Την έναρξη του προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης, που θα έχει συνολικό ύψος 60 δισ. ευρώ ανά μήνα, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το πρόγραμμα εξαγοράς κρατικών ομολόγων, συνολικού μεγέθους 1,14 τρις, θα ξεκινήσει από το Μάρτιο του 2015 και θα ισχύσει μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016. Τα ομόλογα θα έχουν διάρκεια από δύο έως 30 χρόνια. Στο πρόγραμμα θα υπαχθούν και οι χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα στήριξης, όπως η Ελλάδα, με τον Μάριο Ντράγκι να σημειώνει πως δεν υπάρχουν ξεχωριστοί όροι για την αγορά ομολόγων της χώρας, ενώ πρόσθεσε ότι η ΕΚΤ θα είναι σε θέση να αγοράζει ελληνικά ομόλογα μετά τον Ιούλιο, όταν θα έχουν αποπληρωθεί οι λήξεις του Ιουλίου. Σημείωσε επίσης πως προϋπόθεση για την αγορά κρατικών ομολόγων είναι η ύπαρξη ενός προγράμματος – χωρίς να διευκρινίζεται ωστόσο το ποιο πρόγραμμα θα πρέπει να είναι – και η θετική αξιολόγηση της εφαρμογής του. 

Όπως είπε για την Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιος ειδικός κανόνας, αλλά ισχύουν οι γενικοί κανόνες που ισχύουν για όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει πως η ΕΚΤ θα μπορέσει να αγοράσει έως το 33% των κρατικών ομολόγων που διαπραγματεύονται στη δευτερογενή αγορά, ενώ δεν θα μπορεί να αγοράζει πάνω από το 25% για κάθε μία συγκεκριμένη έκδοση (π.χ. 5ετή ομόλογα). Το ΕΚΤ, ειδικά για την Ελλάδα, θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα μετά τον Ιούλιο καθώς έχει ήδη προχωρήσει σε αγορά ομολόγων και περιορίζεται από το όριο του 33%. 

Το ύψος των αγορών θα είναι ανάλογο της συμμετοχής της κάθε χώρας στον ισολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που αντιστοιχεί περίπου στο ποσοστό της κάθε χώρας στο ΑΕΠ της ευρωζώνης, και θα αφορά τίτλους που βρίσκονται επενδυτική βαθμίδα (investment grade). Όπως ανακοίνωσε ο Μάριο Ντράγκι οι κεντρικές τράπεζες θα αναλαμβάνουν το κίνδυνο για περίπου το 80% από τις αγορές τίτλων. “Το 20% των επιπρόσθετων αγορών στοιχείων ενεργητικού θα υπόκειται σε καθεστώς αμοιβαιοποίησης του κινδύνου”, ανέφερε. Το πρόγραμμα αφορά συνδυασμένες αγορές δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Οι αγορές θα έχουν ανώτατο όριο το 25% της έκδοσης κάθε τίτλου. ενώ τον κεντρικό συντονισμό θα πραγματοποιήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

“Με την στήριξη των μέτρων νομισματικής πολιτικής αναμένουμε μια ανάκαμψη στην ζήτηση και με την προϋπόθεση ότι θα ανέβουν οι τιμές του πετρελαίου κατά την ερχόμενη περίοδο, ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά το 2015 και το 2016”, δήλωσε ο Ντράγκι. Τα χρήματα που θα πάρουν οι τράπεζες από τις αγορές ομολόγων θα μπορούν είτε να χρηματοδοτήσουν τον ιδιωτικό τομέα είτε να κατατεθούν στην ΕΚΤ, με αρνητικό όμως επιτόκιο. Έτσι, όπως ανέφερε ο Μάριο Ντράγκι, δίνεται κίνητρο για τη χρηματοδότηση της ιδιωτικής οικονομίας.

Διαβάστε την τοποθέτηση Ντράγκι και την περιγραφή του προγράμματος και των όρων συμμετοχής (Στα αγγλικά)

Διαβάστε επίσης: Αντιπαράθεση ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ για την απόφαση της ΕΚΤ

Η Άνγκελα Μέρκελ σε δηλώσεις της σχετικά με τις ανακοινώσεις Ντράγκι, που είναι σε αντίθετη κατεύθυνση από την κεντρική γραμμή λιτότητας του Βερολίνου, ανέφερε πως οι αποφάσεις της ΕΚΤ ελήφθησαν ανεξάρτητα, χωρίς να υπάρχουν πιέσεις για το αντίθετο από τη Γερμανία, και πως το πρόγραμμα δεν αναιρεί την ευθύνη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν τις οικονομίες των κρατών τους. Παράλληλα είπε πως η Γερμανία θα συνεχίσει να δείχνει την αλληλεγγύη της στην Ελλάδα, ενώ υποστήριξε, με αιχμές προς την Αθήνα, πως “τα παραδείγματα της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και σε ένα βαθμό της Ελλάδας, δείχνουν ότι οι μεταρρυθμίσεις αξίζουν την προσπάθεια”.

