Με ψήφους 15 προς 1 το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έκανε δεκτή την προσφυγή της ΠΓΔΜ κατά της Ελλάδας, κρίνοντας ότι η Αθήνα παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία, προβάλλοντας αντίρρηση στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, τον Απρίλιο του 2008, στην πρόσκληση ένταξης των Σκοπίων στη Συμμαχία. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε για την εξέλιξη, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει πως η απόφαση δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος τονίζει πως η Ελλάδα δηλώνει έτοιμη για λύση στο θέμα της ονομασίας erga omnes υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ενώ με διαφορετικές προσεγγίσεις και προτάσεις για την επόμενη μέρα υποδέχθηκαν τα κόμματα το ζήτημα. Από την πλευρά τους, τα Σκόπια δήλωσαν ιδαιτέρως ικανοποιημένα από την απόφαση.

Ads

Στην απόφασή του που είναι τελική, χωρίς δικαίωμα έφεσης, και δεσμευτική για τις δύο πλευρές, το Δικαστήριο έκρινε με ψήφους 14 – 2 ότι έχει δικαιοδοσία να εξετάσει την προσφυγή της ΠΓΔΜ, κάνοντάς τη αποδεκτή και απορρίπτοντας τις σχετικές ενστάσεις της ελληνικής πλευράς, που είχε υποστηρίξει ότι το δικαστήριο ήταν αναρμόδιο.

Με ψήφους 15 προς 1 το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελληνική Δημοκρατία ασκώντας βέτο στην εισδοχή της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, παραβίασε την υποχρέωσή της βάσει του άρθρου 11, παρ.1, της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Παράλληλα, με 15 ψήφους έναντι 1 απέρριψε όλα τα άλλα αιτήματα της ΠΓΔΜ για επιβολή μελλοντικών μέτρων από το Δικαστήριο.

Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι η πρόβλεψη του κειμένου ότι η Ελλάδα δεν θα φέρει αντίρρηση στην είσοδο των Σκοπίων σε διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς εφόσον η χώρα αποπειράται να εισέλθει με το προσωρινό της όνομα «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ)» έχει ευρεία ερμηνεία κι επομένως, περιλαμβάνει κάθε είδους αντίρρηση και όχι, όπως ισχυρίστηκε η ελληνική πλευρά, ότι το Άρθρο 11, παρ. 1 αφορά μία στενότερη ερμηνεία σχετικά με την ανάγκη η αντίρρηση να εκδηλωθεί με προβολή βέτο ή με αντίρρηση σε ψηφοφορία σε διεθνή οργανισμό.

Στο σκεπτικό της απόφασης επισημαίνεται πως η ΠΓΔΜ έχει δικαίωμα να θέτει υποψηφιότητα σε οργανισμούς όπου η επιλογής των μελών γίνεται με ψηφοφορία. Σε ό,τι αφορά τις αιτιάσεις της ελληνικής πλευράς ότι η ΠΓΔΜ, αφού γίνει δεκτή σε κάποιον διεθνή ή περιφερειακό οργανισμό θα αρχίσει να χρησιμοποιεί τη συνταγματική της ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έκρινε ότι με βάση το Άρθρο 11, παράγραφος 2, αλλά επίσης με βάση το Ψήφισμα 817 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ότι το αίτημα της ελληνικής πλευράς δεν δικαιολογεί την προβολή αντίρρησης στην είσοδο στο ΝΑΤΟ ως ΠΓΔΜ.

Επιπλέον, το Δικαστήριο συμπεραίνει ότι η Ελλάδα απέδειξε μόνο μία παραβίαση από την ΠΓΔΜ, αυτής της χρήσης απαγορευμένου συμβόλου.

Υπενθυμίζεται ότι στις 13 Νοεμβρίου 2008 η ΠΓΔΜ κατέθεσε προσφυγή κατά της Ελλάδος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, επικαλούμενη παραβίαση του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας Ελλάδας-ΠΓΔΜ (1995), λόγω της αντίρρησης της Ελλάδος στην πρόσκληση για προσχώρηση της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, στη Σύνοδο Κορυφής του οργανισμού, τον Απρίλιο του 2008, στο Βουκουρέστι.

