Η νέα ελληνογαλλική συμφωνία για την αγορά φρεγατών ανήλθε σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ελληνική ιστορία των στρατιωτικών εξοπλισμών έχει σημαδευτεί από «αγορές του αιώνα», σκάνδαλα, αεροπλάνα που πέφτουν, υποβρύχια που γέρνουν, υπερκοστολογημένες παραγγελίες, μαύρο χρήμα και προμήθειες παρατρεχάμενων που πλουτίζουν εις βάρος της χώρας και της άμυνάς της. Στρατιωτικοί εξοπλισμοί και κρατικός δανεισμός αποτελούν αλληλένδετα ζητήματα αφού οι πρώτοι χρηματοδοτούνται από τον δεύτερο και οι σπατάλες του πρώτου οδηγούν στον δεύτερο…

Το πρώτο εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας επιχειρείται, χωρίς επιτυχία, πριν ακόμα αυτή δημιουργηθεί… Οκτώ μόλις μήνες μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης, η διοίκηση της Αν. Στερεάς αναζητά στον εξωτερικό δανεισμό 150.000 φιορίνια για να παραγγείλει δύο κανόνια, στρατιωτικά είδη και ένα στρατιωτικό σώμα. Το μόνο που λαμβάνει από αυτά είναι ένα στρατιωτικό σώμα Γερμανών φιλελλήνων, που δεν πολεμά ποτέ, «οπλισμένο» με σκουριασμένα όπλα που δεν λειτουργούν ούτε καν στην τελετή υποδοχής τους…      

Μεγάλο τμήμα του δεύτερου ληστρικού δάνειου, που δίνεται με αντάλλαγμα όλες τις εθνικές γαίες το 1825, δίνεται στην παραγγελία 77.000 όπλων και πυροβόλων, έξι ατμοκίνητων πλοίων στην Αγγλία, και δύο φρεγατών στις ΗΠΑ. Τι από αυτά φτάνει στην εμπόλεμη χώρα ; Από την Αγγλία, με καθυστέρηση τριών ετών, λαμβάνουμε παρωχημένο οπλισμό, τρία μόλις πλοία από την Αγγλία («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής») εκ των οποίων μόνο ένα χρησιμοποιείται σε πολεμικές επιχειρήσεις («Καρτερία»), ενώ τα άλλα βουλιάζουν ή σαπίζουν στο ναυπηγείο.  Από τις ΗΠΑ παραλαμβάνουμε μόνο μια φρεγάτα («Ελλάς») αφού η δεύτερη, πριν ακόμα φτάσει, πωλείται για να αποπληρωθεί η πρώτη η οποία μάλιστα το 1831 πυρπολείται από τον Κωνσταντίνο Κανάρη…  

Όλες οι μεγάλες αγορές του 19ου αιώνα έχουν να κάνουν με το Πολεμικό Ναυτικό που τρέχει, δανειζόμενο, να προλάβει τις μεγάλες εξελίξεις που συντελούνται στη ναυπήγηση πλοίων. Έτσι, το 1855 παραγγέλνονται από την Αγγλία, οι ατμοημιολίες «Πανόπη», «Πληξαύρα», «Αφρόεσσα» και «Σφενδόνη». Το τέλος του 19ου αιώνα βρίσκει την Ελλάδα να αποτελεί τον καλύτερο «πελάτη» της γαλλικής πολεμικής βιομηχανίας. Μέσα σε ελάχιστα χρόνια αγοράζουμε από τη Γαλλία τρία θωρηκτά, τέσσερα πολεμικά πλοία, και έξι τορπιλοβόλα. Αποτέλεσμα της «αγοράς του αιώνα» της εποχής, είναι το Τρικουπικό «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», η ταπεινωτική ήττα στον Ελληνουρκικό πόλεμο του 1897 και το πολυετές «καπέλωμα» της χώρας από τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΔΟΕ) που αποτελεί την «τρόικα» της εποχής. 