Με την ανακοίνωση του προγράμματος, η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου υποχώρησε, αυξάνοντας τις δυνατότητες των ευρωπαϊκών εξαγωγών. Αμετάβλητα στο ιστορικό χαμηλό επίπεδο του 0,05% άφησε, όπως εξάλλου αναμενόταν το βασικό επιτόκιο του ευρώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Άνοδος στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Άνοδος καταγράφεται και στο χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ πτώση καταγράφουν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά. Ενδεικτικά, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου υποχωρεί αυτή την ώρα κατά 2,36% στο 9,258%, ο 3ετής τίτλος βρίσκεται στο -5,79% με απόδοση στο 10,70% και για το 5ετές η απόδοση είναι χαμηλότερα κατά 4,89%, στο 9,802%.

Παναγιώτου: Ιστορική απόφαση και υποσημειώσεις

Ο Πανος Παναγιώτου, τεχνικός αναλυτής  χρηματιστηριακών αγορών και της Ελληνικής Κοινότητας Τεχνικών Αναλυτών στην Αγγλία, επισήμανε στο tvxs.gr πως πρόκειται για μια ιστορική απόφαση, η οποία όμως πρέπει να δούμε κατά πόσο έστω και αργά μπορεί να δώσει λύση ή είναι πλέον πολύ αργά και έπρεπε η ΕΚΤ να είχε κινητοποιηθεί νωρίτερα. “Επίσης πρέπει να δούμε αν αυτό είναι το πρώτο βήμα και αν θα ακολουθήσει και δεύτερο”, είπε και πρόσθεσε: “Σίγουρα όμως άνοιξη η πόρτα για μια εποχή που η ευρωζώνη μοιράζεται ευθύνες με διαφορετικά εργαλεία. Άνοιξε η πόρτα στα να θεωρείται πλέον η παρέμβαση της ΕΚΤ με αγορά κρατικών ομολόγων ως ένα νόμιμο νομισματικό εργαλείο. Αυτό είναι ιστορικό. Έχουμε ένα νέο εργαλείο που δίνει μια άλλη κατεύθυνση στην ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία. Δεν είναι το τέλος, είναι μόλις αρχή αυτού του δρόμου”.

Σχολιάζοντας τα όσα ανακοινώθηκαν από τον Μάριο Ντράγκι, ο κ. Παναγιώτου υπογράμμισε πως πρόκειται για μια απόφαση νομικά προσεγμένη ώστε να υπάρχει διαμερισμός του ρίσκου και να ικανοποιείται και η Γερμανία, καθώς δεν υπάρχει πλήρης ανάληψη ρίσκου από την ΕΚΤ. “Είναι μια πολύ προσεκτικά μελετημένη κίνηση, νομικά και πολιτικά, ταυτόχρονα”, ανέφερε, επισημαίνοντας ωστόσο πως “σε κάθε περίπτωση είναι σίγουρα έκτος γραμμής Βερολίνου και αυτό δείχνει πως δεν μπορεί το Βερολίνο να κάνει πάντα αυτό που θέλει”.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο Πάνος Παναγιώτου υπογράμμισε πως πρόκειται για μια θετική απόφαση καθώς η Ελλάδα είναι ταυτόχρονα και αυτόνομη αλλά και ένα στοιχείο ενός συνόλου, ένα μέλος της ευρωζώνης. “Σε αυτό το πλαίσιο αν επηρεάζεται θετικά η ευρωζώνη είναι καλό και για την Ελλάδα”. “Στο δια ταύτα χρειάζεται να φτάσουμε μέχρι τον Ιούλιο για να αξιοποιήσουμε το πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει πως με μια συμφωνία μέχρι τον Ιούλιο και με μια καλή διάθεση και από τις δύο πλευρές, που πιστεύω πως θα υπάρξει, θα μπορεί και η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί το πρόγραμμα. Η πόρτα είναι ανοιχτή. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως ο Μάριο Ντράγκι για την ένταξη στο πρόγραμμα αναφέρθηκε σε συμφωνία ενός κράτους με την τρόικα, ασχέτως ποια θα είναι αυτή. Αρκεί να υπάρχει μια συμφωνία χωρίς να προσδιορίζεται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Αρκεί λοιπόν μια συμφωνία και όχι η συνέχιση του προηγούμενου προγράμματος. Αυτό είναι επίσης ένα θετικό στοιχείο”, τόνισε.

Τέλος ο Πάνος Παναγιώτου υπογραμμίζει και ένα ακόμη θετικό στοιχείο στις σημερινές ανακοινώσεις του Μάριο Ντράγκι. Όπως υπογράμμισε ενισχύεται και ο βαθμός αξιοπιστίας των ευρωπαϊκών θεσμών, καθώς φαίνεται πως υλοποιούν τα όσα έχουν ανακοινώσει. “Ο Μάριο Ντράγκι έκανε πράξη τη δήλωσή του πως “θα κάνει τα πάντα για το ευρώ” και άρα αυξάνεται και η αξιοπιστία των τοποθετήσεών του πως το ευρώ είναι αμετάκλητο και πως η Ελλάδα δεν κινδυνεύει με έξοδο από το ευρώ. Χωρίς λοιπόν να έχει κάνει κάτι η Ελλάδα υπάρχει μια θετική επιρροή”.