ΥΠΕΞ: Η απόφαση δεν ασχολείται με το ζήτημα του ονόματος

Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει ότι το Δικαστήριο στην απόφασή του συμπεραίνει πως δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον, ενώ η απόφαση δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, «επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ». Επίσης, το ΥΠΕΞ επισημαίνει ότι η απόφαση δεν αφορά τη διαδικασία λήψης απόφασης στο ΝΑΤΟ, ούτε τα ουσιαστικά κριτήρια και απαιτήσεις που θέτει η Συμμαχία για την εισδοχή νέων μελών σε αυτή.

Όπως επισημαίνεται, «η προσφυγή αυτή, που ασκήθηκε μονομερώς από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατά της Ελλάδας στις 17 Νοεμβρίου 2008, αποσκοπούσε κατ’ ουσίαν στο να παρακάμψει τη διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και να εξαναγκάσει την Ελλάδα να μην ασκήσει στο μέλλον τις υποχρεώσεις της, που πηγάζουν από τη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) ως προς την αξιολόγηση της υποψηφιότητας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, «το Δικαστήριο με τη σημερινή του απόφαση, δεν ικανοποίησε την επιδίωξη αυτή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας».

Ειδικότερα, σημειώνεται, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υπέβαλε δύο αιτήματα στο Δικαστήριο:

(α) να διαπιστώσει ότι η Ελλάδα παραβίασε τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στη σύνοδο του Βουκουρεστίου του 2008, και,
β) να διατάξει τη χώρα μας να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τη διάταξη του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και να μην προβάλει αντίρρηση, άμεσα ή έμμεσα, στην εισδοχή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ ή σε άλλους οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, εφόσον η χώρα αυτή θα αναφέρεται στους οργανισμούς αυτούς ως «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», δηλαδή με την προσωρινή της ονομασία σύμφωνα με την απόφαση 817 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Ως προς το πρώτο αίτημα, αναφέρει το ΥΠΕΞ, το Δικαστήριο αξιολογώντας όλα τα πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του, καθώς και τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ελλάδας στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, διαπίστωσε ότι η χώρα μας προέβαλε αντίρρηση στην ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τον Απρίλιο του 2008. Παράλληλα επισημαίνεται, το Δικαστήριο απέρριψε στο σύνολο του το δεύτερο αίτημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, συμπεραίνοντας ότι δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον.

Η Ελλάδα, καταλήγει η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ, θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με καλή πίστη για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης σχετικά με το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, σεβόμενη το πνεύμα και γράμμα των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης. «Ελπίζουμε ότι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις αυτές με καλή πίστη», διαμηνύει, καθώς όπως ξεκαθαρίζει, «το ζήτημα της ονομασίας μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών».

Μετά την απόφαση στη Χάγη, και ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος τόνισε ότι η Ελλάδα δηλώνει την ετοιμότητά της για συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας erga omnes υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

«Η Ελλάδα παραμένει απόλυτα σταθερή στις θέσεις αυτές και μετά την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης», ανέφερε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Η Ελλάδα σταθερά επιδιώκει την εδραίωση σχέσεων καλής γειτονίας με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και θα συνεχίσει να εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει υποστηρίξει την ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων σε πολλές περιπτώσεις.

Προϋπόθεση, όμως, για την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων είναι η επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο ζήτημα της ονομασίας. Οι συνεχιζόμενες προκλήσεις δεν συμβάλλουν στην εμπέδωση σχέσεων καλής γειτονίας και αμοιβαίας εμπι­στοσύνης».
 