Εκτός των βαρύτατων οικονομικών συνεπειών άλλη «παράπλευρη απώλεια» των «αλά ελληνικά» εξοπλισμών είναι η, πολλές φορές, μηδενική υπηρεσιακή τους ικανότητα ή προσφορά. Το αγνοημένο από άλλα κράτη τορπιλοφόρο «Σφίξ» από τη Γαλλία φτάνει το 1891 στην Ελλάδα με ξεπερασμένο οπλισμό και προβληματική μηχανή με αποτέλεσμα τον άμεσο παροπλισμό και την μετατροπή του σε υδροφόρο, ενώ το γερμανικό «Σαλαμίς» παραγγέλνεται το 1912 αλλά πληρώνεται το 1928 χωρίς να έρθει ποτέ στην Ελλάδα. Η εφημερίδα «Ακρόπολις» τον Μάιο του 1904 γράφει χαρακτηριστικά :

«Ευρισκόμαστε προ μιας καταστάσεως πολύ χειροτέρας του μηδενικού. Έχομεν τρία θωρηκτά άνευ ταχύτητος και άνευ πυροβολικού και άνευ πυρομαχικών, και ο λαός ο φορολογούμενος, νομίζει ότι τα θωρηκτά αυτά, τα οποία με το αίμα βαριάς φορολογίας απέκτησε και με το αίμα βαρυτέρας φορολογίας συντηρεί, είναι άρτια καθ’ όλα. Δεν έχομεν κανέναν τορπιλλοβόλον και συντηρούμε εικοσάδα αχρήστων. Επί πλέον συντηρούμεν ολόκληρον στόλον καταδικασμένων και αχρήστων σκαφών». 

Ξεχωριστή είναι η περίπτωση των φημών που ακούγονται στα τέλη Σεπτεμβρίου 1910 ότι η χώρα προτίθεται να παραγγείλει τρία υπό απόσυρση θωρηκτά από την Ιταλία έναντι 17 εκατ. δρχ. Η ασάφεια της πρότασης και η διαρροή της πληροφορίας στις εφημερίδες, οδηγούν την κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη σε εσπευσμένη διάψευση στην πτώση της δύο εβδομάδες μετά, και στην ειρωνεία των χρονικογράφων της εποχής : 

«Ενώ δε παρετήρουν χθες τας εικόνας των τριών θωρηκτών κατελήφθην υπό αγανακτήσεως. Είναι δυνατόν να μας προσφέρουν τρία τοιαύτα πλοία, τρεις θαλάσσιους κολοσσούς, δια δέκα ψωροεκατομμύρια και η κυβέρνηση μας να αδιαφορεί ;Ουδέποτε μου εφάνη τόσο στενόχωρος η θέσις μου διότι δεν είμαι εκατομμυριούχος. Και μόνον δεκαεπτά εκατομμύρια αν είχα, θα έδιδα ολόκληρη την περιουσία μου να τα αγοράσω. Και αν ακόμη η ελληνική κυβέρνησις μου έλεγεν ότι και δωρούμενα δεν θα τα εδέχετο, διότι τυχόν δεν έχει αξιωματικούς και ναύτας επαρκείς, ούτε ο ναυτικός προϋπολογισμός αρκεί προς συντήρηση των πάλιν θα τα αγόραζα, χωρίς να πολύσυλλογιστώ τι έκανα. Θα τα ηγόραζε μόνο δια την φτήνιαν των. Η φθήνια τρώει τον παρά κατά την παροιμίαν. Αλλά θα τα ηγόραζα δια να μην τα αγοράσουν οι Τούρκοι και αυτός μου φαίνεται σπουδαίος λόγος δια να θυσιάσω τόσο χρήμα».
  
