Σε ηλικία 89 ετών άφησε το πρωί της Πέμπτης 30/11 την τελευταία του πνοή ο Βασίλης Βασιλικός, όπως επιβεβαίωσαν στο tvxs άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος.

Νοσηλευόταν διασωληνωμένος  από το περασμένο Σάββατο, με σοβαρό πρόβλημα στους πνεύμονες.

Ο Βασίλης Βασιλικός, ένας από τους δέκα πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς, σύμφωνα με την UNESCO, γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1934 στη συνοικία των Ποταμουδίων Καβάλας.

Οι γονείς του κατάγονταν από τη Θάσο.

Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Νικόλαος Βασιλικός, που πολιτεύθηκε και εξελέγη βουλευτής Καβάλας το 1936 και μητέρα του η Καίτη Βασιλικού.

Ο Βασίλης Βασιλικός έχει και μία αδελφή, την Έλζα Βασιλικού, πρώην πρωταθλήτρια του πινγκ πονγκ.

Αποφοίτησε από το Λύκειο Καρυωτάκη στην Καβάλα, τη Σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια.
Στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (Drama School – SRT) στο Νιού Χέιβεν του Κονέκτικατ (ΗΠΑ).

Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της ΕΡΤ επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου.

Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr.) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004).

Ήταν παντρεμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου με την οποία απέκτησαν μία κόρη.

Ο Βασίλης Βασιλικός τοποθετήθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι – Δημοκρατική Αριστερά στις βουλευτικές εκλογές του 2015[6][7], καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 2019, αυτή την φορά όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία όπου και εξελέγη.

Ήταν βουλευτής Επικρατείας από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι τις 21 Μαΐου 2023.

Πολυβραβευμένος σε Ελλάδα και εξωτερικό, με σημαντικά βραβεία, έγραψε μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποίηση.

Από τα έργα του γνωστότερα είναι: Η Μυθολογία της Αμερικής, Το ψαροντούφεκο, Θύματα ειρήνης, Οι φωτογραφίες, Ζ, Ο Ιατροδικαστής, Ο Θάνατος του Αμερικάνου κ.ά.

Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες καθώς και στη γραφή Μπράιγ.

Το μυθιστόρημά του Ζ, για την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά.

Το αντίο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου

Το δικό του αντίο στον Βασίλη Βασιλικό κατέθεσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

Αναλυτικά το μήνυμά του:

«Η απώλεια του Βασίλη Βασιλικού αφήνει μεγάλο κενό στον σύγχρονο ελληνικό Πολιτισμό, βυθίζοντας σε θλίψη τον καλλιτεχνικό κόσμο. Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς σε πολλές γλώσσες του κόσμου. Έζησε στην Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Νέα Υόρκη, άλλοτε από ελεύθερη επιλογή κι άλλοτε από ανάγκη -αυτοεξόριστος λόγω της χούντας των συνταγματαρχών. Ήταν πάντα ενεργός πολίτης, μαχητικός και με ανήσυχο πνεύμα, υπερασπιζόμενος τις αξίες της Δημοκρατίας.

Το «Ζ», το εμβληματικό μυθιστόρημά του με θεματική τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, αποδείχτηκε ένας ισχυρός συνεκτικός δεσμός λογοτεχνίας και κινηματογράφου, αλλά και ένα ορόσημο της φιλμογραφίας του Κώστα Γαβρά. Το σινεμά και η τηλεόραση απορρόφησαν μέρος της δημιουργικότητάς του. Βρέθηκε στο πλευρό του Νίκου Κούνδουρου για το σενάριο της ταινίας “Μικρές Αφροδίτες”, έγραψε σενάρια, γύρισε ντοκιμαντέρ. Συνέβαλε, επίσης, σημαντικά, ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΕΡΤ, στην ανανέωση της ελληνικής τηλεόρασης προωθώντας το άνοιγμά της στον ευρύ ορίζοντα της μυθοπλασίας.

Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στους οικείους του».

