_{Ο επιχειρηματίας Λαυρέντης Λαυρεντιάδης}

Μία ιδιωτική τράπεζα δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά επί της ουσίας ανεξέλεγκτα. «Ξαφνικά» ο ιδιοκτήτης της βρίσκεται αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη για υπεξαίρεση, ξέπλυμα κ.ά. Ο ίδιος επιστρέφει με χαρακτηριστική ευκολία 51 εκατ. ευρώ στο ενεργητικό της και πλέον για τα υπόλοιπα… φροντίζει ο Έλληνας φορολογούμενος.

Την ώρα που η κυβέρνηση εγκαλείται από τους δανειστές της χώρας για τις χαμηλές επιδόσεις της στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, η ίδια διεκπεραιώνει με συνοπτικές διαδικασίες την… κρατικοποίηση μιας ιδιωτικής τράπεζας, της Proton Bank, η δράση της οποίας εγείρει πολλά ερωτήματα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη θα κοστίσει στους Έλληνες φορολογούμενους 863 εκατ. ευρώ. Η αλήθεια είναι ότι πλέον δεν γινόταν διαφορετικά, καθώς απ’ ό,τι είναι γνωστό η τράπεζα αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας και οι καταθέτες θα έχαναν τις αποταμιεύσεις τους.
 
Όπως εξηγεί στο tvxs.gr ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Λευτέρης Τσουλφίδης, η Proton Bank είναι η πρώτη (!) ελληνική ή ακριβέστερα η πρώτη τράπεζα της Ευρωζώνης που κρατικοποιείται, καθώς αποκτά ως βασικό μέτοχο το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Συνεπώς, κατά τη γνώμη του, πρόκειται για το πρώτο εξαιρετικού ενδιαφέροντος πείραμα, η εξέλιξη του οποίου θα σηματοδοτήσει αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ελλάδας αλλά και γενικότερα. Τα χρήματα της νέας Proton Bank προέρχονται από το ΤΧΣ και άρα σε τελική ανάλυση από τους φορολογούμενους.

Σύμφωνα με τον κ. Τσουλφίδη, αν η τράπεζα αφηνόταν στις δικές της δυνάμεις, τότε οι καταθέτες θα έσπευδαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους, η τράπεζα δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί και έτσι ο πανικός που  θα δημιουργούσε ενδέχεται να πυροδοτούσε ντόμινο αντιδράσεων, καθώς μπορεί να ακολουθούσαν μαζικές αναλήψεις του κοινού. Οι τράπεζες δεν έχουν στα ταμεία τους σε ρευστό τα 175 δις ευρώ του συνόλου των καταθέσεων. Επομένως, μια πτώχευση έστω και μικρής τράπεζας στη σημερινές συνθήκες εύκολα μπορεί να δημιουργήσει κύμα πανικού με απρόβλεπτες συνέπειες στο εγχώριο αλλά και στο διεθνές τραπεζικό σύστημα.
 
Έχει επιπτώσεις η συγκεκριμένη κρατικοποίηση στο υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα; Ο κ. Τσουλφίδης απαντά ναι, στο βαθμό που χρήματα από το ΤΧΣ διατίθενται για τη διάσωση μιας μικρής σχετικά τράπεζας και άρα λιγότερα είναι διαθέσιμα για τη διάσωση των υπόλοιπων τραπεζών. Σημειώνει δε πως το συνολικό διαθέσιμο ποσό του ΤΧΣ αυτή τη στιγμή είναι 10 δις ευρώ, αλλά ενδέχεται βέβαια να αυξηθεί σε 30 δις ευρώ όταν τα Κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης επικυρώσουν την επέκταση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
 
Πολλοί καταλογίζουν -τουλάχιστον- αδράνεια στην κυβέρνηση και στην Τράπεζα της Ελλάδος για το γεγονός ότι επέτρεψαν να φτάσει η κατάσταση σε αυτό το σημείο, παρά το γεγονός ότι είχαν καταγραφεί κανονιστικές παραβάσεις στις δραστηριότητες της τράπεζας. Πολλή συζήτηση γίνεται για το πώς προέκυψε αυτή η μεγάλη «τρύπα» στην Proton Bank. Για τον κ. Τσουλφίδη, ευθύνες υπάρχουν και καταλογίζονται στους εποπτεύοντες φορείς, όπως η ΤτΕ, που δεν εξέτασαν με την απαιτούμενη επιμέλεια και αυστηρότητα τα στρες τεστς, ή αυτά δεν ήταν κατάλληλα να αποτυπώσουν την αληθινή εικόνα της τράπεζας. Ωστόσο, επισημαίνει εδώ κάτι πιο θεμελιώδες το οποίο όπως εκτιμά σχετίζεται με την αλλαγή ρυθμιστικής φιλοσοφίας που σημειώθηκε τη δεκαετία του 1990 ή και νωρίτερα:

«Το κύμα νεοφιλελευθερισμού που εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο δεν άφησε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανεπηρέαστο. Έτσι, οι τράπεζες αφέθηκαν μόνες τους να αποφασίζουν για την κεφαλαιακή τους επάρκεια και την αξιολόγηση των κινδύνων με κριτή την αγορά και όχι μια αυστηρή εποπτεύουσα αρχή, όπως συνέβαινε παλαιότερα».