Το Μακεδονικό έκλεισε με τη συμφωνία των Πρεσπών μετά από μια σκληρή εθνική περιπέτεια 26 χρόνων, η ρύθμιση του χρέους ήρθε με την απόφαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου μετά από οκτώ χρόνια Μνημονίων, και το μεγάλο πολιτικό στοίχημα για την κυβέρνηση Τσίπρα μόλις τώρα ξεκινά: Είναι το στοίχημα της απόδοσης στην κοινωνία του απτού μερίσματος και οφέλους της εξόδου από τα Μνημόνια –μια πρόκληση που, εν τέλει, θα κρίνει και τις επόμενες εκλογές όποτε κι εάν γίνουν αυτές.

Είναι δεδομένο πως ο Αλέξης Τσίπρας βγήκε από τις δύο μεγάλες, παράλληλες διαπραγματεύσεις με εξαιρετικά ενισχυμένο το ηγετικό και διεθνές προφίλ του. Σε βαθμό τέτοιο, που η ιταλική La Repubblica τον κατέταξε στο «προστατευόμενο είδος των πολιτικών» – «εκείνο του, σπανιότατου πλέον, ηγέτη που σχεδόν δεν γνωρίζει τι σημαίνει λαϊκισμός», όπως έγραψε χαρακτηριστικά.

Το τι γράφει ο διεθνής Τύπος όμως και το τι θα γράψει, κάποτε, η ιστορία είναι ζήτημα εντελώς διαφορετικό από το τι θα γράψει η κάλπη, και αυτό το γνωρίζουν καλά στο Μαξίμου και στην κυβέρνηση. Και, ως εκ τούτου, ο σχεδιασμός του επόμενου διαστήματος προβλέπει παράλληλα και στοχευμένα βήματα σε δύο μέτωπα: Το πρώτο είναι η λήψη μέτρων που θα ανακουφίσουν άμεσα τα ασθενέστερα και μεσαία στρώματα, και το δεύτερο η περαιτέρω ανάδειξη του δίπολου «προόδου – συντήρησης» με στόχο πάντα την προσέγγιση με την κεντροαριστερά, όχι τόσο σε επίπεδο ηγεσίας, όσο στην κοινωνική της βάση.

Ο «σταθμός» της ΔΕΘ

Στο πρώτο μέτωπο, η Διεθνής Έκθεση της Θεσσαλονίκης στις 8 Σεπτεμβρίου θα αποτελέσει και το βήμα παρουσίασης του μεταμνημονιακού οικονομικού και κοινωνικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι ένα πρόγραμμα «ρεαλιστικής αντι-λιτότητας» όπως λέει χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή, δίνοντας ένα στίγμα ισορροπημένων και σταδιακών παροχών χωρίς παράλληλα να τίθεται σε κίνδυνο η δημοσιονομική σταθερότητα που προβλέπει η μετα-μνημονιακή συμφωνία.

Σ’ αυτό το πρόγραμμα θεωρείται δεδομένο ότι θα ενταχθεί η άμεση επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και η αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία θα γίνει σύμφωνα με τις πληροφορίες σε τέσσερις φάσεις αρχής, γενομένης από το φθινόπωρο. Θα περιλαμβάνεται επίσης η λεγόμενη «13η σύνταξη» που θα χρηματοδοτηθεί ξανά από το υπερπλεόνασμα και θα αφορά όχι μόνον τους χαμηλοσυνταξιούχος αλλά και άλλες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, ενώ θα ποσοτικοποιηθούν και θα εξειδικευτούν και οι φορολογικές ελαφρύνσεις που ήδη περιλαμβάνονται στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και θ’ αρχίσουν να εφαρμόζονται από το 2019.

Πέραν τούτων όμως, το μεγάλο ανοιχτό ερώτημα παραμένει εκείνο που αφορά τις ψηφισμένες περικοπές στις συντάξεις από τον Ιανουάριο του 2019. Μετά την συμφωνία στο Eurogroup, και παρ’ ότι η εφαρμογή του μέτρου περιλαμβάνεται στις εκθέσεις συμμόρφωσης της Κομισιόν και του ESM, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος άφησε για πρώτη φορά καθαρά ανοιχτό το ενδεχόμενο αναστολής, ή έστω άμβλυνσης, του μέτρου.

«Η ΝΔ θα χάσει τα λεφτά της αν ποντάρει στην μείωση των συντάξεων», είπε χαρακτηριστικά. Εδώ, τα σενάρια που εξετάζονται είναι πολλά – από την επαναδιαπραγμάτευση του μέτρου, μετά τον Αύγουστο, με την επίκληση του υπερπλεονάσματος, έως την εξαίρεση από τις περικοπές των χαμηλότερων συντάξεων δια της αξιοποίησης του πλεονάσματος του ΕΦΚΑ. Μονομερείς ενέργειες, πάντως, δεν εξετάζονται σε καμία περίπτωση και οποιοδήποτε σενάριο προκριθεί θα προχωρήσει μόνον σε συμφωνία με τους δανειστές.

Η συνταγματική αναθεώρηση

Στο δεύτερο μέτωπο, το αμιγώς θεσμικό και πολιτικό, το επόμενο «χαρτί» που θα παίξει η κυβέρνηση είναι εκείνο της αναθεώρησης του συντάγματος. Ο βασικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η διαδικασία θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο, με την επαναλειτουργία της Ολομέλειας της Βουλής, ωστόσο δεν αποκλείεται η τελική πρόταση της κυβέρνησης και η σύσταση της Επιτροπής Αναθεώρησης να γίνει και μέσα στο καλοκαίρι. Ο διαχωρισμός εκκλησίας –κράτους, ή τουλάχιστον ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης τους, θεωρείται δεδομένο ότι θα αποτελέσει βασικό πυλώνα. Δίνοντας πρώτο στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων, ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς δήλωσε χθες πως «η σχέση κράτους και εκκλησίας πρέπει να γίνει πιο λειτουργική».

Κεντροαριστερά και ανασχηματισμός

Πρόκειται προφανώς για ένα ζήτημα, όπως και συνολικά η συνταγματική αναθεώρηση, που θα ασκήσει νέες πιέσεις στην κεντροαριστερά και τους πολιτικούς της φορείς και θα τους αναγκάσει να πάρουν θέση επί κορυφαίων προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που για χρόνια διεκδικούσαν. Η επιχείρηση προσέγγισης με την κεντροαριστερά αναμένεται να συνεχιστεί και μέσω του ανασχηματισμού, ο οποίος προεξοφλείται ως δομικός και θα συμπεριλάβει, κατά τις πληροφορίες, και πρόσωπα του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Ο πιθανότερος χρόνος, δε, για την πραγματοποίησή του είναι οι αρχές του Σεπτέμβρη, ενδεχομένως πριν ακόμη και από την ΔΕΘ…