Ικανοποιημένα τα Σκόπια
 
Την ιδιαίτερη, όπως τη χαρακτήρισαν, ικανοποίηση τους για τη σημερινή απόφαση εξέφρασαν ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Νίκολα Γκρούεφσκι, ο πρόεδρος της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ και ο πρόεδρος της Βουλής, Τράικο Βελιάνοφσκι, μετά τη σύσκεψη που είχαν το μεσημέρι στα Σκόπια, στην οποία αποτίμησαν την απόφαση του Δικαστηρίου.

Ο κ. Γκρούεφσκι σε δήλωση του υπογράμμισε ότι το ΔΔΧ έκανε αποδεκτά όλα τα βασικά αιτήματα της ΠΓΔΜ και παράλληλα απέρριψε σχεδόν όλα τα επιχειρήματα της Ελλάδας. «Με ιδιαίτερη ικανοποίηση διαπιστώνω ότι το Δικαστήριο έκανε αποδεκτή την προσφυγή της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και αποφάσισε ότι η Ελλάδα παραβίασε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και παρεμπόδισε αναιτιολόγητα την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ», ανέφερε ακόμη ο κ. Γκρούεφσκι.

«Η απόφαση είναι θετική για τη Δημοκρατία της Μακεδονίας και στο όνομα της κυβέρνησης και των πολιτών της χώρας μας χαιρετίζουμε την απόφαση και εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς το Δικαστήριο για το σεβασμό του νόμου και του δικαίου», πρόσθεσε. Ο κ. Γκρούεφσκι τόνισε ότι η χώρα του θα σεβαστεί πλήρως την απόφαση του ΔΔΧ, η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, σημαίνει πως η Ελλάδα δεν θα πρέπει να εμποδίζει την ΠΓΔΜ όσον αφορά την ενταξιακή της πορεία προς το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Παράλληλα ανέφερε πως η ΠΓΔΜ επιθυμεί να σημειωθεί πρόοδος τόσο στις σχέσεις με την Ελλάδα όσο και στην ενσωμάτωσή της σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.

«Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για θριαμβολογία και ευφορία παρά το γεγονός ότι κάποιος μπορεί να ισχυριστεί πως υφίστανται σημαντικοί λόγοι γι’ αυτό. Ζητούμε από τους πολίτες να σεβαστούν αυτή τη στάση», υπογράμμισε ο κ. Γκρούεφσκι, ο οποίος πρόσθεσε πως «δεν είναι σωστό να γίνεται λόγος για νικητές και ηττημένους, καθώς η Ελλάδα είναι γειτονική χώρα».

Σύμφωνα με τον κ. Γκρούεφσκι, η ΠΓΔΜ θα συνεχίσει τις υπό τον ΟΗΕ διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος και θα συμβάλλει στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης με την Ελλάδα, μέσω απευθείας συναντήσεων και μέσω της στήριξης των προσπαθειών του μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. «Η απόφαση του ΔΔΧ δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά θετικό momentum», κατέληξε ο κ. Γκρούεφσκι.

Νέα διαπραγματευτική πρωτοβουλία ζητά ο Νίμιτς
 
Στο μεταξύ, έτοιμος να αναλάβει νέα διαπραγματευτική πρωτοβουλία για το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ εμφανίζεται ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς.Με ανακοίνωσή του αναφέρει ότι βρίσκεται σε τακτική επαφή με τις δύο κυβερνήσεις και τις κάλεσε να θεωρήσουν την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ως «μία ευκαιρία» να σκεφτούν εποικοδομητικά για τις αμοιβαίες σχέσεις τους και να εξετάσουν μία νέα πρωτοβουλία, προκειμένου να φτάσουν σε λύση του προβλήματος.
 
Ο Μάθιου Νίμιτς ζήτησε να υπάρξει μία συμπεριφορά που να κοιτά μπροστά και να δοθεί έμφαση σε λύσεις και όχι στις διαφορές των δύο χωρών. «Ενημέρωσα και τα δύο μέρη ότι είμαι έτοιμος να εργαστώ μαζί τους στην πρώτη ευκαιρία και να συστήσω την εντατικοποίηση των προσπαθειών για εξεύρεση μόνιμης λύση» καταλήγει ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ.