Ένα νέο μακροσκελές ρεπορτάζ των New York Times με τίτλο «Όλοι γνώριζαν πως το πλοίο με τους μετανάστες ήταν καταδικασμένο. Κανείς δεν βοήθησε», έρχεται να προστεθεί στα δημοσιεύματα που τονίζουν πως το πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο θα μπορούσε να αποφευχθεί.

«Από αέρος και δια θαλάσσης, χρησιμοποιώντας ραντάρ, τηλέφωνο και ραδιόφωνο, αξιωματούχοι παρακολουθούσαν και άκουγαν για 13 ώρες καθώς το μεταναστευτικό πλοίο Αντριάνα έχανε ρεύμα και στη συνέχεια παρασύρθηκε άσκοπα από τις ακτές της Ελλάδας σε μια αργά εξελισσόμενη ανθρωπιστική καταστροφή» αναφέρει αρχικά το ρεπορτάζ και συνεχίζει:

«Καθώς οι τρομοκρατημένοι επιβάτες τηλεφωνούσαν για βοήθεια, οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις τους διαβεβαίωναν ότι θα ερχόταν μια ομάδα διάσωσης. Ευρωπαίοι συνοριοφύλακες, βλέποντας εναέρια πλάνα, ετοιμάστηκαν να παρακολουθήσουν αυτό που ήταν βέβαιο ότι θα ήταν μια ηρωική επιχείρηση.

Ωστόσο, το Αντριάνα ανατράπηκε και βυθίστηκε, παρουσία ενός μόνο πλοίου της Ελληνικής Ακτοφυλακής τον περασμένο μήνα, σκοτώνοντας περισσότερους από 600 μετανάστες σε μια θαλάσσια τραγωδία που ήταν συγκλονιστική ακόμη και για την πιο θανατηφόρα διαδρομή μεταναστών στον κόσμο.

Διαβάστε επίσης: Ναυάγιο στην Πύλο: νέα στοιχεία για το έγκλημα και τη συγκάλυψη

Δορυφορικές εικόνες, σφραγισμένα δικαστικά έγγραφα, περισσότερες από 20 συνεντεύξεις με επιζώντες και αξιωματούχους, και μια αναταραχή ραδιοσημάτων που μεταδόθηκαν τις τελευταίες ώρες υποδηλώνουν ότι η κλίμακα του θανάτου ήταν αποτρέψιμη».

Όπως τονίζει το αμερικανικό μέσο, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε το συμβάν σαν μια επιχείρηση επιβολής του νόμου, και όχι ως διάσωση.

«Αντί να στείλουν ένα νοσοκομειακό πλοίο του Ναυτικού ή ειδικούς διάσωσης, οι αρχές έστειλαν μια ομάδα που περιελάμβανε τέσσερις μασκοφόρους, ένοπλους άνδρες από μια μονάδα ειδικών επιχειρήσεων της ακτοφυλακής», επισημαίνει το δημοσίευμα.

Οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν πως οι μετανάστες δεν ήθελαν να σωθούν. Ωστόσο, δορυφορικές εικόνες και δεδομένα παρακολούθησης που περιήλθαν στην κατοχή των New York Times, φανερώνουν πως για 6μιση περίπου ώρες το σκάφος βρισκόταν σε μια λούπα. «Και σε ένορκη μαρτυρία, οι επιζώντες περιέγραψαν επιβάτες στα ανώτερα καταστρώματα του πλοίου να ζητούν βοήθεια και ακόμη και να προσπαθούν να πηδήξουν πάνω σε ένα εμπορικό δεξαμενόπλοιο που είχε σταματήσει για να παρέχει πόσιμο νερό».

Διαβάστε επίσης: Ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο στην Πύλο ζητά από τον Βαρβιτσιώτη η LIBE (έγγραφο)

Σύμφωνα με τους NYT, παρά τις πολλές ώρες παρακολούθησης, οι μόνοι αυτόπτες μάρτυρες των τελευταίων στιγμών του Αντριάνα ήταν οι επιζώντες και 13 μέλη του πληρώματος στο πλοίο της ακτοφυλακής, γνωστό ως 920. Ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Ναυτιλίας δήλωσε ότι η κάμερα νυχτερινής όρασης του πλοίου ήταν απενεργοποιημένη εκείνη την ώρα. Τα έγγραφα του δικαστηρίου όμως δείχνουν ότι ο αρχηγός της ακτοφυλακής έδωσε στις αρχές ένα CD-ROM που περιείχε βιντεοσκοπήσεις, αλλά η πηγή των ηχογραφήσεων είναι ασαφής και δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, τονίζει το δημοσίευμα.

