωνή όπως και όσοι ζουν σε αυτόν τον κόσμο. Πρέπει να ακουστούμε. Οι άνθρωποι μας κάνουν να νιώθουμε σαν να πληρωνόμαστε μόνο για να παίζουμε μπάλα και τρέχουμε γρήγορα. Αυτό καταπατά τα δικαιώματά μας», πρόσθεσε η Καμάρα, η οποία εκπροσώπησε τη Σιέρα Λεόνε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016 στο Ρίο.

Ο Μαχμούτ Αμπντούλ Ραούφ αρνήθηκε να σταθεί για τον εθνικό ύμνο πριν από τους αγώνες μπάσκετ το 1996. Η αμερικανίδα ποδοσφαιριστής Μέγκαν Ράπινο έχει αγωνιστεί για ίση αμοιβή για τις γυναίκες ποδοσφαιριστές. Η πρώην αρχηγός της ομάδας του Αφγανιστάν, Καλίντα Πόπαλ, επέλεξε το ποδόσφαιρο ως εργαλείο για να «υπερασπιστώ τα δικαιώματά μου και να βοηθήσω και άλλες γυναίκες να υπερασπιστούν τα δικά τους». Ο Μάρκους Ράσφορντ αξιοποίησε την περίοδο παύσης λόγω πανδημίας στην Αγγλική Πρέμιερ Λιγκ (EPL) για να αναγκάσει τη βρετανική κυβέρνηση να συνεχίσει να παρέχει δωρεάν σχολικά γεύματα σε ευάλωτα παιδιά.

Ο πρώην αρχηγός του κρίκετ του Πακιστάν, Σαϊντ Αφρίντι μιλάει τακτικά για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο κατεχόμενο από την Ινδία Κασμίρ. Ο ποδοσφαιριστής της Άρσεναλ και της Γερμανίας Μεσούτ Οζίλ μίλησε κατά της δίωξης των Ουιγούρων στην Κίνα. Ο Ρόμπ Κέλερ, γενικός διευθυντής της οργάνωσης Global Athlete, δήλωσε ότι «η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα». «Το να λέμε ότι ένας αθλητής δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το βήμα του όταν είναι απλήρωτοι εργαζόμενοι αυτοί που παρακολουθούν τους αγώνες φέρνοντας τα έσοδα, και ότι δεν μπορούν να μιλούν για ένα σκοπό που θεωρούν σημαντικό, είναι μια στάση παρωχημένη», δήλωσε ο Κέλερ στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων.

Ενώ το χρησιμοποιούν οι αθλητές τον αθλητισμό και το γήπεδο ως πλατφόρμα για να επισημάνουν κοινωνικά ζητήματα δεν είναι κάτι καινούργιο, η αντίδραση και η εχθρότητα, ακόμη και από ένθερμους οπαδούς, εξακολουθούν να παρούσες. Ορισμένοι μάλιστα επέλεξαν να παραμείνουν απαθείς, ιδίως όταν ο Μάικλ Τζόρνταν αρνήθηκε να υποστηρίξει τον Αφροαμερικανό Δημοκρατικό Χάροϊ Γκάντ εναντίον του Ρεπουμπλικάνου Τζέσι Χελμς, ενός διαβόητου ρατσιστή, στην μάχη για τη Γερουσία το 1990.

Όμως, οι πρόσφατες διαδηλώσεις κατά του ρατσισμού που πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως κατέστησαν σαφές ότι ο αθλητισμός δεν μπορεί να μείνει εκτός πολιτικής. «Οι αθλητές είναι άνθρωποι όπως οι υπόλοιποι και έχουν το δικαίωμα να μιλούν όπως και οι υπόλοιποι», δήλωσε ο Ντάγκλας Χάρτμαν, καθηγητής και πρόεδρος της σχολής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα.

«Αυτό που δυσκολεύει είναι ότι η κοινωνική κατασκευή του αθλητισμού είναι ξεχωριστή από την πολιτική. Αυτός ο διαχωρισμός, από πολλές απόψεις, είναι κατασκευασμένος και φαντασιακός», πρόσθεσε ο Χάρτμαν, ο οποίος είναι επίσης συγγραφέας του Μεταμεσονύκτιο Μπάσκετ: Φυλή, Αθλητισμός και Νεοφιλελεύθερη Κοινωνική Πολιτική. Η συμμετοχή του αθλητισμού και των διασημοτήτων μπορεί να έχει ισχυρή επιρροή στην καθημερινή πολιτική, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε πέρυσι.

Αλλά το θάρρος και η εκφορά του λόγου δεν έρχονται χωρίς φόβο απόρριψης, επίπληξης ή τιμωρίας. Οι διαμαρτυρίες του Σμίθ και του Κάρλος στο βάθρο το 1968 έβαλαν τέλος στην καριέρα τους. Οι Γκουέν Μπέρι και Ρέης Ιμποντεν επιπλήχθηκαν για τη διαμαρτυρία τους στο βάθρο των νικητών στους αγώνες Pan-Am του 2019. Το 2018, ο διευθυντής του ποδοσφαιρικού συλλόγου Μάντσεστερ Σίτι, ο Πεπ Γκουαρντιόλα τιμωρήθηκε επειδή φορούσε κίτρινη κορδέλα σε αλληλεγγύη με το κίνημα ανεξαρτησίας στην Καταλονία.

