Μια φράση που ακούμε συχνά, συχνότερα τα τελευταία χρόνια, και έχει καταντήσει ίσως λίγο κλισέ για κάποιους που την ακούν ή τη διαβάζουν κάπως αδιάφορα πια.

Ads

Δεν υπάρχει άλλη φράση που θα μπορούσε, όμως, να περιγράψει καλύτερα τι συνέβη χθες βράδυ στο ΑΠΘ. Ή, εδώ που τα λέμε, τι συμβαίνει μήνες τώρα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας και των Βαλκανίων.  Τα χθεσινά περιστατικά ήταν απλώς το αποκορύφωμα, το επιστέγασμα όσων λαμβάνουν χώρα στο campus όλο αυτό το διάστημα.

Από το μεσημέρι κυκλοφορούσε ευρέως στα social media ότι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ο καλλιτέχνης με την πιο επιτυχημένη συναυλιακή παρουσία φέτος το καλοκαίρι, θα δώσει μέσα στο campus του ΑΠΘ μια συναυλία αλληλεγγύης προς τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που αγωνίζονται –μεταξύ άλλων- κατά της πανεπιστημιακής αστυνομίας.

Ήταν σχεδόν βέβαιο πως η συναυλία θα συγκέντρωνε χιλιάδες κόσμου. Κι έτσι έγινε. Έφτασα στον χώρο περίπου στις 23:00. Το κλίμα ήταν σχεδόν εορταστικό. Το πάθος άρχισε να ξεχειλίζει όταν ο Θανάσης βγήκε λίγο αργότερα στη σκηνή.
Οι εικόνες, όμως, έγιναν γρήγορα αποτρόπαιες. Μια ώρα και 12 λεπτά μέτρησε η συναυλία μέχρι τα δακρυγόνα να πέσουν μέσα στο πλήθος και δίπλα στη σκηνή.

Ads

Η αφορμή φαίνεται πως ήταν μια κίνηση ομάδας ατόμων προς την υποτιθέμενη βιβλιοθήκη του Βιολογικού, 300 μέτρα βορειότερα από τον χώρο της συναυλίας. Η αστυνομία που έχει τα μέσα -αλλά προφανώς όχι την εκπαίδευση, τη διάθεση ή την εντολή- για αποτροπή αυτής της ομάδας, κατέληξε να ρίχνει χημικά ακριβώς στο χώρο της συναυλίας, δίπλα στη σκηνή και μπροστά στο κτίριο της Νέας Φιλοσοφικής.

00:19 Πέφτουν οι πρώτες κρότου λάμψης και γράφω το πρώτο tweet σημειώνοντας ότι «Θα είναι εγκληματικό αν κάνουν κίνηση προς το χώρο της συναυλίας»

Τέσσερα λεπτά μετά η κίνηση αυτή έγινε.

Σε λιγότερο από δέκα λεπτά ο κόσμος έψαχνε τρόπο να απομακρυνθεί από τον χώρο της συναυλίας. Στην έξοδο προς τα πάνω είναι τα ΜΑΤ που ρίχνουν τα δακρυγόνα, δεξιά προς την πρυτανεία,  που κόσμος ήδη συνωστίζεται, ακούγονται κρότου λάμψης. Μένει μόνο η νότια δίοδος προς την Εγνατία, οι δυο σκάλες γεμάτες κόσμο, τα δακρυγόνα φτάνουν εκεί με τον κόσμο να προσπαθεί να κατέβει. 

Ο χώρος μπροστά στην αίθουσα τελετών γεμάτος κόσμο και ξανά πέφτουν δακρυγόνα από την άλλη πλευρά αυτή τη φορά, τον παρακείμενο δρόμο που βγάζει στη Κεντρική Βιβλιοθήκη. Στην Εγνατία επικρατεί ένα χάος με τον κόσμο να βγαίνει στο δρόμο.

Η δράση των ΜΑΤ ήταν εγκληματική και αυτή η θέση είναι απλώς περιγραφική. Ο κόσμος με συνθήματα κατευθύνεται προς την Καμάρα, όπου και σταματά.

Να γίνει πορεία; Να μείνουμε εκεί; Να γυρίσουμε στο πανεπιστήμιο μας ή να το αφήσουμε στα ΜΑΤ; Μετά το σοκ και αφού έχουμε βρει τους φίλους μας και είναι όλοι και όλες καλά, ο κόσμος μαζεύεται και κινείται ξανά προς το πανεπιστήμιο.