Οκτώ χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή το ζήτημα των εξοπλισμών είναι φλέγον αφού απαιτείται στρατιωτικό ισοδύναμο με την Τουρκία, μόνο που αυτή τη φορά το ζητούμενο δεν είναι πλοία αλλά αεροπλάνα. Η εφημερίδα «Εμπρός» σημειώνει :«Και μάλιστα η έλλειψη ισοδυνάμου, αν μη και ισχυροτέρου αεροπορικού στόλου, εν συγκρίσει με τα πολεμικά υμών πλοία, θα είχε μοιραίως αντίκτυπων και επ’ αυτής της πολεμικής αμυντικής και επιθετικής αποδοτικότητας αυτών. Η Ελλάς, χώρα με παράλια εκτενή, αλλά και φυσικώς αφρούρητα, έχει πρωτίστως και κυρίως ανάγκην αεροπλάνων. Τούτα είναι γνωστά. Αλλά είναι επίσης γνωστών ότι δεν στερούμεθα απλώς στόλου, αλλά έχομεν τοιούτον ολοσχερώς άχρηστων στόλον, ο οποίος και την ασφάλειαν της Ελλάδος και την ζωήν των αεροπόρων μας δεν κατοχυρεί αλλά και ηθικών του έμψυχου υλικού βλαβερώς επηρεάζει».

Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αναδιαρθρώνει εκ βάθρων το αεροπορικό σώμα και δημιουργεί υπουργείο Αεροπορίας με επικεφαλής τον πρώην έφεδρο Υπίλαρχο Αλέξανδρο Ζάννα. Η μεγάλη σύγκρουση έρχεται όταν ο τελευταίος εισηγείται την αγορά δεκάδων γαλλικών αεροπλάνων και υδροπλάνων «Μωράν Σονιέ», κάτι που δεν αποδέχονται τα συναρμόδια υπουργεία. Ο αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας Βούλγαρης αποδέχεται ότι, θεσμικά, το ζήτημα είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του υφυπουργού, αλλά προτείνει, ηθικά, λόγω της σπουδαιότητας της συγκεκριμένης αγοράς, να συναποφασίσει το Ανώτατο Συμβούλιο Αέρος. Παρά τις διαφωνίες του ο Ζάννας το αποδέχεται, αλλά όταν στέλνει την εισήγησή του στον Βούλγαρη, εκείνος μιλά για ηθελημένες ανακρίβειες της έκθεσης με στόχο την αγορά συγκεκριμένου τύπου αεροσκαφών, και καταλήγει ζητώντας την σύσταση τεχνικής επιτροπής που θα ελέγξει τις τεχνικές προδιαγραφές των αεροπλάνων. Σημειώνουμε ότι η ίδια τεχνική επιτροπή παλαιότερα έχει απορρίψει αυτό το αεροπλάνο, προτείνοντας κάποιο άλλο.

Οι εφημερίδες κτυπούν την κυβέρνηση με τέτοιο μένος που ο Βενιζέλος  ζητά από τον κόσμο να μην διαβάζει τις εφημερίδες «Ακρόπολη», «Εσπερινή» και «Εμπρός». Η επίθεση είναι ολομέτωπη :«Εις τα «Μπρεγκέ» λοιπόν και τα «Άτλας», τας πασιγνώστους αυτάς «σκοτώστρας», θα προστεθούν και τα «Μοράν Σωνιέ» του… προμηθευτού κ. Ζάννα, του εν λευκώ διαχειριστού των εκατομμυρίων…Αυτήν, λοιπόν, την απάντησιν δίδει το ΣΚΑΝΔΑΛΟΝ ΖΑΝΝΑ, εις την ερώτησιν περί του τρόπου της εξανεμίσεως των δισεκατομμυρίων της απηνούς φορολογίας. Και εις την απάντησιν αυτήν, τα ολίγα ταύτα θα προσθέσωμεν ημείς δια τον κ. Ζάνναν και προς αυτόν. Κύριε υφυπουργέ του πρωθυπουργού σου και αμφίχειρε διασπαστά του Λαϊκού κόμματος! Οφείλετε να γνωρίζετε, ότι το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας δεν διαπράττεται μόνο εν καιρώ πολέμου και εις τα πεδία των μαχών αλλά…. Αλλά θα συνεχίσωμεν εν ευθέτω και επικειμένω καιρό από άλλης θέσεως. Να είστε περί αυτού απολύτως βέβαιος».

