Σύγχυση έχει προκληθεί στους πιστούς για το τι ακριβώς θα ισχύσει με τον εκκλησιασμό το Πάσχα αφού αρχικά η Ιερά Σύνοδος ανακοίνωσε ότι οι ιεροί ναοί θα ανοίξουν με ωράριο και κατόπιν τα «μάζεψε» με νέα ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι αυτό αφορά τους ιερείς και τις διοικητικές υπηρεσίες και όχι τους πιστούς. 

Αρχικά και με βάση της Εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου ήταν σαφές – και ερμηνεύθηκε έτσι από όλους ότι οι εκκλησίες θα ήταν κλειστές κατά την τέλεση των λειτουργιών αλλά θα άνοιγαν στη συνέχεια για ένα δίωρο και ιδιαίτερα την Μεγάλη Παρασκευή από τη μία ως τις πέντε ώστε οι πιστοί να μπορούν να προσκυνήσουν τον επιτάφιο.

Η πρώτη εγκύκλιος

Μάλιστα ο εκπρόσωπος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, μητροπολίτης Ιερόθεος σε τηλεοπτικές του δηλώσεις επισήμανε ότι δεν θα προκληθεί συνωστισμός των πιστών σε αυτά τα ωράρια. «Δεν θα υπάρξει συνωστισμός έξω από τις εκκλησίες. Αλλά και αν γίνει, δεν θα είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτόν» ανέφερε, συμπληρώνοντας πως «εάν φανεί ότι δημιουργείται πρόβλημα, εδώ είμαστε να πάρουμε τις ανάλογες αποφάσεις εκ νέου». Επιπλέον είπε χαρακτηριστικά: «πηγαίνοντας στο φαρμακείο, ο κόσμος θα περνάει να ανάβει και ένα κεράκι από την εκκλησία».

Ακολούθησαν στο μεταξύ, οι δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα ο οποίος όταν ρωτήθηκε αν θα υπάρξει κάποια παρέμβαση για την εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου που προβλέπει άνοιγμα των εκκλησιών για δυο ώρες μετά τη λειτουργία την Μεγάλη Εβδομάδα και 13:00 – 17:00 τη Μεγάλη Παρασκευή – απάντησε ότι η κυβέρνηση είναι σε επικοινωνία με την εκκλησία «προκειμένου να υπάρξει η καλύτερη δυνατή διευθέτηση, ιδίως τις ημέρες κορύφωσης που είναι από τη Μεγάλη Τετάρτη και μετά».

Όσον αφορά το ωράριο, είπε ότι εξετάζονται «διάφορα θέματα ώστε να μην υπάρξει κανένας συνωστισμός […] σε συνεργασία με την εκκλησία πάντα λέγοντας ότι αυτό το διάστημα μένουμε στο σπίτι, δεν πηγαίνουμε στις εκκλησίες μας και φροντίζουμε να ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών». Δεν παρέλειψε μάλιστα να… υπενθυμίσει στους πιστούς ότι επειδή δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη για μετακίνηση στις εκκλησίες μπορούν όταν στέλνουν μήνυμα για κάποια άλλη έξοδο να περνούν και από την εκκλησία της ενορίας τους!

«Οι πιστοί να μείνουν σπίτι»

Στη συνέχεια ωστόσο με νέα εγκύκλιο η Ιερά Σύνοδος έσπευσε να… διορθώσει λέγοντας ότι το άνοιγμα των εκκλησιών που ανακοινώθηκε αφορά υποχρεωτικά και αποκλειστικά τους ιερείς και το προσωπικό και σε καμία περίπτωση τους πιστούς για τους οποίους δεν θα επιτραπεί η είσοδος. «Η Εγκύκλιος απευθυνόταν προς τους Μητροπολίτες και όχι προς τον λαό για να τον προσκαλεί σε συγκέντρωση», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην εγκύκλιο ενώ σε άλλο σημείο προστίθεται «άλλωστε, ήδη ισχύει η απαγόρευση μετακίνησης των πολιτών, και επιτρέπεται μόνον κατόπιν σχετικής αδείας».

