Κάποια μέρη είναι πολύ περισσότερο χαραγμένα στις μνήμες των ανθρώπων, παρά στους χάρτες τους. Ένα τέτοιο μέρος είναι και το νησί Mousuni, ένα από αυτά του ινδικού συμπλέγματος νησιών Sundarbans – ενός αρχιπελάγους 4.000 τετραγωνικών μιλίων που έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή παγκόσμιας κληρονομιάς. Βρίσκεται στον κόλπο της Βεγγάλης, που μοιράζεται η Ινδία και το Μπαγκλαντές, σε μια περιοχή με ένα πλούσιο οικοσύστημα στο οποίο υπάρχει το μεγαλύτερο μαγκρόβιο δάσος στον κόσμο και ζουν μερικές εκατοντάδες είδη ζώων, συμπεριλαμβανομένης της απειλούμενης τίγρης της Βεγγάλης. Έχει περίπου 13 εκατομμύρια κατοίκους.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε λίγες δεκαετίες όμως. Η περιοχή έχει ήδη χτυπηθεί από την κλιματική αλλαγή. Το 70% της γης είναι μόλις λίγα μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Σε ορισμένα μέρη της περιοχής, η θάλασσα προσχωρεί στη στεριά κατά 200 μέτρα το χρόνο. Ειδικότερα, το νησί Mousuni αντιμετωπίζει τις χειρότερες επιπτώσεις από το μεταβαλλόμενο κλίμα. Η διάβρωση των ακτών, οι πλημμύρες και οι ολοένα αυξανόμενες βίαιες καταιγίδες έχουν καταστήσει το μεγαλύτερο μέρος της γης άγονο. Την περασμένη δεκαετία, οι κάτοικοι του νησιού είδαν τα σπίτια τους και τα μέσα διαβίωσής τους να καταστρέφονται. Σήμερα εκεί μένουν κυρίως γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, καθώς περισσότερο από το ήμισυ του ανδρικού πληθυσμού έχει μεταναστεύσει σε αστικές περιοχές για να εργαστεί. Το νησί που κάποτε ήταν μια αυτοσυντηρούμενη αγροτική κοινότητα, βρίσκεται τώρα στην πρώτη γραμμή του μετώπου της κλιματικής κρίσης.

Οι δημοσιογράφοι Lisa Hornak και Erin Stone ταξίδεψαν στο νησί Mousuni για να δουν πώς είναι η ζωή των κατοίκων που έχουν απομείνει σε αυτό. Στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ τους «Losing Ground», οι άνθρωποι αυτοί ομολογούν τον μεγαλύτερο φόβο τους: ότι θα αναγκαστούν να γίνουν οι επόμενοι κλιματικοί πρόσφυγες του πλανήτη. Δεν θα είναι άλλωστε οι πρώτοι, αφού το 1996, ένα νησί κοντά στο δικό τους, το Lohachara, έγινε το πρώτο κατοικημένο νησί στον κόσμο που βυθίστηκε στη θάλασσα και οι κάτοικοί του από τους πρώτους πρόσφυγες του κλίματος στον κόσμο.

«Ο θόρυβος της καταιγίδας και το νερό που έμπαινε στο σπίτι, μας τρόμαξαν», λέει η Geeta στον φακό του The Atlantic. Έπρεπε κάτι να κάνει. Πήρε λοιπόν τον μικρό της αδελφό αγκαλιά και πήγε στο ανάχωμα της περιοχής για να σωθούν. «Μπροστά τα μάτια μου, οι τοίχοι τους σπιτιού μας έπεσαν», διηγείται. Μια άλλη κάτοικος του νησιού, η Fluti, θυμάται ότι στην περίπτωσή της το σπίτι της δεν καταστράφηκε σε μια στιγμή, αλλά σταδιακά και δείχνει την ακτή όπου κάποτε έστεκε η γειτονιά της, πίσω από ένα τείχος. Ο ωκεανός το έριξε κι αυτό.