Μια ιστορία για το «Z»

«Για το «Ζ» έχω πει τόσα πολλά, που δεν έχω τίποτα καινούργιο να προσθέσω. Άλλωστε και στο διαδίκτυο θα πρέπει να υπάρχουν μερικά από αυτά που έχω πει κατά καιρούς. Αλλά θα σου διηγηθώ ένα περιστατικό, που πρώτη φορά το λέω, για να διασκεδάσουν και οι σέρφερ του διαδικτύου. Έτσι δεν λέγονται; Λοιπόν, άκου το…» έλεγε στο tvxs και την Κρυσταλία Πατούλη πριν από 12 χρόνια ο Βασίλης Βασιλικός.

Αφηγήθηκε ένα πραγματικό γεγονός με αφορμή την κυκλοφορία της συλλεκτικής έκδοσης του «Ζ», λόγω και της επετείου των 45 χρόνων από την πρώτη του έκδοση.

“…Στη μεταπολίτευση όταν γύρισα στην Ελλάδα, με πλησιάζει ένα ζευγάρι και μου λέει «-Κύριε Βασιλικέ, τρομοκρατηθήκαμε εξαιτίας σας στη Χούντα». Λέω «εξαιτίας ΜΟΥ;», «-Ναι» μου λένε. Και μου διηγούνται το εξής απίθανο περιστατικό:

Ήταν ένα συμπαθητικό ζευγάρι που κατά τη διάρκεια της χούντας αν και ήταν εναντίον της, δεν ήταν οργανωμένοι αντιστασιακοί, δηλαδή δεν είχαν ανάμειξη σε κάποια συγκεκριμένη οργάνωση. Ζούσαν στο Παγκράτι και ένα βράδυ, χτυπάει η πόρτα, ρωτάνε ποιος είναι και απαντούν απ’ έξω «είμαστε από την Ασφάλεια».

Μόλις ακούν τη λέξη «ασφάλεια», τρομάζουν οι δυο τους …εν τω μεταξύ μαγείρευαν και μία κακαβιά, γιατί ο άντρας ήταν ερασιτέχνης ψαράς, αρχίζουν να κοιτάζονται έντρομοι, να αναρωτιούνται για ποιο λόγο χτυπάει την πόρτα η ασφάλεια, και καθώς το μάτι τους έκανε ένα πανοραμίκ του δωματίου, κολλάει στο βιβλίο «Ζ» που ήταν πάνω στο ράφι της βιβλιοθήκης, και λόγω του ενός γράμματος έκανε μπαμ. Ξεχώριζε. Οπότε, τους μπήκε η ιδέα ότι αυτό πρέπει να το εξαφανίσουνε. Πάνω στον πανικό τους, δεν ξέρανε που να το κρύψουν.

Όπως μου λέγανε, σκεφτήκανε το στρώμα, σκεφτήκανε τα σκουπίδια, σκεφτήκανε το ένα το άλλο, αλλά εν τω μεταξύ η πόρτα συνέχιζε να χτυπάει όλο και πιο δυνατά και οι ασφαλίτες φώναζαν «Ανοίχτε αλλιώς θα σπάσουμε την πόρτα!». Έτσι μέσα στον πανικό τους, καθώς έβραζε στην κατσαρόλα η κακαβιά το έριξαν μέσα.

Ανοίγουν στη συνέχεια την πόρτα, μπαίνουν δύο άτομα της ασφάλειας, τους λένε «Κάνουμε μια έρευνα» και αφού ερευνούν όλο το σπίτι, το κάνουν φύλλο και φτερό, σε τρία τέταρτα που τελειώνουν και δεν βρίσκουν τίποτε τα ενοχοποιητικό, κινούν να φύγουν, και επειδή μάλλον ευώδιαζε σε όλο το σπίτι η κακαβιά, κάτι θα τους είπαν, και η γυναίκα, τότε, χωρίς να το καταλάβει, τους λέει «κοπιάστε να δοκιμάσετε».

“Έτσι…” η γυναίκα μου λέει « …σε φάγαμε!».

Φαίνεται ότι εκείνη τη μέρα, κάποιος για να μην μαρτυρήσει δικούς του συντρόφους, έδωσε δύο άσχετα ονόματα, που ήξεραν ότι αν πάνε εκεί δεν θα βρουν τίποτα. Μάλλον έτσι ερμήνευσαν και εκείνοι την ιστορία. Και καλά έκανε, όποιος το έκανε, για να γλυτώσει τα βασανιστήρια.

Λοιπόν, καθώς έτρωγαν την κακαβιά, ένας από αυτούς ρώτησε: «Από μελανούρια την κάνατε;» .