Η δεύτερη εγκύκλιος

Την Πέμπτη 9 Απριλίου εέ ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ως εκπρόσωπος τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τα θέματα της πανδημίας του κορoνοϊού απάντησε στις ερωτήσεις δημοσιογράφων για πρωινές ενημερωτικές εκπομπές του ANT1, του MEGA κλπ, σχετικά με την εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου που έστειλε στους σεβασμιότατους μητροπολίτες.

Τα βασικά σημεία των παρεμβάσεων του σεβασμιότατου ήταν:

1. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απέστειλε στους μητροπολίτες την από 7-4-2020 εγκύκλιό της με την οποία τους διαβίβαζε την νέα διυπουργική απόφαση της 6-4-2020 και τους παρακαλεί για την εφαρμογή όσων προβλέπονταν σε αυτή και του μέτρου για το «κεκλεισμένων των θυρών». Η εγκύκλιος απευθυνόταν προς τους μητροπολίτες και όχι προς τον λαό για να τον προσκαλεί σε συγκέντρωση.

2. Η εγκύκλιος αυτή κοινοποιήθηκε στους τρεις υπουργούς Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υγείας και Προστασίας του Πολίτη προς ενημέρωσή τους.

3. ‘Αλλωστε, ήδη ισχύει η απαγόρευση μετακίνησης των πολιτών, και επιτρέπεται μόνον κατόπιν σχετικής αδείας.

Επί πλέον και εξ αφορμής διαφόρων σχολίων που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, ως εκπρόσωπος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και σε συνεννόηση με τον μακαριότατο πρόεδρο αυτής, διευκρινίζει τα παρακάτω:

Η δυνατότητα ατομικής προσευχής καταργήθηκε με την ΚΥΑ των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών Δ1α/Γ.Π οικ 20036/ 22-3-2020 (ΦΕΚ B΄ 986), καθώς δεν προβλεπόταν ως αυτοτελής λόγος μετακίνησης και γι’ αυτό δεν περιελήφθη στην ΚΥΑ των υπουργών Παιδείας και Υγείας Αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 23093/6-4-2020 (ΦΕΚ Β΄ 1178).

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος από την αρχή το αντιλήφθηκε αυτό και γι’ αυτό ζήτησε με έγγραφό της να προβλεφθεί και η ατομική προσευχή στους λόγους μετακινήσεων των πολιτών, τηρώντας ταυτόχρονα την απόφαση της Πολιτείας, η οποία δεν έκανε δεκτό το αίτημα.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, η Ιερά Σύνοδος δεν προτρέπει κανέναν πιστό να έλθει στην εκκλησία. Οι εκκλησίες δεν είναι ανοιχτές για τους πιστούς κι αυτό είναι το νόημα της «κεκλεισμένων των θυρών» τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών.

Η υπ᾿ αριθ. 3018/7.4.2020 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου απευθύνεται προς τους Μητροπολίτες και όχι τους πιστούς και κατά συνέπεια δεν είναι έγγραφο προτρεπτικό για προσέλευση στην Εκκλησία, αφού μάλιστα η Ιερά Σύνοδος δεν δύναται να “νομοθετήσει” αντίθετα προς όσα προβλέπουν οι αποφάσεις της Πολιτείας.

Η εγκύκλιος αναφέρει ότι οι ναοί θα είναι ανοικτοί 11.00-13.00 τις Ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και 13.00-17.00 την Μεγάλη Παρασκευή, δύο (2) ώρες μετά την απόλυση των Ιερών Ακολουθιών. Αυτό είναι ένα καθαρά περιοριστικό μέτρο που συνδέεται αποκλειστικά με την παράγραφο 6 της Διϋπουργικής αποφάσεως: «Επιτρέπεται η συνέχιση των διοικητικών λειτουργιών των χώρων θρησκευτικής λατρείας» και αφορά μόνο τους Ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό των ιερών ναών.

Πέρα, όμως, απ’ όσα αναφέρουν οι αποφάσεις της Πολιτείας, η Ιερά Σύνοδος προτρέπει όλους τους πιστούς να κατανοήσουν ότι την φετινή Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση, κατ᾿ άκραν εκκλησιαστική οικονομία και επειδή οφείλουμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα των καιρών, οφείλουμε να παραμείνουμε στο σπίτι, προσηλωμένοι στην κατ’ οίκον προσευχή».