Ο Adalat Khan είναι ο κυβερνήτης του νησιού. Όπως λέει το νησί εξαρτάται από τη γεωργία και μέχρι κάποια στιγμή παρήγαγε 10πλασια ποσότητα αγαθών από όσο χρειαζόταν για να θρέψει τους κατοίκους του. Τα υπόλοιπα τα εξήγαγαν. Ο Shugda είναι ο σύζυγος της Geeta και είναι αγρότης. «Γεννηθήκαμε αγρότες. Δεν έχουμε την επιλογή να κάνουμε άλλη δουλειά εδώ. Με το ζόρι επιβιώνουμε», λέει.

Πολλοί δεν μπορούν πια να επιβιώσουν στο Mousuri. Όσοι είναι νέοι παίρνουν τον δρόμο για τις μεγάλες πόλεις. Είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν τόσο οι ίδιοι όσο και οι οικογένειές τους που μένουν πίσω. Ο Ramzan, ο γιος της Lufti, ήταν αγρότης. Τώρα ζει στην Καλκούτα και είναι ράφτης. Εργάζεται από τις 7 το πρωί έως τις 11 το βράδυ για να τα βγάλει πέρα. Ήταν 13 χρονών όταν έφυγε από το νησί και ένας μόλις από το 85% των αντρών που το έχουν αφήσει πίσω τους. Πίσω τον περιμένουν η μητέρα του, η σύζυγός του και τα δύο παιδιά τους. Γνώρισε την Ashida στην πόλη, την παντρεύτηκε κι εκείνη πήγε να μείνει με την μητέρα του στο Mousuni. Πριν τον γάμο τους, όχι μόνο δεν είχε μιλήσει ποτέ σε άντρα αλλά δεν είχε δει ποτέ και τη θάλασσα. Τώρα ο ωκεανός την περικυκλώνει.

«Όταν ήρθα εδώ φοβήθηκα πάρα πολύ», λέει η Ashida. «Δεν είχα δει ποτέ τόσο πολύ νερό», σημειώνει και τονίζει ότι ακόμη και για να μαγειρέψουν αναγκάζονται να βάλουν το μαγκάλι πάνω στο κρεβάτι, γιατί το νερό μπαίνει μέσα στην καλύβα τους και σβήνει τη φωτιά. Όσον αφορά τον άντρα της, τον βλέπει μια φορά τον μήνα ή μια φορά στους δύο μήνες που τους επισκέπτεται. Κάθε βράδυ μιλούν στο τηλέφωνο και μοιράζονται τους πόνους τους. Και κάπως έτσι δύσκολα περνάει η ζωή τους.

Η κυβέρνηση του νησιού έχει αρχίσει να προετοιμάζεται για τα χειρότερα, αλλά αυτό δεν είναι μάλλον αρκετό. Χτίζει ξενώνες για να φιλοξενήσει όσους χάνουν τα σπίτια τους από τις πλημμύρες και διανέμει τρόφιμα. Αίτημα των κατοίκων είναι όμως να χτιστεί ένα τείχος που θα θωρακίσει το νησί από άκρη σε άκρη. Κατά καιρούς έχουν χτιστεί τείχη. Ο τυφώνας Αίλα που χτύπησε όμως το νησί το 2009 γκρέμισε όποια υποδομή υπήρχε.

Όσα τείχη και να υψωθούν όμως αν δεν κάνουμε κάτι όλοι μαζί για την κλιματική αλλαγή, το νησί Mousuni σε δέκα χρόνια το πολύ από τώρα θα εξαφανιστεί κάτω από το νερό.

Και τότε πραγματικά θα πάψει να είναι χαραγμένο στους χάρτες μας, παραμένοντας χαραγμένο στη μνήμη μας και μόνο…

Δείτε το ντοκιμαντέρ Loosing Ground:

PHOTO: DEEP CHATTERJEE