Στο δρόμο κινδυνεύουν να βρεθούν τα περίπου 50 παιδιά που φιλοξενεί το Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανήλικων Προσφύγων – γνωστό ως «Villa Azadi» (Σπίτι Ελευθερίας) στην Αγιάσο της Λέσβου. Η δομή βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα αφού η προγραμματική σύμβαση που είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 2008 μεταξύ του υπουργείου Υγείας, του Ιδρύματος Κοινωνικής Πρόνοιας Αγιάσου «Θεομήτωρ» και της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας «Ηλιαχτίδα» και η οποία είχε διάρκεια δύο ετών, έληξε στις 10 Ιουλίου. Χωρίς την ανανέωσή της το προσωπικό θα πρέπει ν’ απομακρυνθεί αφού θα διακοπεί η χρηματοδότηση για τη λειτουργία του.

Το «Villa Azadi» αποτελεί το μεγαλύτερο Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων στην Ελλάδα και έχει χαρακτηριστεί από φορείς όπως η Ύπατη Αρμοστεία και η Διεθνής Αμνηστία ως πρότυπη στον τομέα της φιλοξενίας και της υποδοχής προσφύγων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα τελευταία δύο χρόνια το κέντρο έχει φιλοξενήσει εκατοντάδες παιδιά, πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Ιράκ, την Παλαιστίνη και άλλες χώρες. Παιδιά – θύματα σωματικής και ψυχολογικής βίας, συχνά βασανιστηρίων, πολέμων ή εμφύλιων συγκρούσεων έχουν υποστηριχθεί από τη συγκεκριμένη δομή που έχει χαρακτηριστεί ως το «ανθρώπινο αντίβαρο στο κάτεργο της Παγανής».

Το μέλλον της δομής σήμερα δείχνει αβέβαιο. «Η νέα Προγραμματική Σύμβαση βρίσκεται ανυπόγραφη σε ένα από τα γραφεία του αρμόδιου Υπουργείου, όπως άλλωστε και η απαραίτητη (ευρωπαϊκή) χρηματοδότηση που μπορεί να καταστήσει βιώσιμη τη λειτουργία της Μονάδας για το επόμενο διάστημα κι ενώ το Ίδρυμα ‘ΘΕΟΜΗΤΩΡ’ αδυνατεί πλέον να καλύψει τα όποια οικονομικά κενά. Νιώθουμε – ηθικά και επαγγελματικά – υποχρεωμένοι να εκφράσουμε δημόσια την αγωνία μας για “το αύριο” των 60 παιδιών που φιλοξενούνται στο Β’ κτιριακό συγκρότημα του Ιδρύματος ‘Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ’, αλλά και για το δικαίωμα στην εργασία, όλων των εξειδικευμένων εργαζομένων της Μονάδας» αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση των εργαζομένων του κέντρου.

«Μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση οι εργαζόμενοι προσφέρουν ουσιαστικά εθελοντικά τις υπηρεσίες τους. Αυτή τη στιγμή το κέντρο υπολειτουργεί προκειμένου να μη ‘χαθεί’ εντελώς» επισημαίνει μιλώντας στο tvxs ο Μιχάλης Μπάκας, μέλος της εκτελεστικής γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων της Λέσβου. Όπως τονίζει «το ίδρυμα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στον αέρα» ενώ κινδυνεύει να χαθεί το σημαντικό κοινωνικό έργο που προσφέρει.

«Ιδιαίτερα την περυσινή χρονιά υπήρξε πολύ μεγάλο κύμα προσφύγων στο νησί. Πολλοί από αυτούς ήταν ασυνόδευτοι. Το Κέντρο φιλοξενούσε σε μόνιμη βάση περίπου 90 άτομα. Κάποια από τα παιδιά μένανε μόνιμα. Υπάρχουν 20 έως 25 νέοι που έμειναν έως και δύο χρόνια» υποστηρίζει ο κ. Μπάκας.

