To εκβιαστικό δίλημμα «μπλοκάκι ή απόλυση» που έθεσε η εταιρεία efood στους εργαζόμενους διανομείς της και η θύελλα αντιδράσεων που ξεσήκωσε δεν είναι ούτε η αρχή, ούτε το τέλος.

Η μετατροπή των συμβάσεων των εργαζομένων από συμβάσεις μισθωτής εργασίας σε συμβάσεις ελεύθερου επαγγελματία με μπλοκάκι (freelancer) εφαρμόζεται αθόρυβα χρόνια τώρα σε αρκετές επιχειρήσεις, όμως πλέον, αξιοποιώντας πλήρως το νόμο Χατζηδάκη, οι εργοδότες σπεύδουν να «επικοινωνήσουν» το δίλημμα άνεργος ή αυτοαπασχολούμενος συνεργάτης, επιβάλλοντας μια σχέση εργασίας που τους απαλλάσσει από τις υποχρεώσεις τους απέναντι σε μια σειρά εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζόμενων. Μάλιστα η «επικοινωνία» δεν σημαίνει «ελεύθερη διαπραγμάτευση εργαζόμενου με εργοδότη», όπως διακήρυττε η κυβέρνηση, αλλά τελεσίγραφα, ακόμη και με μηνύματα sms.

Για πλήρη απορρύθμιση των ήδη ελαστικών σχέσεων εργασίας κάνουν λόγο εργατολόγοι και σωματεία εργαζομένων, χαρακτηρίζοντας το νόμο έκτρωμα. Σύμφωνα με αυτόν, οι διανομείς καλούνται νομίμως και επισήμως να αμείβονται «με το κομμάτι» που παραδίδουν, να πληρώνουν μόνοι τους τις ασφαλιστικές τους εισφορές, να στερηθούν επιδομάτων, δώρων Χριστουγέννων – Πάσχα, αποζημιώσεων, να μην έχουν πλέον άδεια μετ’ αποδοχών, να μην έχουν δικαίωμα σε κανένα επίδομα ασθενείας ή εργατικού ατυχήματος, να γίνουν συνεργάτες στα κόστη όχι όμως και στα καθαρά κέρδη του έτερου συνεργάτη, τα οποία αν πάρουμε παράδειγμα την efood, σύμφωνα με τις δημοσιευμένες οικονομικές της καταστάσεις, αυξήθηκαν το 2020 κατά 26,7% φθάνοντας στα 21,3 εκατ. ευρώ.

Το συνεργατικό μοντέλο που προωθούν κυβέρνηση και εργοδότες

Τι σημαίνει στην πραγματική ζωή το λεγόμενο συνεργατικό μοντέλο που «προβάρεται» στους διανομείς;

Όπως περιγράφει στο tvxs.gr ο εργαζόμενος στο efood και πρόεδρος του Συνδικάτου Επισιτισμού-Τουρισμού, Γιώργος Στεφανάκης, «το νέο αυτό μοντέλο του αυτοαπασχολούμενου δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Η κατάσταση που βιώνουμε είναι ήδη τραγική. Είμαστε εργαζομένοι που μας επινοικιάζει άλλη εταρεία διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού στην efood, ζούμε με το άγχος των τρίμηνων συμβάσεων, τις οποίες καταχρηστικά ανανεώνει η εταιρεία κατά το δοκούν, κι έρχεται τώρα με το νόμο Χατζηδάκη το αποκορύφωμα. Σύμφωνα με το συνεργατικό μοντέλο, η εταιρεία απαλλάσσεται πλήρως από κάθε εργασιακό και ασφαλιστικό δικαίωμα. Πλήρως. Τελειώνει δηλαδή η σχέση της ως εργοδότης και είναι συνεργάτης. Συνεργάτης η εταιρεία, συνεργάτης και ο εργαζόμενος. Ο μεν εργαζόμενος βέβαια δεν έχει άλλη επιλογή, είναι εξαρτημένος από την εταιρεία και δεν έχει κανένα δικαίωμα σε ό,τι αφορά δώρο Χριστουγέννων, Πάσχα, άδεια, ένσημα, αποζημίωση απόλυσης, αποζημίωση εργατικού ατυχήματος, αποζημίωση διάθεσης οχήματος, τίποτα».

«Το μοντέλο αυτό προσπαθούν να το περάσουν όλες οι επιχειρήσεις στους διανομείς. Σε όσους λήγουν οι συμβάσεις τους, ο εκβιασμός είναι ο ίδιος πλέον. Ή θα δεχτούν να δουλεύουν με το καθεστώς του συνεργάτη ή θα σταματήσουν να δουλεύουνε στην εταιρεία» επισημαίνει στο tvxs.gr ο Γ.Κ. διανομέας και μέλος του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Τουριστικών ΕΠισιτιστικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης-Πιερίας-Χαλκιδικής.