Η κυβερνητική ανακοίνωση διαψεύδει …μερικώς τα αναγραφόμενα περί σκανδάλου, χαρακτηρίζοντάς τα «εν μέρει ανακριβή», μεταφέροντας το βάρος στη νομιμότητα των κινήσεων λέγοντας, ότι ο υφυπουργός Αεροπορίας δεν δεσμεύεται από τις αποφάσεις ή εισηγήσεις άλλων φορέων, οι οποίες έχουν μόνο συμβουλευτικό ρόλο.

Τη «λύση» δίνει ο Ζάννας, όταν παρακάμπτοντας επιτροπές και συμβούλους, αποφασίζει την αγορά 25 νέων γαλλικών βομβαρδιστικών, που κοστίζουν 42.500 λίρες Αγγλίας, δηλαδή γύρω στα 16 εκατομμύρια δραχμές. Όπως ήταν φυσικό, η απόφαση του υφυπουργού Αεροπορίας ξεσηκώνει μεγαλύτερη θύελλα αντιδράσεων, με τον αρχηγό Αεροπορίας να υποβάλει την παραίτησή του, και αρκετά στελέχη του στρατιωτικού σώματος να απειλούν να κάνουν το ίδιο. Το σχόλιο του «Ριζοσπάστη» της εποχής, δίνει το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση : «Εκτός όμως της βασικής αιτίας της διαφωνίας συνέβαλαν σε αυτήν και λόγοι καθαρώς συμφεροντολογικοί. Εκείνος δηλαδή του οποίου θα υπερίσχυε η γνώμη θα είχε λαμβάνειν μίζα υπό τύπου δικαιώματος προμήθειας, γιατί είναι καθιερωμένο, οι παραγγέλνοντες να λαμβάνουν ανάλογη προμήθειας από τους διαφόρους βιομηχανικούς κύκλους»…

Μεταπολεμικά «Δόγμα Τρούμαν», «Σχέδιο Μάρσαλ», και ψυχρός πόλεμος οδηγούν την Ελλάδα στην εξοπλιστική «υιοθέτησή» της από τις ΗΠΑ, που ιδιαίτερα την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, εξαργυρώνουν την παράδοση της χώρας από την βρετανική στην αμερικανική σφαίρα επιρροής, με αθρόα εισαγωγή προς απόσυρση πολεμικού υλικού προς ενίσχυση έναντι του «κομμουνιστικού κινδύνου».

Είναι παραμονές των εθνικών εκλογών του 1985 η περίοδος που επιλέγει να ανακοινώσει τη λεγόμενη «Αγορά του αιώνα» ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου βγαίνοντας από 3,5 ωρών σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ. Σε αυτή, περιλαμβάνονται η αγορά 40 γαλλικών F 16 και 40 Μιράζ 2000, καθώς και ο εκσυγχρονισμός πέντε παλαιών αντιτορπιλικών, παρότι το Ανώτερο Αεροπορικό Συμβούλιο της εποχής έχει ομόφωνα προτείνει το F-18. Το ότι στη συμφωνία παίζει καθοριστικό ρόλο ο Σαουδάραβας έμπορος όπλων Αντνάν Κασόγκι, το όνομα του οποίου μπλέκεται σε σημαντικά σκάνδαλα με παράνομη πώληση όπλων, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, ενώ φυλακίζεται για τρεις μήνες στην Ελβετία για απόκρυψη κεφαλαίων, εγείρει πολλές αμφιβολίες για την οικονομική νομιμότητα, και αυτής της εξοπλιστική συναλλαγής…