Επί μία σχεδόν εβδομάδα, «βράζει» το Ιράν καθώς χιλιάδες κόσμου διαμαρτύρονται στους δρόμους για τον μυστήριο θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, μετά την σύλληψή της στις 13 Σεπτεμβρίου για παραβίαση ενδυματολογικού κώδικα που ισχύει στην χώρα.

Υπενθυμίζεται ότι η 22χρονη Μαχσά Αμινί, που καταγόταν από την επαρχία Κουρδιστάν και είχε επισκεφθεί την Τεχεράνη, συνελήφθη «επειδή φορούσε ανάρμοστα ρούχα» από την αστυνομία ηθών, μια μονάδα αρμόδια να επιβάλλει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες της χώρας. Στη διάρκεια όμως της σύλληψης, η Αμινί έπεσε σε κώμα πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί.

Διαβάστε επίσης: Ο «ατυχής» θάνατος μιας Ιρανής

Σημειώνεται ότι μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, οι αρχές στο Ιράν επέβαλαν έναν υποχρεωτικό ενδυματολογικό κώδικα που απαιτούσε από όλες τις γυναίκες σε δημόσιους χώρους να φορούν μαντίλα και φαρδιά ρούχα που συγκαλύπτουν τις φιγούρες τους στο κοινό.

Η ιρανική αστυνομία αρκέστηκε να δηλώσει πως επρόκειτο για ένα «ατυχές συμβάν» και ότι αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας, ωστόσο οι ακτιβιστές αναφέρουν ότι η Αμινί δέχθηκε ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της. Η ιρανική αστυνομία απέρριψε τις κατηγορίες και ξεκίνησε έρευνα.

Κόσμος στους δρόμους – γυναίκες τις μαντίλες τους

Καθώς οι απαντήσεις της κυβέρνησης δεν ικανοποίησαν τον κόσμο, εκατοντάδες οργισμένοι πολίτες βγήκαν στους δρόμους τις τελευταίες έξι μέρες για να διαμαρτυρηθούν. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την επαρχία Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράν, όμως σύντομα εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Τεχεράνης, της Μασχάντ, της Χαμαντάν και της Ταμπρίζ.

Πρόκειται για τις εντονότερες διαμαρτυρίες που έχουν σημειωθεί εδώ και χρόνια μετά από το πολύ σοβαρό αυτό περιστατικό. Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιμάκωσης των διαδηλώσεων με τα πλήθη να επευφημούν το κάψιμο των χιτζάμπ τους από τις γυναίκες σε μια φωτιά στο Σάρι την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου. Πολλές γυναίκες μάλιστα έκαψαν τις μαντίλες τους και άλλες να έκοψαν δημοσίως τα μαλλιά τους. «Είμαι η γυναίκα που ξύπνησε, βρήκα τον δρόμο μου και δεν θα επιστρέψω ποτέ», είναι το σύνθημα που συνοδεύει τις διαδηλώσεις.

Unprecedented scenes in Iran: woman sits on top of utility box and cuts her hair in main square in Kerman to protest death of Mahsa Amini after her arrest by the morality police. People clap their hands and chant “Death to the dictator.” #مهسا_امینی pic.twitter.com/2oyuKV80Ac

— Golnaz Esfandiari (@GEsfandiari) September 20, 2022

Μέχρι στιγμής τουλάχιστον τρεις άνθρωποι έχουν πεθάνει στις διαδηλώσεις, αλλά οι διαδηλωτές συνεχίζουν να φωνάζουν συνθήματα κατά της ηγεσίας της χώρας.
Ακτιβιστές ανέφεραν ότι μια γυναίκα ήταν μεταξύ τριών διαδηλωτών που σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς από δυνάμεις ασφαλείας στην Ουρμία, το Πιρανσάχρ και το Κερμανσάχ.

Τουλάχιστον επτά άνθρωποι φέρεται να έχουν σκοτωθεί από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις ενάντια στους νόμους για το χιτζάμπ και την αστυνομία ηθικής μετά τον θάνατο του Mahsa Amini. Ωστόσο, σύμφωνα με το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Fars, τραυματίστηκαν ακόμη 25 άνθρωποι, ανάμεσά τους διαδηλωτές, μέλη των δυνάμεων ασφαλείας και περαστικοί.

Iranian women burning their hijabs after a 22 year-old girl was killed by the “morality police”#MahsaAmini #IranRevolution #IranProtests pic.twitter.com/YRzH6SNc4c

— Anonymous Operations (@AnonOpsSE) September 21, 2022

Παράλληλα με τις αιματηρές διαδηλώσεις, αρκετοί ιστότοποι μέσων ενημέρωσης της ιρανικής κυβέρνησης και του κράτους είναι τέθηκαν εκτός λειτουργίας μετά από κυβερνοεπιθέσεις των χάκερ «Anonymous» που ισχυρίστηκαν ότι εξαπέλυσαν κυβερνοεπιθέσεις εναντίον για να στηρίξιυν τις διαδηλώσεις. Η κυβέρνηση αρνήθηκε να σχολιάσει σχετικά.