Μόλις ο κόσμος φτάνει μπροστά στην αίθουσα τελετών εξαπολύεται μια δεύτερη επίθεση αυτή τη φορά πάνω στην Εγνατία. ΜΑΤ βγαίνουν μπροστά στη Θεολογική, κατεβαίνουν από την Πρυτανεία, χτυπούν και από τις δυο πλευρές. Και κατόπιν εμφανίζεται η αύρα. Ξανά ο στόχος δεν είναι ούτε η αποτροπή ούτε η εκδίωξη του πλήθους πέριξ από το πανεπιστήμιο. Δεκάδες αστυνομικοί ρίχνουν ακατάπαυστα δακρυγόνα, κυνηγούν κόσμο και από πίσω η αύρα ρίχνει ασταμάτητα νερό. Σε απόσταση αναπνοής από το πλήθος.

Δεν σταματούν στην Καμάρα, στην Ιασωνίδου, στην Αγίας Σοφίας. Η αύρα και τα ΜΑΤ φτάνουν στην Αριστοτέλους. Σχεδόν 1,5 χιλιόμετρο μακριά από το campus.

Η δική μου περιπέτεια σταμάτησε στη γωνία Εγνατίας και Αγίας Σοφίας εκεί που το δακρυγόνο έσκασε στα πόδια μου αφού ήρθε όλο στο πρόσωπό μου ανηφόρισα προς τα πάνω. Για άλλους συνέχισε λίγα μέτρα ακόμα. Για όλους θα μείνει μαζί μας αυτή η νύχτα ως μια ανάμνηση αυταρχισμού και καταστολής.

Ο στόχος ήταν σαφής. Ο κόσμος να φοβηθεί. Να ακούει ότι συμβαίνει μια εκδήλωση στο πανεπιστήμιο και να φοβάται να πάει. Να μείνουν οι φοιτητές που αντιδρούν στη διάλυση του πανεπιστημίου τους μόνους τους. Να σκέφτεται τα χημικά που εισέπνευσε και να φοβάται.

Φοβήθηκα στιγμιαία. Και ο μόνος λόγος που φοβήθηκα χθες στο πανεπιστήμιου μου ήταν η αστυνομία που οδήγησε ένα πανικοβλημένο πλήθος χιλιάδων να αναζητά διέξοδο από τα δακρυγόνα. Φοβήθηκα για την παρέα μου μέχρι να τους ξαναβρώ όλους μετά την πρώτη επίθεση. Φοβήθηκα γιατί είχα ένα σακίδιο στην πλάτη μου και σκεφτόμουν τι θα μου φορτώσουν εάν τυχόν με βουτούσε κανείς από αυτούς, όπως έχει γίνει ξανά και ξανά σε τόσες περιπτώσεις. Φοβήθηκα όταν πίσω είδα πάνοπλους αστυνομικούς και μια αύρα να με κυνηγά χωρίς κανένα προφανή λόγο εκατοντάδες μέτρα μακριά από το πανεπιστήμιο στη μέση της Εγνατίας στη 01:00 το βράδυ.

Στο τέλος φοβήθηκα για το πανεπιστήμιο μου στο οποίο έχουν στρατοπεδεύσει ένα χρόνο σχεδόν τώρα ΜΑΤ, κλούβες, αύρες, στο πανεπιστήμιο μου που κάθε τόσο πέφτουν δακρυγόνα και κρότου λάμψης. Φοβήθηκα για τη χώρα που μια αδίστακτη κυβέρνηση κυνηγά και δέρνει συστηματικά νέους/νέες, φοιτητές/φοιτήτριες από τα Εξάρχεια και τη Νέα Σμύρνη έως την καρδιά του πανεπιστημιακού campus του ΑΠΘ.

Δυστυχώς για αυτούς, όμως, δεν φοβήθηκα και δεν φοβηθήκαμε τόσο ώστε να μην είμαι ξανά στο πανεπιστήμιο μου. Δεν θα το αφήσουμε σε αυτούς, γιατί το πανεπιστήμιο είναι δικό μας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, των ανθρώπων του.
Ταυτόχρονα, εξοργίστηκα. Εξοργίστηκα εκείνες τις ώρες αλλά ακόμα περισσότερο σήμερα το πρωί όταν διάβασα την ανακοίνωση της αστυνομίας. Μια ανακοίνωση μνημείο ψεύδους και γελοιότητας.
«…ενώ οι αστυνομικές δυνάμεις, δεν κινήθηκαν εναντίον των ατόμων που την παρακολουθούσαν και δεν έγινε χρήση χημικών από αυτές, στο χώρο της συναυλίας»

Είναι αδιανόητο όταν υπάρχουν τόσα ντοκουμέντα για τη ρίψη των δακρυγόνων μέσα στο χώρο της συναυλίας, να λέγοντα τέτοια ψεύδη. Αναρωτιέμαι μόνο τι ισχύει στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν 5.000 μάρτυρες ή δεν υπάρχουν τόσα βίντεο που έχουν κατακλύσει τα social media.

«Στη συνέχεια και κατά την αποχώρηση του πλήθους, μετά από διακοπή της συναυλίας…»

Για ανεξήγητο λόγο, η συναυλία ξαφνικά σταμάτησε και κόσμος πανικόβλητος με δάκρυα στα μάτια άρχισε να τρέχει.