Και τονίζει παράλληλα πως «δεν είναι όμως μόνο η efood. Με αυτό το λεγόμενο συνεργατικό μοντέλο λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό εδώ και καιρό και η άλλη μεγάλη πλατφόρμα υπηρεσιών deliveri, η Wolt. Το συγκεκριμένο μοντέλο κουμπώνει και με την αξιολόγηση με τα batch όπου με τα λεγόμενα κριτήρια παραγωγικότητας εντατικοποιήθηκε η εργασία, μεγάλωσε η χιλιομετρική ακτίνα εξυπηρέτησης, με ότι αυτό συνεπάγεται σε βάρος των διανομέων. Προς τα εκεί σπρώχνουν την κατάσταση κυβέρνηση και εργοδότες. Κανένα κόστος, καμία ευθύνη για τις επιχειρήσεις. Και αυτά είναι μόνο ορισμένες πλευρές από τα όσα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο έκτρωμα Χατζηδάκη».

Την ίδια ώρα συνδικαλιστικές οργανώσεις, με καταγγελίες τους κάνουν λόγο για «οργανωμένο έγκλημα σε βάρος των διανομέων και ντόμινο απολύσεων». Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία των εργαζομένων στον τουρισμό και τον επισιτισμό η γνωστή αλυσίδα ταχυφαγείων με καταστήματα σε ολόκληρη την χώρα (KFC, Pizza Hut), προχωρά σε ομαδικές απολύσεις στο τμήμα των διανομέων με σκοπό να καταργήσουν το τμήμα διανομής για να συνεργαστούν με τις δύο γνωστές πλέον πλατφόρμες.

Τι υποστηρίζουν επιχειρήσεις και υπουργείο Εργασίας

Με αφορμή το σάλο για το efood, το υπουργείο Εργασίας, υπεραμύνθηκε της επίμαχης διάταξης, κάνοντας λόγο στο ίδιο πνεύμα με την ανακοίνωση της εταιρείας για «ατυχή επικοινωνία μεταξύ της επιχείρησης και των εργαζομένων», υποστηρίζοντας εκ νέου ότι η ρύθμιση προστατεύει τους εργαζόμενους. «Ο πρόσφατος εργασιακός νόμος ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων στις συνεργατικές πλατφόρμες, καθώς εισάγει το συνδικαλισμό για τους freelancers, αλλά και επιβάλλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την κάλυψη του εξοπλισμού τους. Το δε ελληνικό δίκαιο στο συγκεκριμένο τομέα είναι εναρμονισμένο με τις πρακτικές που ακολουθούνται σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης» σημειώνει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με τις επιχειρήσεις, στο μοντέλο ανεξάρτητης συνεργασίας (freelancer), οι συνεργάτες – διανομείς απολαμβάνουν ανταγωνιστικές αποδοχές, αμοιβή ανά παραγγελία, πρόσθετη αμοιβή ανάλογα με τις χιλιομετρικές αποστάσεις, παροχή επαγγελματικού εξοπλισμού, προσωπικό προγραμματισμό στις ώρες και ημέρες εργασίας, απόλυτο έλεγχο των αποδοχών τους και εκπαίδευση.

Οργανωμένη απάντηση

Εκτός και πριν του μοντέλου αυτού η κατάσταση ήταν καλύτερη; «Οι ντελιβεράδες γενικότερα και πριν το συνεργατικό μοντέλο είχαμε αναδείξει τα σοβαρά προβλήματα του κλάδου και τις άθλιες εργασιακές σχέσεις και συνθήκες.  Ακόμη και σε αλυσίδες περιπτέρων οι διανομείς παίρνουν για 8ωρη εργασία 650 ευρώ, δηλώνονται ως 4ωροι, δεν πληρώνονται νυχτερινά, υπερωρίες και βέβαια δεν έχουν ούτε δώρα και άδειες, τα οποία επιστρέφουν πίσω στον εργοδότη. Το ποτήρι όμως ξεχείλισε. Θα φροντίσουμε  οι νόμοι τους να μείνουν στα χαρτιά», μας λέει ο Γ.Κ.

«Οι εργαζόμενοι είναι αγανακτισμένοι και αποφασισμένοι να μην υπακούσουν και να ακολουθήσουν το κάλεσμα του συνδικάτου» επισημαίνει ο Γ. Στεφανάκης στο tvxs.gr και γνωστοποιεί ότι «το σαββατοκύριακο οργανώνονται και θα πραγματοποιηθούν γενικές συνελεύσεις και συσκέψεις εργαζομένων και σωματείων και θα απαντήσουμε μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα με κινητοποιήσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Επίσης ήδη βγαίνουν ανακοινώσεις στήριξης από άλλα σωματεία εργαζομένων και εργατικά κέντρα. Η αντίδραση του εργαζόμενου κόσμου επίσης είναι άμεση και εντυπωσιακή. Ακόμη και η πρωτοβουλία μποϊκοτάζ της εταιρείας που εξελίσσεται στο διαδίκτυο είναι βοηθητική. Διεκδικούμε ανυποχώρητα πλέον να ενταχθούμε στα βαρέα ανθυιγεινά και συλλογικές συμβάσεις αορίστου χρόνου με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα».

«Μετά και από τις δίκαιες αντιδράσεις που έχουν ξεσπάσει, η εταιρεία έχει ήδη αρχίσει να ψελλίζει κάτι περί λάθους διατύπωσης. Εμείς τους λέμε το εξής: Έχουν γνώση οι φύλακες.. Το ντελίβερι των εκβιασμών δεν θα περάσει» αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή του το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Τουριστικών ΕΠισιτιστικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης-Πιερίας-Χαλκιδικής.