Ήδη από τη δεύτερη μέρα του ταξιδιού, η μηχανή άρχισε να χαλάει. Μέχρι την 3η ημέρα, τα τρόφιμα και το πόσιμο νερό είχαν εξαντληθεί. Μερικοί μετανάστες έβαζαν αποξηραμένα δαμάσκηνα στο θαλασσινό νερό, ελπίζοντας ότι η γλυκύτητα θα μαλακώσει την αλμυρότητα. Η αναταραχή εξαπλώθηκε καθώς έγινε σαφές ότι ο καπετάνιος, ο οποίος περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του σε ένα δορυφορικό τηλέφωνο, είχε χάσει το δρόμο του.

Όταν οι Πακιστανοί κατευθύνθηκαν προς το πάνω κατάστρωμα, Αιγύπτιοι άνδρες που εργάζονταν με τον καπετάνιο τους χτύπησαν, σύμφωνα με μαρτυρίες. Αυτοί οι άνδρες, μερικοί από τους οποίους είναι μεταξύ των εννέα συλληφθέντων στην Ελλάδα, εμφανίστηκαν ως «εκτελεστές της πειθαρχίας».

Ο Αχμέντ Εζάτ, 26 ετών, από το Δέλτα του Νείλου, ήταν μεταξύ αυτών. Κατηγορείται για λαθρεμπόριο ανθρώπων και πρόκληση του ναυαγίου. Σε μια συνέντευξη, ο αδελφός του, Ισλάμ Εζάτ, είπε ότι ο Αχμέντ εξαφανίστηκε από το χωριό τους στα μέσα Μαΐου και επανεμφανίστηκε στη Λιβύη εβδομάδες αργότερα. Είπε ότι ένας λαθρέμπορος είχε στείλει κάποιον στο σπίτι της οικογένειας για να εισπράξει 140.000 Αιγυπτιακές λίρες, ή 4.500 δολάρια.

Ο Ισλάμ είπε ότι δεν πιστεύει ότι ο Αχμέντ είχε εμπλακεί στο λαθρεμπόριο επειδή είχε πληρώσει αυτά που έπρεπε. Είπε ότι η οικογένεια συνεργάζεται με τις αιγυπτιακές αρχές. Ο Αχμέντ, όπως και οι άλλοι που κατηγορήθηκαν, δήλωσε αθώος.

Μέχρι την 4η ημέρα, σύμφωνα με μαρτυρίες και συνεντεύξεις που επικαλούνται οι NYT, έξι άνθρωποι στο αμπάρι του πλοίου, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον ενός παιδιού, είχαν πεθάνει.

Την επόμενη μέρα, στις 13 Ιουνίου, καθώς το Αντριάνα έτρεχε προς την Ιταλία με βλάβες του κινητήρα, οι μετανάστες στο κατάστρωμα έπεισαν τον καπετάνιο να στείλει ένα σήμα κινδύνου στις ιταλικές αρχές.

Το Αντριάνα ήταν σε διεθνή ύδατα τότε, και ο καπετάνιος επικεντρώθηκε στο να φτάσει στην Ιταλία, όπως περιγράφουν οι NYT. Οι ειδικοί που μελετούν αυτή τη μεταναστευτική διαδρομή λένε ότι οι καπετάνιοι πληρώνονται συνήθως κατά την άφιξη. Ο καπετάνιος, υπενθύμισαν μερικοί επιζώντες, είπε ότι οι ιταλικές αρχές θα σώσουν το πλοίο και θα μεταφέρουν ανθρώπους στην ακτή.

Κάποια στιγμή, μια αχτίδα ελπίδας εμφανίστηκε στον ουρανό. Ήταν ένα αεροπλάνο. Η Frontex, η Υπηρεσία Συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε ειδοποιηθεί από τις ιταλικές αρχές ότι το Αντριάνα είχε πρόβλημα και έσπευσε στις συντεταγμένες του. Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι το πλοίο ήταν επικίνδυνα υπερφορτωμένο, δήλωσαν αξιωματούχοι της ΕΕ. Ήταν επίσης απίθανο να φτάσει σε οποιοδήποτε λιμάνι χωρίς βοήθεια.