Νωρίτερα φέτος, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έδωσε οδηγίες που απαγορεύουν στους συμμετέχοντες στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο του 2020 που αναβλήθηκαν να γονατίσουν ή να «προβούν σε πολιτικά μηνύματα». Ωστόσο, μετά την πρόσφατη αύξηση του αριθμού εκείνων που ζητούν ισότητα και συμμετοχικότητα οι αθλητικοί φορείς και οι οργανώσεις έχουν λάβει πρωτοφανή μέτρα.

Στην ομάδα κρίκετ των Δυτικών Ινδιών δόθηκε το πράσινο φως να φορέσουν οι παίκτες ένα έμβλημα BLM στο γιακά τους κατά τη διάρκεια της επερχόμενης σειράς δοκιμών στην Αγγλία. Οι ποδοσφαιριστές που έπαιζαν στο EPL είχαν γράψει το «Black Lives Matter» στις φανέλες τους και τους επετράπη να γονατίσουν στην αρχή των αγώνων. Όσον αφορά το EPL, φαίνεται ότι ξαφνικά, οι ζωές των Μαύρων είχαν σημασία. Αλλά γρήγορα αποδείχθηκε ότι η κίνηση αυτή δεν «ενέκρινε ένα πολιτικό κινήμα» και πολλοί ανησυχούν ότι η στάση αυτή θα είναι προσωρινή – και τι θα συμβεί όταν οι παίκτες εμπλακούν και στο επόμενο ζήτημα.

«Οι ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ μπορεί να έχουν εμβλήματα BLM στις φανέλες τους, αλλά δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου Μαύροι προπονητές, για παράδειγμα», δήλωσε ο Ντάνιελ Ράιχ, αναπληρωτής καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, στο Al Jazeera. «Απομένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι αθλητικοί σύλλογοι αν οι αθλητές υψώσουν τη φωνή τους σε άλλα θέματα που θεωρούνται πιο ευαίσθητα, όπως οι διακρίσεις κατά των Παλαιστινίων ποδοσφαιριστών από το Ισραήλ. Αυτό παραβιάζει επίσης τη συνολική φύση του αθλητισμού, και πιστεύω ότι μια τέτοια διαμαρτυρία θα πρέπει επίσης να γίνει αποδεκτή», πρόσθεσε ο Ράιχ, του οποίου τα ερευνητικά ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τον αθλητισμό και την πολιτική.

Το EPL παραδέχτηκε επίσης ότι η εμφάνιση του Ράσφορντ και άλλων ποδοσφαιριστών θα μπορούσε να δημιουργήσει «άβολα προηγούμενα». Ως αποτέλεσμα, η Καμάρα δεν είναι απόλυτα πεπεισμένη από τη ειλικρίνεια της συμμετοχής των ενώσεων στις διαμαρτυρίες. «Αισθάνομαι ότι υπάρχει τώρα το branding και το μάρκετινγκ. Είναι μια ευκαιρία να γίνουν μέρος των hashtags και των τάσεων στα social media». Ο Χάρτμαν επίσης δεν πιστεύει ότι οι ιδιοκτήτες ομάδων του NFL «άλλαξαν τα πιστεύω τους». «Συνειδητοποίησαν ποιοι είναι οι εργαζόμενοί τους. Ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το πού βρίσκεται η βάση των καταναλωτών, πόσο εξαρτάται η βιομηχανία από τους διασημότερους αθλητές και τις απόψεις τους. Αυτοί (οι ιδιοκτήτες) πρέπει να τους αναγνωρίσουν και να τους επιτρέψουν να το μιλήσουν». 

Αλλά εκτός από αυτό που ορισμένοι αθλητές αποκαλούν «προσωρινές» χειρονομίες από τους αρμόδιους, υπάρχει επίσης ανησυχία για τη μακροζωία και τη διάρκεια του κινήματος που φαίνεται να κερδίζει έδαφος για την ώρα. Ενώ ο Χαρτμαν πιστεύει ότι το πρόσφατο κίνημα «άνοιξε μια πόρτα» και οδήγησε σε «σημαντική αλλαγή στην αντίληψη του κοινού», η Καμάρα υπενθύμισε στους συναδέλφους της αθλητές ότι το χρέος τους ήταν να μην τα παρατήσουν και να συμμετέχουν όλο και περισσότερο στον διάλογο παρά την κριτική που μπορεί να τους γίνει. «Εάν συνεχίσουμε να το παρακολουθούμε, να φοράμε τα περιβραχιόνια, να γονατίζουμε και να μιλάμε, θα δείξουμε στο κοινό ότι δεν ήταν κάτι μεμονωμένο, αλλά είναι η ζωή μας για την οποία μιλάμε – μέσα και έξω από το γήπεδο. Καταλαβαίνουμε ότι ζούμε μια πολύ προνομιακή ζωή. Έχουμε οπαδούς, και αυτό πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε στο έπακρο. Να τηρήσουμε τον λόγο μας και να διατηρήσουμε τις θέσεις μας».