(Ξεκινά στο 01:12:23)

image

Η αστυνομική διεύθυνση δεν είχε καν το θάρρος να αναλάβει την ευθύνη για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό. Αλλά για ποιον σχεδιασμό μιλάμε; Για τις παράλογες αποφάσεις με τα άγνωστα κριτήρια, όπως λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης; Το αποτέλεσμα της χθεσινής βραδιάς ήταν κάτι που σχεδόν επιδιωκόταν. Ήδη από το μεσημέρι οπότε οι αστυνομικοί είχαν προχωρήσει ξανά σε ρίψη χημικών και επίθεση με γκλομπ σε μικρή συγκέντρωση φοιτητών.

image

Φωτογραφία από τον δημοσιογράφο Γιώργο Τούλα

Η κυβέρνηση, με βασικούς μηχανισμούς την αστυνομία και τα κυρίαρχα ΜΜΕ διεξάγει έναν πόλεμο, κατά βάση ιδεολογικής φύσης, αλλά με πολύ υλικές απολήξεις στα ελληνικά πανεπιστήμια. Η προπαγάνδα έχει συχνά αποτελέσματα γιατί βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην άγνοια και τις διαδεδομένες προκαταλήψεις. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές υπερασπίζονται τον χαρακτήρα του Ελληνικού δημόσιου, δημοκρατικού πανεπιστημίου.

Κάθε φορά που γίνεται μια κινητοποίηση στα πανεπιστήμια, αναπτύσσεται ένας λόγος που ισχυρίζεται ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες είναι εκεί για να κάνουν τα μαθήματά τους, να διαβάσουν και αυτό είναι όλο. Το πανεπιστήμιο δεν υπήρξε ποτέ απλώς και μόνο ένας τόπος «διδασκαλίας» και τυπικής εκπαίδευσης. Και δεν θα υπάρξει ποτέ ως τέτοιο, γιατί είναι ένας ουσιωδώς κριτικός θεσμός. Όσοι και όσες «εργάζονται ή σπουδάζουν σε δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης [πρέπει] να είναι τόσο κριτικά αναστοχαστικοί όσο και πρόθυμοι να δράσουν για την αλλαγή της οργανωτικής, πολιτιστικής, κοινωνικής και πολιτικής βάσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης»[ Rosemary Deem & Heather Eggins, 2017, The University as a Critical Insittution?, Rotterdam: SensePublishers].

Αυτό ακριβώς κάνουν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές, οι σύλλογοι διδασκόντων, ορισμένες Σύγκλητοι και Πρυτανείες σε όλη τη χώρα.

Κλείνοντας, δυο λόγια για τον μεγάλο Θανάση Παπακωνσταντίνου. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα παρακολούθησαν φέτος τις συναυλίες του. Ο ίδιος, με όλο το σχήμα του, δέχθηκαν να τραγουδήσουν δωρεάν σε μια συναυλία αλληλεγγύης με ελεύθερη είσοδο μέσα στο ΑΠΘ, τον βασικό τόπο που επέλεξε η κυβέρνηση για αυτόν τον πόλεμό της. Να τραγουδήσει για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες, να τραγουδήσει κατά του αυταρχισμού. Χωρίς να τον ενδιαφέρει τίποτε άλλο.

Κι όταν έπεφταν τα δακρυγόνα και ο κόσμος πανικοβλήθηκε, ενώ δεν τραγουδούσε εκείνη τη στιγμή, βγήκε μπροστά, άρπαξε το μικρόφωνο και είπε δυο απλά λόγια: «Παιδιά με προσοχή, παιδιά ηρεμήστε. Οι τύποι είναι ανεγκέφαλοι».
Οι «τύποι» έθεσαν χθες σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα χιλιάδων ανθρώπων. Κι αυτό δεν ήταν απλώς ανεγκέφαλη κίνηση αλλά εν δυνάμει εγκληματική.

Η συνειδητή και κομβική επιλογή της κυβέρνησης να επενδύσει στην ένταση στα πανεπιστήμια είναι ένας από τους σταθμούς της αυταρχικής διακυβέρνησής της. Απέναντι στον αυταρχισμό, είτε εκδηλώνεται με την αστυνομική βία και ασυδοσία, είτε με τις παραβιάσεις της ελευθερίας του τύπου είτε με τις υποκλοπές, η απάντηση πρέπει να είναι ηχηρή και μαζική. Οι νέοι/νέες, οι φοιτητές/φοιτήτριες ήταν από τους πρώτους που βγήκαν απέναντι. Κάποιοι έχουν ήδη αργήσει…

*Αντώνης Γαλανόπουλος. υποψ. διδάκτορας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.