Πολιτικό σάλο προκάλεσε στην Ελλάδα η δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου της Ryanair, Μάικλ Ο’ Λίρι, περί ύπαρξης πρακτόρων στην πτήση από την Αθήνα στο Βίλνιους, η οποία έκανε αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ για να συλληφθεί ο ακροδεξιός Λευκορώσος δημοσιογράφος, Ρομάν Προτάσεβιτς.

«Πιστεύουμε ότι υπήρχαν και μερικοί πράκτορες της KGB στο αεροπλάνο» είπε ο Ο’ Λίρι, εννοώντας τη μυστική υπηρεσία της Λευκορωσίας. Η εν λόγω δήλωση ήταν το «κερασάκι» στην «τούρτα» της μετάθεσης ευθυνών στο εσωτερικό της ελληνικής κυβέρνησης, με το ένα υπουργείο να «δείχνει» το άλλο ως προς το ποιος έπρεπε να ξέρει για την ύπαρξη ξένων πρακτόρων στην πτήση. Συνεπώς και για την δράση τους στην Ελλάδα το αμέσως προηγούμενο διάστημα.

«Μας προβληματίζει, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, το γεγονός ότι αυτό (σσ. η αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ) ξεκίνησε από την Αθήνα», δήλωσε στο Open ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης και έδειξε προς το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, λέγοντας ότι «πρέπει πραγματικά να γίνει και από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης μία πολύ σοβαρή έρευνα για να δούμε ποιοι ήταν αυτοί, οι οποίοι δρουν στην Ελλάδα και παρέχουν τέτοιες πληροφορίες, παρακολουθούσαν την αποστολή της Τιχανόφσκαγια στην Αθήνα και βέβαια και τον δημοσιογράφο». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «υπάρχει ένας ευρύτερος προβληματισμός πώς λειτούργησαν αυτοί οι άνθρωποι εδώ στην Αθήνα. Αυτό είναι κάτι όμως το οποίο θα διερευνηθεί».

Πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη απάντησαν ότι το ίδιο το υπουργείο δεν έχει εμπλοκή στο ζήτημα και ότι το θέμα το διαχειρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών. Πηγές του Μαξίμου «έδειχναν» επίσης το υπουργείο Εξωτερικών, λέγοντας ότι αυτό είναι που διαχειρίζεται το θέμα. 

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΥΠ ανήκει στην αρμοδιότητα του ίδιου του Μαξίμου ενώ επικεφαλής της -που ήταν προσωπική επιλογή του ίδιου του πρωθυπουργού- διορίστηκε ένας άνθρωπος που δεν διέθετε καν τα τυπικά προσόντα. Ο λόγος για τον Παναγιώτη Κοντολέων, ο οποίος – όντας ιδιοκτήτης εταιρείας security – τοποθετήθηκε με φωτογραφική τροπολογία – σκάνδαλο χωρίς να διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα, έχοντας μόνο ένα πτυχίο μουσικών σπουδών. Ενδεικτικό γεγονός της κατάστασης που δημιουργήθηκε στην ΕΥΠ είναι οι περσινές πρωτοφανείς αντιδράσεις του Συλλόγου Υπαλλήλων της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, που κατηγορούσε τον διοικητή της ΕΥΠ πως με τις επιλογές του συρρίκνωσε την υπηρεσία και τον χαρακτήριζαν «ανεπαρκή» ζητώντας την απομάκρυνσή του. 

Το παραπάνω χάος συνοψίζεται, χαρακτηριστικά, στις δηλώσεις που έκανε στο Open o υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Βλάσσης: «Εντάξει, τώρα, μη νομίζετε, και οι μυστικές υπηρεσίες πάντα λειτουργούν, αλλά από εκεί και πέρα, ξέρετε, σε μια χώρα ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τα πάντα, είναι αυτονόητο» […] Σίγουρα πάντως το αεροπλάνο ήταν κατά τα άλλα ασφαλές, δεν βρέθηκε τίποτα μέσα σε αυτό, το αποτέλεσμα έτσι κι αλλιώς ήταν καλό […] Eπί της ουσίας νομίζω ότι το τέλος ήταν αίσιο και σαφώς κάθε τέτοιο γεγονός μας οφείλει να μας δημιουργεί περισσότερη εγρήγορση για όλα τα θέματα». 

Το σίγουρο είναι ότι ενώ ήταν γνωστό ότι ο Προτάσεβιτς ήταν καταζητούμενος από τις αρχές της Λευκορωσίας και είχε έρθει στην Ελλάδα ως μέλος της αντιπροσωπείας της αρχηγού της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών, προκύπτει από όλες τις ενδείξεις ότι σε ελληνικό έδαφος έδρασαν ξένοι πράκτορες, τον παρακολουθούσαν και υπήρχαν και στην ίδια πτήση. Υπενθυμίζεται ότι η Τιχανόφσκαγια βρισκόταν στην Ελλάδα μετά από επίσημη πρόσκληση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, δηλαδή ήταν επίσημος φιλοξενούμενος του ελληνικού κράτους.

Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν η ΕΥΠ έπραξε αυτά που όφειλε ή όχι:

• Αν, δηλαδή, ήξερε καταρχήν τις ιδιότητες της συνοδείας της Τιχανόφσκαγια και, άρα, αν ήξερε καν την ιδιότητα του Προτάσεβιτς ως καταζητούμενου. Αν όχι, γιατί;
• Αν ναι, προχώρησε στα δέοντα, όπως τη σύσταση κλιμακίου παρακολούθησης;
• Αν συστάθηκε αυτό το κλιμάκιο, λειτούργησε όπως έπρεπε; Αν όχι, γιατί;
• Ήξερε η ΕΥΠ την ύπαρξη και δράση ξένων πρακτόρων με αντικείμενο παρακολούθησης τον Προτάσεβιτς; Αν ναι, τι έκανε γι’ αυτό; Αν όχι, γιατί;

Από όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία 24ωρα, οι ελληνικές Αρχές λειτούργησαν τουλάχιστον ερασιτεχνικά. Σύμφωνα με το Open διαπίστωσαν πως ο δημοσιογράφος έφτασε στην Ελλάδα παραμονές του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών αλλά δεν ήταν δηλωμένος στην επίσημη αποστολή της αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ το OPEN, για πρώτη φορά οι αστυνομικοί τον εντόπισαν στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Μητροπόλεως όπου βρισκόταν μαζί με την την αρχηγό της λιθουανικής αντιπολίτευσης. Από εκεί και πέρα οι αστυνομικοί τον εντόπισαν στην Ακρόπολη, στο Πολυτεχνείο και φυσικά στο οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Μετά την ολοκλήρωση του Φόρουμ πήγε στην Κρήτη για διακοπές με τη σύντροφό του και δεν έφυγε στις 16 Μαΐου με την αρχηγό της αντιπολίτευσης.

Δηλαδή, αν τα παραπάνω ισχύουν, ένας άνθρωπος ο οποίος ήταν «σκιά» της επίσημης προσκεκλημένης του ελληνικού κράτους, ήταν «άγνωστος» για τις ελληνικές αρχές, οι οποίες τον συναντούσαν τυχαία σε διάφορα σημεία της χώρας. Επιπλέον, δεδομένου ότι δεν είναι πολίτης κράτους – μέλους της ΕΕ, προφανώς ουδείς μπήκε στον «κόπο» να διερευνήσει το καθεστώς και τη διάρκεια της παραμονής του μετά την λήξη του Φόρουμ. Απλά, όταν τέλειωσε τις διακοπές του, μπήκαν με την κοπέλα του στο αεροπλάνο και έφυγαν, με ένα πρακτόρικο μπουλούκι στο κατόπι του.

Υπενθυμίζεται πάντως, ότι η λευκορωσική τηλεόραση παρουσίασε συνεντεύξεις των τριών επιβατών της πτήσης που παρέμειναν στον Μινσκ, ανάμεσά τους και ενός Έλληνα, από τις οποίες προκύπτει ότι στο Βίλνιους θα έφταναν τράνζιτ με τελικό προορισμό το Μινσκ, οπότε δεν είχε νόημα να ξαναμπούν στο αεροπλάνο και να φύγουν.

ΣΥΡΙΖΑ: Η κυβέρνηση να δώσει εξηγήσεις

«Οι δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της Ryanair […] προκαλούν μείζονα ερωτήματα», σχολίασε ο ΣΥΡΙΖΑ, καλώντας την κυβέρνηση «να δώσει εξηγήσεις για ένα περιστατικό που εκθέτει τη χώρα. Και να απαντήσει εάν το “επιτελικό κράτος” και οι ελληνικές Αρχές ελέγχουν τη δράση ξένων υπηρεσιών στο ελληνικό έδαφος ή ασχολούνται μόνο με τον “εσωτερικό εχθρό”για να γνωρίζουν “τι καπνό φουμάρει” ο κάθε νέος που συχνάζει στις πλατείες της χώρας».

ΚΙΝΑΛ: Διάτρητη η ασφάλεια της Ελλάδας

«Η υπόθεση αυτή αποκαλύπτει την ανεπάρκεια της Υπηρεσίας Πληροφοριών της χώρας μας και της διορισμένης με προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού, Διοίκησης της», σημείωσε το ΚΙΝΑΛΛ, επισημαίνοντας ότι «η ασφάλεια της Ελλάδας εμφανίζεται διάτρητη».
Ανέφερε ακόμα ότι «οι πράκτορες των ξένων υπηρεσιών έμειναν παντελώς ανενόχλητοι, έθεσαν με τις ενέργειές τους σε κίνδυνο την ζωή Ελλήνων επιβατών και εξέθεσαν διεθνώς την χώρα μας» και πρόσθεσε πως «για μια ακόμη φορά οι κρατικοί μηχανισμοί “δεν είδαν και δεν άκουσαν τίποτε”, συνελήφθησαν κοιμώμενοι. Μια ακόμη “επιτυχία” του επιτελικού κράτους του Μαξίμου και των επιλογών του».