Εικόνες του σκουριασμένου μπλε αλιευτικού σκάφους εμφανίστηκαν στο κέντρο διοίκησης της Frontex στη Βαρσοβία, όπου δύο Γερμανοί δημοσιογράφοι έτυχε να περιοδεύουν, δήλωσε εκπρόσωπος της Frontex. Η Αντριάνα ήταν μια ευκαιρία να επιδείξει την ικανότητα της Υπηρεσίας να ανιχνεύει πλοία σε κίνδυνο και να σώζει ζωές.

Τώρα που η Frontex είχε δει το πλοίο, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή έρευνας και διάσωσης των διεθνών υδάτων της Ελλάδας, οι ελληνικές αρχές θα έσπευδαν υποτίθεται να βοηθήσουν. Δύο ώρες αργότερα, ένα ελικόπτερο της Ελληνικής Ακτοφυλακής πέρασε. Οι αεροφωτογραφίες του δείχνουν τα πάνω καταστρώματα του πλοίου γεμάτα με ανθρώπους που κουνάνε τα χέρια τους.

Γύρω στις 7 μ.μ. της 13ης Ιουνίου, σχεδόν επτά ώρες αφότου η Frontex εντόπισε το σκάφος, οι ελληνικές αρχές ζήτησαν από δύο κοντινά εμπορικά δεξαμενόπλοια να φέρουν στους μετανάστες νερό, τρόφιμα και ντίζελ για να συνεχίσουν το ταξίδι τους, σύμφωνα με βιντεοσκοπήσεις και δικαστικά έγγραφα.

Ένα κρίσιμο μέρος της εξήγησης των ελληνικών αρχών για τη μη διάσωση του Αντριάνα είναι ο ισχυρισμός τους ότι έπλεε ενεργά προς την Ιταλία. Όταν το BBC, χρησιμοποιώντας δεδομένα από γειτονικά πλοία, ανέφερε ότι το πλοίο ήταν σχεδόν αδρανές για αρκετές ώρες πριν βυθιστεί, η ελληνική κυβέρνηση σημείωσε ότι το πλοίο είχε καλύψει 30 ναυτικά μίλια προς την Ιταλία από την ανίχνευσή του από την Frontex.

Αλλά οι δορυφορικές εικόνες και τα δεδομένα από την πλατφόρμα παρακολούθησης πλοίων MarineTraffic δείχνουν ότι το Adriana  απλά παρασύρθηκε για τις τελευταίες επτά ώρες περίπου. Οι δορυφορικές εικόνες ραντάρ από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος δείχνουν ότι από τη στιγμή που οι Έλληνες κάλεσαν τα εμπορικά πλοία, το Adriana είχε ήδη φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του στην Ιταλία. Από τότε, παρασύρθηκε προς τα πίσ

Το πρώτο δεξαμενόπλοιο έφτασε μέσα σε λίγα λεπτά. Το δεύτερο έφτασε σε περίπου δυόμισι ώρες. Ο καπετάνιος του δεύτερου ανέφερε ότι μερικοί επιβάτες είχαν ρίξει πίσω προμήθειες και φώναζαν ότι ήθελαν να συνεχίσουν στην Ιταλία. Πόσοι άνθρωποι απέρριψαν πραγματικά τη βοήθεια είναι ασαφές, αλλά περιελάμβαναν τον καπετάνιο της Adriana και τη χούφτα ανδρών που τρομοκρατούσαν τους επιβάτες, σύμφωνα με μαρτυρίες και συνεντεύξεις επιζώντων.

Οι NYT αναφέρονται και στις ειδοποιήσεις της οργάνωσης Alarm Phone, η οποία ενημέρωσε τόσο τις ελληνικές όσο και τις ευρωπαϊκές αρχές ότι το πλοίο βρισκόταν σε κίνδυνο, όπως και στην ενημέρωση του λιμενικού από τον καπετάνιο ενός εμπορικού πλοίου ότι το σκάφος «κουνιόταν επικίνδυνα».

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, δεν είναι ακόμα σαφές το τι συνέβη και αναποδογύρισε το πλοίο. «Η ακτοφυλακή κατηγορεί για την αναταραχή το πλοίο. Αλλά όλοι συμφωνούν ότι ταλαντεύτηκε μία φορά προς τα αριστερά, στη συνέχεια προς τα δεξιά και στη συνέχεια αναποδογύρισε».