Αντιεπαναστατικές προσπάθειες διαδηλωτών – δέσμευση Χαμεϊνί

Οι αρχές κατηγόρησαν τους διαδηλωτές ότι σκότωσαν δύο πολίτες στο Κερμανσάχ καθώς και έναν βοηθό της αστυνομίας στο Σιράζ. Σύμφωνα με τον Esmail Zarei Kousha, κυβερνήτη του Κουρδιστάν οι παραπάνω θάνατοι είναι «ύποπτοι» και φαίνεται να είναι μια προσπάθεια «αντιεπαναστατικών» ομάδων να αναζωπυρώσουν τις φλόγες της αναταραχής σε ολόκληρη τη χώρα.

Εν τω μεταξύ, εθελοντές μοτοσικλετιστές, γνωστοί ως «Basij» της παραστρατιωτικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν, κυνήγησαν και ξυλοκόπησαν διαδηλωτές – όπως έκαναν και σε άλλες διαδηλώσεις τα τελευταία χρόνια για τα δικαιώματα του νερού, την παραπαίουσα οικονομία της χώρας και άλλους λόγους, διαδηλώσει που έχουν κατασταλεί βίαια.

This video brought tears to my eyes.
Women & men burning compulsory hijab in the streets of Tehran where #MahsaAmini was beaten up to death by hijab police.
The woman who took the video says; our dream comes true Finally we are burning the symbol of our oppression in the street. pic.twitter.com/P9WYBixKw4

— Masih Alinejad ️ (@AlinejadMasih) September 19, 2022

Πάντως, μετά την οργή που έχει προκαλέσει ο θάνατος της Αμινί, ο εκπρόσωπος του ανώτατου πνευματικού ηγέτη του Ιράν στο Κουρδιστάν, Αμντολρεζά Πουρζαχαμπί, μετέβη τη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου στο σπίτι της.

Ο εκπρόσωπος δήλωσε στην οικογένεια ότι «θα ληφθούν μέτρα» και ότι ο αγιατολάχ Χαμενεΐ «λυπάται» για τον θάνατό της. «Όπως ήδη υποσχέθηκε στην οικογένεια της Αμινί, θα παρακολουθήσω την υπόθεση μέχρι τέλους», τόνισε.

Αντιδράσεις από Ιρανούς πολιτικούς

Την ίδια στιγμή, υψηλόβαθμοι Ιρανοί αξιωματούχοι στρέφονται εναντίον της αστυνομίας ηθών, γνωστή με το όνομα Γαστ-ε- Ερσάντ ή ως «περιπολία προσανατολισμού».

Στο κοινοβούλιο ο βουλευτής Τζαλάλ Ρασιντί Κουτσί εκτίμησε ότι η αστυνομία ηθών «προκάλεσε ζημιά στη χώρα». «Προκειμένου να αποφευχθεί να επαναληφθούν τέτοια περιστατικά, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι περιπολίες προσανατολισμού (…) πρέπει να αναθεωρηθούν», τόνισε ο πρόεδρος του κοινοβουλίου Μοχαμάντ Μπαγέρ Γαλιμπάφ.

Άλλος βουλευτής έφτασε στο σημείο να προτείνει την κατάργηση της αστυνομίας ηθών. «Πιστεύω ότι εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας της Γαστ-ε- Ερσάντ να περάσει την κουλτούρα του χιτζάμπ, αυτή η μονάδα θα πρέπει να καταργηθεί, προκειμένου τα παιδιά αυτής της χώρας να μην φοβούνται όταν τη συναντούν», δήλωσε ο Μοϊνοντίν Σαϊντί.

Για την Οργάνωση για την Προώθηση της Αρετής και την Πρόληψη της Διαφθοράς, μια οργάνωση που συνδέεται με το ιρανικό κράτος, «πρέπει να σταματήσει να συλλαμβάνει και να προσάγει ανθρώπους που δεν φορούν σωστά τη μαντίλα, διότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την όξυνση των κοινωνικών εντάσεων. Πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος ώστε να θεωρείται απλώς παράπτωμα».

Να γίνει αμερόληπτη έρευνα ζητά ο ΟΗΕ

Από την πλευρά της η υπηρεσιακή Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νάντα αλ Νασίφ εξέφρασε «την ανησυχία της για τον θάνατο υπό κράτηση της Μαχσά Αμινί (…) και τη βίαιη αντίδραση των δυνάμεων ασφαλείας απέναντι στις διαδηλώσεις» και ζήτησε «αμερόληπτη» και «ανεξάρτητη» έρευνα.

Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε έπειτα από συνομιλία του με τον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραϊσί ότι «επέμεινε στον σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών» στο Ιράν.

Παράλληλα Ιρανοί αντιφρονούντες και πρώην κρατούμενοι ανακοίνωσαν χθες Τρίτη από τη Νέα Υόρκη ότι κατέθεσαν αγωγή εναντίον του Ραϊσί, ο οποίος θα μιλήσει ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ σήμερα.

Στόχος της αγωγής, που ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί από το ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν, είναι ο Ιρανός πρόεδρος, για τον ρόλο του στο Ιράν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν χιλιάδες άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση για τη Δημοκρατία στο Ιράν.