«Πέρα από το οικονομικό, υπάρχει κι ένα θεσμικό κενό» τονίζει από την πλευρά των εργαζομένων ο κ. Δημήτρης Παπανδρέου. «Η λειτουργία πατούσε πάνω στην προηγούμενη προγραμματική σύμβαση η οποία είχε διάρκεια δύο χρόνια. Από τις10 Ιουλίου που έληξε δεν υπάρχει κείμενο που να διασφαλίζει και να κατοχυρώνει τη λειτουργία της μονάδας».

Όπως αναφέρει στο tvxs, η διοίκηση του ιδρύματος «Θεομήτωρ» έχει δημοσίως δηλώσει ότι είναι σύμφωνη με την περαιτέρω λειτουργία του κέντρου και έχει προτείνει η δεύτερη σύμβαση να προχωρήσει με το ίδιο σχήμα. «Θέλω να πιστεύω ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα καθαρά γραφειοκρατικό κόλλημα. Δε θέλω να πιστεύω ότι πρόκειται για έλλειψη πολιτικής πρωτοβουλίας». Προς το παρόν οι 16 εργαζόμενοι του κέντρου – Διεπιστημονική Ομάδα και Βοηθητικό Προσωπικό – συνεχίζουν να εργάζονται εθελοντικά. Ο κ. Παπανδρέου αρνείται να χρησιμοποιήσει τον όρο εθελοντικά. «Θα έλεγα ότι συνεχίζουμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας χωρίς πληρωμή» δηλώνει απλά.

Οι εργαζόμενοι είναι στην πλειοψηφία τους επιστημονικό προσωπικό που προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες. «Οι πρόσφυγες, ιδιαιτέρως οι ανήλικοι είναι μία σύνθετα ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Αντιμετωπίζουν συχνά ψυχοσωματικά προβλήματα απόρροια στρεσογόνων καταστάσεων. Γι’ αυτό χρειάζονται την υποστήριξη εξειδικευμένου προσωπικού. Στο ‘Villa Azadi’ για παράδειγμα, υπάρχει παιδί που παίρνει ειδική φαρμακευτική αγωγή. Ένας ανήλικος δεν μπορεί να κάνει μόνος του τέτοια αγωγή. Εξ’ ορισμού αποκλείεται» τονίζει ο κ. Παπανδρέου.

Για το ζήτημα έχουν καταθέσει ερώτηση προς την υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Ηρώ Διώτη, Θοδωρής Δρίτσας και Τάσος Κουράκης. Την ίδια ώρα, με Ερώτηση του Μιχάλη Τρεμόπουλου φτάνουν και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα ζητήματα της ανεπαρκούς προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων στην Ελλάδα, της προβληματικής χρηματοδότησης των Κέντρων Φιλοξενίας Ανηλίκων Προσφύγων αλλά και αποτυχίας της ελληνικής πολιτείας να προσφέρουν υποδομές εκπαίδευσης στους ανήλικους πρόσφυγές.

«Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ζήτημα διπλό» τονίζει στο tvxs ο κ. Μπάκας. «Το ένα ζήτημα αφορά στην βιωσιμότητα των κέντρων. Ήδη έχει κλείσει το αντίστοιχο κέντρο της Θεσσαλονίκης ενώ τα υπόλοιπα υπολειτουργούν καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα υποχρηματοδότησης. Το δεύτερο ζήτημα που θέτουν οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι αυτό της εκπαίδευσης. Η πολιτεία θα πρέπει η πολιτεία να προσφέρει στα παιδιά αυτά τη δυνατότητα της εκπαίδευσης. Και τα παιδιά έχουν τη διάθεση».

«Στην Κρήτη υπάρχουν παιδιά που πάνε σχολεία. Μάλιστα κάποιο από αυτά έδωσε και πανελλήνιες εξετάσεις. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, η τοπική διεύθυνση εκπαίδευσης με διάφορες ‘τρικλοποδιές’ δεν επιτρέπει την είσοδο των παιδιών στο εκπαιδευτικό σύστημα. Στην περίπτωση της Λέσβου συμβαίνει αυτό. Παρά τις παρεμβάσεις του κέντρου και του Συνηγόρου του Πολίτη προς το υπουργείο με διάφορες δικαιολογίες αναβάλλεται η διευθέτηση του προβλήματος».